Τι
έγραψε ο βρετανικός τύπος για τη Μάχη της Κρήτης
Γράφει ο Δημήτρης
Παπαγιαννάκης
Την ανάγκη να κρατηθεί η
Κρήτη υπό τον έλεγχο των Συμμαχικών Δυνάμεων έχει τονίσει από καιρό ο Ουίνστον
Τσώρτσιλ λέγοντας «Εδώ είμαστε όλοι πεπεισμένοι πως πρέπει να αναλάβουμε
προσπάθεια να εγκατασταθούμε στην Κρήτη και πως αξίζει να διακινδυνεύσουμε
γι’αυτό». Έπειτα από την κατάληψη της Κρήτης από τις γερμανικές δυνάμεις, ο
βρετανικός τύπος ασχολήθηκε εκτενώς με τη νέα «ήττα», θέτοντας ερωτήματα και
προβληματισμούς σχετικά με την απώλεια των αντικειμενικών στόχων των Συμμάχων.
Από τις πηγές συμπεραίνουμε πως η βρετανική κοινή γνώμη είχε όντως κατανοήσει
τη σημαντικότητα της θέσης του νησιού στη στρατηγική του πολέμου και ο τύπος,
τονίζοντας την απογοήτευσή του για τη νέα ήττα του συμμαχικού στρατού, θέτει
σημαντικά ερωτήματα για τη στρατηγική, την αποφασιστικότητα και τη μαχητικότητα
που επέδειξε ο στρατός των συμμάχων απέναντι στους Ναζί, όχι μόνο στην περίπτωση
της Κρήτης αλλά και τη Ευρώπης γενικότερα, μέχρι το καλοκαίρι του ’41
τουλάχιστον.
Observer – J.L.
Garvin 8.6.1941
Οι Γερμανοί έκαναν ό,τι οι
δικοί μας αρμόδιοι θεωρούσαν αδιανόητο. Γιατί; Πως οι Ναζί κατέλαβαν τον ισθμό
της Κορίνθου με αερομεταφερόμενες μονάδες τόσο μακριά; Μέσα σε μερικές
εβδομάδες από την κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδος, αυτός ο στρατός, χωρίς
καθόλου να χρησιμοποιήσει ναυτικές δυνάμεις, κατέλαβε ολόκληρο το Αιγαίο
Πέλαγος φθάνοντας μέχρι τα Δαρδανέλια και τη Σμύρνη. Με ίδιο πνεύμα και με
μεγαλύτερες δυνάμεις κατόρθωσαν να κυριεύσουν την Κρήτη, ανατρέποντας τις
ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Γιατί αυτό εθεωρείτο αδιανόητο; Είχαμε τα μαθήματα
της Δανίας, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Γαλλίας, της
Ρουμανίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ελλάδος και της εκστρατείας των
τεθωρακισμένων από την Τρίπολη στην Αίγυπτο. Ακόμη περισσότερο παρά ποτέ
αντιμετωπίσαμε την αποτυχία στην Κρήτη. Από πολύ χρόνο πριν τον πόλεμο, αυτή
εδώ η στήλη έχει εξηγήσει ένα θέμα που δεν έπρεπε να ξεχαστεί. Αν τελικά
συνειδητοποιηθεί το πικρό μήνυμα από την τραγωδία της Κρήτης μπορεί να σωθεί
ολόκληρος ο αγώνας. Το πολεμικό σύστημα
της Γερμανίας, που αναπτύχθηκε κάτω από τους Ναζί, στην πραγματικότητα όμως
κληροδοτημένο από τους προγόνους τους, στηρίζεται σε δύο βασικές αρχές. Πρώτον,
προετοιμασία για το στόχο. Δεύτερον,
αιφνιδιασμός με τον όγκο, την ταχύτητα ή την κατεύθυνση, ή με όλα αυτά μαζί… Να
μην ξεχνάμε ότι με την περίπτωση της Κρήτης οι επιχειρήσεις στην Ανατολή
τελείωσαν. Οι επόμενες γερμανικές επιθέσεις
θα πρέπει να αναμένονται σε ζωτικά σημεία της αυτοκρατορίας. Δεν θα πρέπει να
γίνουμε σοφότεροι ύστερα από το επόμενο χτύπημα. Σ΄αυτόν τον πόλεμο πρέπει να
είμαστε σοφότεροι από πριν.
Evening Standard – Frank
Owen 5.6.1941
Πήγαμε να πολεμήσουμε τους
Γερμανούς στη Φλάνδρα και ήρθαν μέσω των Αρδεννών. Οι Γάλλοι φύλαγαν τη γραμμή
Μαζινό και οι Γερμανοί την προσπέρασαν. Στην Ελλάδα περιμέναμε να τους
αντιμετωπίσουμε στα περάσματα και ήρθαν πάνω από τα βουνά. Είχαμε τα μάτια μας
στα Βαλκάνια και εισέβαλαν στη Λιβύη. Στην Κρήτη ετοιμαστήκαμε να
αντιμετωπίσουμε μια εισβολή από τη θάλασσα και εκείνοι ήρθαν αεροπορικώς. Εκεί
που τους περιμέναμε να έρθουν κατά εκατοντάδες, ήρθαν κατά χιλιάδες.
Sunday Express – John Gordon 8.6.1941
Ποιος είναι υπεύθυνος για
την αποτυχία να αναπτυχθούν τα αεροδρόμια στην Κρήτη κατά το επτάμηνο διάστημα
που είμαστε εκεί; Τι πρόκειται να γίνει με αυτόν; Ποιος είναι εκείνος που
αποφάσισε να απομακρύνει τους πολεμιστές; Ήξεραν οι στρατιωτικές αρχές ότι σε
οποιαδήποτε περίπτωση δεν επρόκειτο να έχουν ενισχύσεις και ανεφοδιασμό; Αν
ναι, ποιος έδωσε τη διαταγή στα στρατεύματα να μείνουν και να πολεμήσουν; Γιατί
τα αεροδρόμια δεν αχρηστεύθηκαν πριν τα εγκαταλείψουμε; Πώς οι Γερμανοί
κατόρθωσαν να έχουν τέτοιον τεράστιο αριθμό αεροσκαφών στην Ελλάδα, όταν
επισήμως μας είχε λεχθεί ότι ο λόγος που δεν μπορούσαμε να έχουμε μια
αξιοσημείωτη αεροπορική δύναμη ήταν ότι υπήρχαν μόνο τρία αεροδρόμια διαθέσιμα;
Πώς συνέβη κατά τις πλέον κρίσιμες στιγμές της Μάχης της Κρήτης και η αεροπορία
μας από την Ινδία να βομβαρδίζει τη Βεγγάζη, τη Ρόδο και τη Σταμπάλια; Πώς
συνέβη να μην έχουμε διαθέσιμα στρατεύματα στην Αίγυπτο, ώστε να
αντισταθμίσουμε μια επίθεση στην Κρήτη;
Times – Geoffrey Dawson
3.6.1941
Δεν ήταν που δεν είχαμε
αντιαεροπορικά και χάσαμε την Κρήτη. Όσο χρήσιμα και αν είναι αυτά τα όπλα,
μερικά από τα στρατεύματά μας έχουν διακριθεί επειδή με τη ξιφολόγχη τους
αντιμετώπισαν τους αλεξιπτωτιστές, ενώ τους κρατούσαν μακριά με τα αυτόματα.
Δεν επρόκειτο για θέμα γενικής έλλειψης εξοπλισμού, αν και ίσως δεν είχε
διατεθεί όλος ο εξοπλισμός που θα έπρεπε. Είναι η μέθοδος πολέμου εκείνη που
κρίνει την τύχη του πολεμιστή στις μάχες του σύγχρονου πολέμου. Μπορεί να
έχουμε εκπλαγεί από την εξαιρετική δύναμη της εχθρικής επίθεσης, αλλά σχεδόν σε
κάθε παρατηρητή προκύπτει ότι από την αρχή η επιτυχία ή η αποτυχία της άμυνας
της Κρήτης εξαρτήθηκε κατά μέγιστο μέρος από σταθερή αεροπορική υποστήριξη.
Σ΄αυτό το σημείο η κριτική περιμένει μια απάντηση στο ουσιαστικό ερώτημα από
πότε ήταν γνωστό ότι η άμυνα θα έπρεπε να διεξαχθεί χωρίς καμιά υποστήριξη.
Evening News 5.6.1941
Τελικά διδαχθήκαμε; Η
Κρήτη είναι το τελευταίο χαστούκι από μια σειρά που άρχισε στη Νορβηγία; Τώρα
ξέρουμε ότι ένας στρατός, οσοδήποτε γενναίο πνεύμα και αν έχει, δεν μπορεί να
πολεμήσει αν ο ουρανός ανήκει στον εχθρό και δεν μπορεί το ναυτικό να πλέει για
πολύ σε ήρεμα νερά χωρίς αεροπορική φύλαξη; Είμαστε τελικά βέβαιοι ότι ό,τι
έγινε στην Κρήτη δεν πρόκειται να συμβεί εδώ και στην Αίγυπτο; Η πτώση της
Κρήτης, με τις απρόσμενες συνέπειες για την παρουσία μας στη Μεσόγειο, έχει τις
παρενέργειές της σε όλο τον κόσμο. Στην Αυστραλία ένα μέλος του Εθνικού
Πολεμικού Συμβουλίου είπε χαρακτηριστικά: «Η Αυστραλιανή Κυβέρνηση πρέπει να
αρνηθεί κάθε μελλοντική διάθεση του Αυστραλιανού Εκστρατευτικού Σώματος αν η
Βρετανία δεν εγγυάται την αεροπορική υποστήριξη των δυνάμεών μας». Ήταν
αναγκαίο γι΄αυτόν, τραγικά αναγκαίο, να εκστομίσει αυτές τις λέξεις ύστερα από
σχεδόν δύο χρόνια πολέμου.
Sunday Dispatch – Marquess of Donegall 8.6.1941
Τα ερωτήματα που θα έπρεπε
να απευθύνετε στον βουλευτή σας είναι: 1) Είσθε προσωπικά ικανοποιημένος ότι ο
Στρατός, εδώ στην πατρίδα μας, έμαθε τα μαθήματα της Κρήτης; Αν τα έχει μάθει,
έχει κάνει τίποτε γι΄αυτά; 2) Είσθε προσωπικά ικανοποιημένος ότι έχουν
συνειδητοποιήσει την έκταση και τον αιφνιδιασμό που το είδος της κρητικής
επίθεσης μπορεί να εφαρμοσθεί και απέναντι σε μια δύναμη που έχει επωμισθεί τη
φύλαξη των ακτών; 3) Είσθε βέβαιος ότι ο επικεφαλής του Στρατού συνεργάζεται με
τη RAF για να έχει εξασφαλισμένα 100% τα
αεροδρόμια σε μια περίπτωση αεροπορικής επίθεσης; 4) Ξέρετε αν οργανώνεται το
κατάλληλο είδος άμυνας εναντίον μιας νέας μορφής επίθεσης, με τη μέγιστη
αποτελεσματικότητα και ταχύτητα;
News Chronicle – A.J. Cummings 3.6.1941
Υπό τις παρούσες συνθήκες
τα βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη θα έπρεπε μάλλον να αποτελούν τμήμα του
στρατού ξηράς, όπως τα τεθωρακισμένα και το πυροβολικό. Ας ελπίσουμε αυτό το
αμφιλεγόμενο ζήτημα, που είχε επισκιασθεί στο παρελθόν από υπηρεσιακές
αντιζηλίες, θα αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά το συντομότερο δυνατόν.
Sunday Graphic – Beverley
Baxter 8.6.1941
… Διακηρύσσω σ΄αυτό το
άρθρο και θα το επαναλάβω ενώπιον του Προέδρου του Κοινοβουλίου, αν με καλέσει,
ότι δε μπορούμε να προχωρήσουμε άλλο όπως είμαστε σήμερα. Δεν είναι μόνον που η
χώρα χάνει την εμπιστοσύνη της, αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος.
Daily Herald – Percy
Cudlipp 4.6.1941
Η πρώτη μας αντίδραση στο
αιματηρό φιάσκο της Κρήτης ήταν να εξαγριωθούμε. Η δεύτερη, να θυμώσουμε. Η
σημασία αυτού του νησιού για τη βρετανική θέση στη Μεσόγειο είχε από μακρού
καταστεί αναμφισβήτητη. Επίσης αναμφισβήτητη ήταν και για τους στρατιωτικούς
ηγέτες μας και εξ αυτού του γεγονότος από τον περασμένο Νοέμβριο η Κρήτη είχε
καταληφθεί από τις βρετανικές δυνάμεις. Αλλά ύστερα από τη σοφή αυτή κίνηση, τι
έγινε;… Ποια ήταν τα πρόσωπα που ήταν υπεύθυνα για το θέμα σ΄αυτούς τους επτά
μήνες; Και με τι κριτήρια αποφάσισαν μόνοι τους την πολιτική της ακινησίας;
Υπήρχε μια περίπτωση να μην αμυνθεί καθόλου η Κρήτη. Υπήρχε επίσης μια
περίπτωση να αμυνθεί η Κρήτη με όσες διαθέσιμες δυνάμεις μπορούσαμε να φέρουμε
εκεί. Αλλά ποια είναι η περίπτωση της μισο-άμυνας της Κρήτης; …Υπάρχει μόνο μια
πειστική εξήγηση. Με ξεπερασμένες μεθόδους επεχείρησαν οι αρμόδιοι να
αντιμετωπίσουν τον όγκο και τη δυναμική της γερμανικής επίθεσης. Αυτό εξηγεί
και τα παραδείγματα της Πολωνίας και της Νορβηγίας, της Φλάνδρας και της
Ελλάδος…
Πηγή:
Η Κρήτη υπό κατοχή, Δημοσθένης Κούκουνας, εκδ. Ariston Books B’ έκδοση 2017, σελ. 96-99.
Ευχαριστώ τον κύριο
McTiernan για την εύρεση ηλεκτρονικού αντίγραφου της Daily Herald.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου