Η ζεστή νύκτα του '99 που ο Χόκινγκ «μίλησε» με τον θάνατο

Μια άγνωστη ιστορία στη Σάμο

Η ζεστή νύκτα του '99 που ο Χόκινγκ «μίλησε» με τον θάνατο

Ένας τρομοκρατημένος υπάλληλος μου είπε ότι έχει γίνει μπλακάουτ στο νησί και ότι, φυσικά, δεν υπάρχει ρεύμα ούτε στο δωμάτιο του ΣτίβενΧόκινγκ.

Ένας άνθρωπος του  οποίου το σοβαρό πρόβλημα υγείας δεν κατάφερε να λυγίσει το υπέροχο μυαλό του, ένα σπουδαίο πρόσωπο που έδωσε πολύτιμα μαθήματα ζωής σε όλους, ένας επιστήμονας που κατάφερε να εκλαϊκεύσει ένα δυσνόητο αντικείμενο μεταλαμπαδεύοντας τις γνώσεις του σε όλη την ανθρωπότητα. Αυτός ήταν ο Στίβεν Χόκινγκ για τους ανθρώπους που μπορούν να πουν ότι υπήρξαν φίλοι του, αλλά και για όσους είχαν την τύχη να δουν τον δρόμο τους να διασταυρώνεται με τον δικό του.

Οι ιστορίες που διηγούνται στο «Έθνος της Κυριακής»(18.3.2018) οι Έλληνες επιστήμονες που τον έχουν γνωρίσει επιβεβαιώνουν τη χαρισματική προσωπικότητα του Χόκινγκ, αποκαλύπτοντας έναν άνθρωπο με κοφτερό χιούμορ, όρεξη για ζωή, πιστό υπηρέτη της επιστήμης του. Επίσης, θυμούνται την ψυχραιμία και τη στωικότητα του ακόμα και όταν ερχόταν αντιμέτωπος με αναπάντεχες δυσκολίες, όπως συνέβη πριν από 19 χρόνια, όταν ήρθε στη χώρα μας.

ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Ηταν καλοκαίρι του 1999> όταν ο Χόκινγκ επισκέφθηκε τη Σάμο για να λάβει μέρος σε επιστημονικό συνέδριο. Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Νικόλας Χατζησάββας, είχε αναλάβει το οργανωτικό μέρος του συνεδρίου και, όπως λέει, προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να διαφυλάξει την επιστημονικότητά του. «Όλοι ήθελαν να δουν τον Χόκινγκ και γινόταν πανζουρλισμός. Ο ίδιος δέχτηκε να δώσει μόνο μια συνέντευξη Τύπου, ενώ την ομιλία του παρακολούθησαν μόνο τα εγγεγραμμένα μέλη του συνεδρίου». Αυτή η επίσκεψη, ωστόσο, δεν τελείωσε χωρίς την παραδοσιακή ελληνική κακοδαιμονία.

Έπειτα από μια κουραστική ημέρα, ο κ. Χατζησάββας είχε πέσει για ύπνο, όταν μέσα στη νύχτα ξύπνησε από το χτύπημα του τηλεφώνου. «Ήταν περίπου 3 τα ξημερώματα. Όταν άνοιξα τα μάτια μου, είχε βαθύ σκοτάδι και ήμουν ιδρωμένος. Το κλιματιστικό είχε σταματήσει να δουλεύει. Ένας τρομοκρατημένος υπάλληλος μου είπε πως έχει γίνει μπλακ άουτ στο νησί και ότι, φυσικά, δεν υπάρχει ρεύμα ούτε στο δωμάτιο του Στίβεν Χόκινγκ»...

Ο καθηγητής πετάχτηκε από το κρεβάτι του. Γνώριζε καλά ότι η καρέκλα του Χόκινγκ χρειαζόταν ρεύμα, επειδή είχε έναν μηχανισμό που τον βοηθούσε στην αναπνοή. Η ενσωματωμένη μπαταρία είχε ζωή δύο ωρών, οπότε έπρεπε να βιαστεί. «Βγήκα τρέχοντας από το δωμάτιο και έφτασα στο χωριό όπου ήταν το ξενοδοχείο. Το σκοτάδι ήταν απόλυτο. Η ρεσεψιόν του ξενοδοχείου είχε ρεύμα, αλλά δεν μπορούσαν να φτάσουν με καλώδιο μέχρι το δωμάτιο και, φυσικά, κανένας δεν μπορούσε να κατεβάσει την καρέκλα από τις σκάλες, επειδή το βάρος της ήταν πάνω από 100 κιλά. Επικράτησε πανικός και το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να αναζητήσουμε ηλεκτρολόγο. Αυτός, όμως, βρισκόταν 40 χλμ. μακριά».

«ΤΟΝ ΠΗΡΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ»

Η ανησυχία κορυφώθηκε, μολονότι από την ημέρα της άφιξης του Χόκινγκ στο νησί οι γιατροί είχαν τεθεί σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσουν πιθανά προβλήματα στην υγεία του. «Ο τότε νομάρχης Πυθαγόρας Βαρδίκος έφτασε τρέχοντας στο ξενοδοχείο, επικοινώνησε με τη ΔΕΗ και ζήτησε να δώσει προτεραιότητα στην ηλεκτροδότηση του ξενοδοχείου, όταν θα αποκαθιστούσε το πρόβλημα. Τελικά, το πρόβλημα αποκαταστάθηκε έπειτα από περίπου 45 λεπτά».

Ο ίδιος περιγράφει όσα έζησε εκείνη τη νύχτα ως γκραν γκινιόλ και ούτε καν θέλει να φαντάζεται ποιες , θα ήταν οι επιπτώσεις για τη δημόσια εικόνα της Ελλάδας αν ο σπουδαίος επιστήμονας πάθαινε κάτι εξαιτίας μιας διακοπής ρεύματος. «Ήταν μια τρομακτική σκέψη, αλλά, ευτυχώς, όλα διορθώθηκαν. Ο ίδιος ο Στίβεν Χόκινγκ δεν έδειξε να τρομάζει σε καμία στιγμή» διηγείται ο κ. Χατζησάββας, ο οποίος συμπληρώνει ότι αυτό ήταν το σοβαρότερο αλλά όχι το μοναδικό απρόοπτο εκείνης της επίσκεψης. «Το 1999 δεν ήταν ακόμα έντονη η ευαισθητοποίηση για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα και, συνεπώς, δεν υπήρχαν ράμπες στους δημόσιους χώρους. Πριν από την έναρξη του συνεδρίου είχαμε φροντίσει για την τοποθέτηση τους, αλλά τελικά δεν τοποθετήθηκε ράμπα για να ανέβει στο βήμα. Τον ανέβασα εγώ, παίρνοντας τον στα χέρια».

Ο κ. Χατζησάββας θυμάται τον Χόκινγκ ως «έναν άνθρωπο με φοβερή αίσθηση του χιούμορ, που χαμογελούσε συχνά. Αυτό ήταν κάτι που φαινόταν παράξενο σε όσους τον γνώριζαν επειδή υπέθεταν ότι η κατάσταση του δεν άφηνε τέτοια περιθώρια. Όταν είχε έρθει στη Σάμο μπορούσε να κουνήσει μόνο δύο δάχτυλα και τα μάτια του. Αλλά έβλεπες ξεκάθαρα την αγάπη του για τη ζωή. Στο αποχαιρετιστήριο γεύμα μπήκε με την αναπηρική καρέκλα στην πίστα και άρχισε να χορεύει, μετακινώντας τη στον ρυθμό της μουσικής».

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΘΥΜΑΤΑΙ...

«Σας ζητώ συγνώμη για την αμερικανική προφορά μου»

Μια ανάλογη σκηνή χορού θυμάται και ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, ο οποίος ήταν φίλος του Στίβεν Χόκινγκ. «Ήμασταν σε ένα συνέδριο για τα υποατομικά σωματίδια, που έγινε το 1983. Κατά τη διάρκεια του γκαλά έβαλαν μουσική, και ο Χόκινγκ μετακίνησε το καροτσάκι του από το τραπέζι, πήγε στην πίστα και άρχισε να χορεύει μόνος του. Αυτό έδειξε τη δύναμη της ψυχής του και την αγάπη του για τη ζωή».

Ο Δ. Νανόπουλος γνωρίστηκε με τον Χόκινγκ στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και συνδέθηκαν με στενή φιλία, η οποία διατηρήθηκε μέχρι το τέλος, μολονότι είχαν καιρό να μιλήσουν λόγω της επιδεινούμενης υγείας του Βρετανού επιστήμονα.

Όπως σημειώνει, σε μια εποχή που οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους, ο Χόκινγκ ήταν ο ορισμός της εμβληματικής προσωπικότητας. «Δίνω τρεις διαστάσεις στο έργο του. Η πρώτη είναι η καθαρά επιστημονική. Η δεύτερη είναι ότι τα βιβλία που έγραψε ήταν εκλαϊκευτικά και με τον τρόπο αυτό κατάφερε να εξαπλώσει την επιστήμη στον απλό κόσμο. Έδωσε μεγάλη ώθηση στην κοσμολογία και έκανε τους ανθρώπους να συζητήσουν γι' αυτά τα θέματα ακόμα και αν δεν τα καταλάβαιναν πολύ καλά. Αυτή είναι μια υποχρέωση του επιστήμονα. Η τρίτη διάσταση είναι η αγάπη του για τη ζωή και η δύναμη της ψυχής του. Το μυαλό του έμεινε ανέπαφο μέχρι το τέλος και επιβλήθηκε στο σώμα του.

0 Στίβεν Χόκινγκ πρέπει να είναι παράδειγμα για όλους και ειδικά για τους νέους. Ξέρω ότι αυτήν την περίοδο υπάρχουν δυσκολίες, αλλά ποιες είναι οι δυσκολίες τους σε σχέση με αυτές ενός ανθρώπου που ήταν να πεθάνει στα 23 του; Οι νέοι μπορούν να ξεπεράσουν κάθε δυσκολία και να πετύχουν τα πάντα».

Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΙΓΚΣ

Όπως επιβεβαιώνει και ο καθηγητής Νανόπουλος, ο Χόκινγκ είχε πιπεράτη γλώσσα, εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ και έλεγε πάντα αυτό που πίστευε ανεξάρτητα από το αν η γνώμη του άρεσε στους συνομιλητές του. «Όταν τον γνώρισα, μπορούσε ακόμα να μιλήσει με τη φωνή του. Δεν χρειαζόταν το μηχάνημα. Σε μία από τις πρώτες διαλέξεις που έδωσε, όταν υποχρεώθηκε να το χρησιμοποιήσει, είπε: "Σας ζητώ συγνώμη για την αμερικανική προφορά μου". Μου είχε διηγηθεί, επίσης, μια συνάντηση του με τον πρίγκιπα Κάρολο. Όπως γύρισε την καρέκλα του, τον πάτησε κατά λάθος και σχολίασε: "Αυτό θα ήθελα να το κάνω και στη Θάτσερ"».

Αν και ήταν ένας από τους σπουδαιότερους επιστήμονες όλων των εποχών, ο Χόκινγκ δεν ήταν αλάνθαστος. Ο Δ. Νανόπουλος θυμάται τη διαφωνία τους για το μποζόνιο του Χιγκς, το οποίο ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια το «άγιο δισκοπότηρο» για τους επιστήμονες οι οποίοι εργάζονταν στο CERN. «Τα είχε βάλει με το μποζόνιο του Χιγκς και έλεγε ότι δεν υπάρχει. Όμως, όταν ανακαλύφθηκε, παραδέχτηκε αμέσως ότι έκανε λάθος και είπε ότι ο Χιγκς έπρεπε οπωσδήποτε να πάρει το Νόμπελ. Ήταν και αυτό μέρος του μεγαλείου του».

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ