Θεόδωρος Αρεταίος, ο ευεργέτης γιατρός

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΡΕΤΑΙΟΣ

Ο γιατρός που προσέφερε όλη την περιουσία του για ένα νοσοκομείο. Με το κληροδότημα του ιδρύθηκε χειρουργικό και γυναικολογικό νοσοκομείο στην Αθήνα, το γνωστό Αρεταίειο, το οποίο θεμελιώθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1896.

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ. ΤΡΙΓΚΑ

ntriga@24media.gr

Πολλοί κάτοικοι των Αθηνών ανηφορίζοντας την οδό Βασ. Σοφίας περνούν μπροστά από το Αρεταίειο Νοσοκομείο, λίγοι όμως γνωρίζουν ότι ένας επιφανής γιατρός έδωσε όλη την περιουσία του για να γίνει αυτό το νοσοκομείο, καθώς αποτελούσε το όνειρο της ζωής του. Ήταν ο Θεόδωρος Αρεταίος (1829-1893), Έλληνας ιατρός και ευεργέτης, καθηγητής της Ιατρικής και συγγραφέας πολλών ιατρικών συγγραμμάτων. Αυτός και η σύζυγος του Ελένη δεν απέκτησαν παιδιά και έτσι αποφάσισαν σχεδόν όλη την περιουσία τους να τη διαθέσουν για το καλό της πατρίδας και των Ελλήνων.

Αρεταίειο Νοσοκομείο

 

Ο Αρεταίος με τη μυστική διαθήκη του, που συνέταξε στις 30 Ιουνίου 1892 και δημοσιεύθηκε την 1η Απριλίου 1893, κληροδότησε την πατρική οικία του στους ανιψιούς του, τα παιδιά της αδελφής του, τον πολιτευτή και γερουσιαστή Ηλία Ζέγγελη και τον καθηγητή Πανεπιστημίου Κωνσταντίνο Ζέγγελη, απόγονοι των οποίων διατηρούν την ιδιοκτησία του ακινήτου έως σήμερα. Από κοινού με τη σύζυγο του Ελένη κληροδότησαν όλη την υπόλοιπη περιουσία τους, δηλαδή 300.000 δραχμές σε μετρητά, άλλες ιδιόκτητες οικίες, ιατρικά εργαλεία και βιβλιοθήκες, που η αξία τους υπολογίστηκε σε 844.865,80 δραχμές, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με το κληροδότημα ιδρύθηκε χειρουργικό και γυναικολογικό νοσοκομείο στην Αθήνα, το γνωστό Αρεταίειο Νοσοκομείο, το οποίο θεμελιώθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1896 και σύμφωνα με την εφημερίδα «Εστία», που αφιέρωσε πρωτοσέλιδο άρθρο, εγκαινιάστηκε το Σάββατο 16 Αυγούστου 1898 και στεγάζει στις μέρες μας κλινικές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στον εσωτερικό χώρο του νοσοκομείου υπάρχει ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, που κτίστηκε με δωρεά του αδελφού του.

Η καταγωγή της οικογενείας του ήταν από τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας και ο αρχιτέκτονας πατέρας του εγκαταστάθηκε αρχικά στο Ναύπλιο αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, όπου ο Θεόδωρος ολοκλήρωσε την εγκύκλιο εκπαίδευση, και στη συνέχεια στην Αθήνα, όπου πέθανε, όταν ο Θεόδωρος ήταν σε νεαρή ηλικία, αφήνοντας μια ελάχιστη περιουσία. Ο Θεόδωρος έζησε τα μαθητικά και φοιτητικά χρόνια του στο δίπατο πατρικό σπίτι του στη συμβολή των σημερινών οδών Κολοκοτρώνη 25 & Λέκκα, στο οποίο κατοικούσε ως ένοικος και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μετά την εγκατάσταση του στην Αθήνα.

 ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΡΕΤΑΙΟΣ

ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Στις 28 Οκτωβρίου 1848 ο Θεόδωρος Αρεταίος γράφηκε στην Ιατρική Σχολή στην Αθήνα, δίχως να ολοκληρώσει τις σπουδές του, τις οποίες συνέχισε με τη βοήθεια του βασιλέως Οθωνα και ολοκλήρωσε το 1853 στο Βερολίνο, όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας της Ιατρικής. Τα επόμενα τρία χρόνια εργάστηκε σε νοσοκομεία στο Βερολίνο, στη Βιέννη και στο Παρίσι και ειδικεύτηκε στη Χειρουργική, ενώ το 1856 επέστρεψε στην Αθήνα. Επέλεξε για τον εαυτό του το επώνυμο «Αρεταίος» (το πραγματικό του ήταν Κωνσταντινίδης), το οποίο άλλαξε με βασιλικό διάταγμα, για να τιμήσει τον ομώνυμο σπουδαίο Ελληνα γιατρό του 2ου μ.Χ. αιώνα. Η επιστροφή του συνέπεσε με την ίδρυση της Αστυκλινικής, στην οποία ανέλαβε διευθυντής ο καθηγητής Δημήτριος Ορφανίδης, ο οποίος στις 7 Σεπτεμβρίου 1857 τον διόρισε προϊστάμενο του χειρουργικού τμήματος.

Στις 22 Νοεμβρίου 1863 εκλέχθηκε υφηγητής της Εγχειρητικής και Επιδεσμολογίας και στις 4 Φεβρουαρίου διορίστηκε έκτακτος καθηγητής, ενώ στις 15 Οκτωβρίου 1870 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπέρ της εκλογής του εισηγήθηκαν θερμά στον υπουργό Παιδείας οι αρμόδιοι της εφημερίδας «Φοιτητής», οι οποίοι δημοσίευσαν επιστολή δέκα φοιτητών της Σχολής που ζητούσαν από τον υπουργό, εξ ονόματος όλων των συναδέλφων τους, να ανταμείψει «...τον ζήλον και την επιμέλειαν...» του Αρεταίου και να τον επιλέξει στη θέση του καθηγητού της Ιατρικής Ιωάννη Ολύμπιου, που είχε πεθάνει πρόσφατα.

Ως υφηγητής της Ιατρικής αναφέρεται μεταξύ εκείνων που είχαν στενές σχέσεις με το κίνημα του 1862 και την Προσωρινή Κυβέρνηση που προέκυψε από αυτό, ενώ περιλαμβανόταν και μεταξύ των μελών της Στρατιωτικής Φάλαγγας που συστάθηκε με τη χρηματοδότηση του Πανεπιστημίου, καθώς και με εισφορές Ελλήνων ομογενών και εξοπλίστηκε με όπλα, στολές, εθνόσημα, ενώ κατασκευάστηκε και στρατώνας. Επικεφαλής των λόχων της ήταν καθηγητές του Πανεπιστημίου, ενώ το 1863 υπολοχαγοί και ανθυπολοχαγοί ήταν καθηγητές, υφηγητές αλλά και φοιτητές.

Το 1864 ανακοίνωσε την πρώτη επιτυχή τραχειοτομία στη νεότερη Ελλάδα σε μικρό παιδί. Ηταν διευθυντής της χειρουργικής κλινικής στο νοσοκομείο «Ελπίς», θέση που διατήρησε έως τον θάνατο του, ενώ ήταν μέλος του Ιατροσυνεδρίου. Το ακαδημαϊκό έτος 1873-74 διετέλεσε κοσμήτορας και το έτος 1879-80 ήταν πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ για δέκα ακαδημαϊκές περιόδους, από τις οποίες οι έξι συνεχόμενες, διετέλεσε μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου και το όνομα του περιλαμβάνεται μεταξύ των αθλοθετών της Ακαδημίας Αθηνών.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ