Translate -TRANSLATE -

Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2009

Οι δημοσκοπήσεις και οι μύθοι των δημοσκόπων



Η εμφάνιση των γκάλοπ στις εκλογές του 1996 και οι απίθανες ιστορίες σε όλες τις αναμετρήσεις.

Ηταν το ευτυχές έτος 1996 όταν πρώτη φορά τα χαρτάκια με τα νούμερα των δημοσκοπήσεων αντιμετωπίστηκαν ως σύγχρονες πλάκες του Μωυσή. Με την έναρξη του προεκλογικού παιχνιδιού, το ΠΑΣΟΚ ήταν μπροστά, κι όλοι στο Κίνημα το ήξεραν. Μόνο που δεν ήταν τόσο μπροστά όσο έλεγαν. Βλέπετε, ως δημοσκόπος του σοσιαλισμού, τότε επιστρατεύθηκε πρώτη φορά ο Στ. Φαναράς της Metron Analysis. Ο οποίος, με κάποιο μαγικό τρόπο, κατάφερε να πείσει τον Κ. Σημίτη πόσο σημαντική είναι η «παράσταση νίκης» όταν έχεις κάποιον σαν το Μιλτιάδη Εβερτ να σε κυνηγά.

Κι έτσι, εφαρμόσθηκε το σύστημα «επανάληψη μήτηρ μαθήσεως», με έμφαση στη φράση «είμαστε πρώτοι». Και καθώς το κοινό ήταν άμαθο στα κόλπα των δημοσκοπήσεων, το σύστημα απέδωσε. Μόνο εκ των υστέρων, όταν οι κάλπες άνοιξαν, αντιλήφθηκαν οι ψηφοφόροι πως μπορεί στην αρχή της προεκλογικής περιόδου ο Κ. Σημίτης να ήταν μπροστά, αλλά η ψαλίδα πήγε προς στιγμήν να κλείσει, και μόνο η άοκνη πάλη των επικοινωνιολόγων του σοσιαλισμού την κράτησε στο 3%.

Κι έτσι κάπως, εν έτει 1996, δημιουργήθηκε ο μύθος των δημοσκοπήσεων. Που συνοψίζεται στη φράση «δεν χρειάζεται να είσαι μπροστά. Αρκεί να πιστέψουν όλοι πως είσαι, και θα βρεθείς μπροστά». Τα επόμενα χρόνια, έγινε μια σχετική κατάχρηση του μικρού αυτού τσιτάτου.

Η «αβάντα»

Ποιος μπορεί να ξεχάσει το δημοσίευμα εφημερίδας σοσιαλιστικών φρονημάτων στις δημοτικές εκλογές του 1998 που βγήκε με τον θριαμβικό τίτλο «Παίρνει κεφάλι ο Φωτίου!» για τον υποψήφιο δήμαρχο Πειραιά; Οταν έγιναν οι εκλογές, το κεφάλι του Χ. Φωτίου θα πρέπει να στριφογύρισε - διότι έχασε τον δήμο από τον Χ. Αγραπίδη με το αστρονομικό... 58,4%! Αλλά όπως λένε κι οι επικοινωνιολόγοι, «ποιος ξέρει με πόσο θα έχανε αν δεν τον αβαντάραμε;»! Κι έτσι κάπως, φθάσαμε στις εκλογές του 2000 με τα δημοσκοπικά κόλπα στο φόρτε τους, και τους υπεύθυνους των εταιρειών σε ρόλο Πυθίας που διαβάζει νούμερα και δίνει το χρησμό σε χαρτάκι.

Η εκλογική παρτίδα του 2000 ήταν για γερά νεύρα. Θα θυμάστε τους γαλάζιους πανηγυρισμούς το απόγευμα της μέρας των εκλογών, που κατέληξαν σε μικρό ολοφυρμό μόλις έπεσε το βράδυ. Τι είχε προηγηθεί; Απίθανες ιστορίες δημοσκοπικής τρέλας! Δεν ήταν μόνο που σύσσωμο το επικοινωνιακό επιτελείο της Ν.Δ. είχε βάλει στον ρόμβο τον Σ. Φαναρά και στο πλαίσιο της αποκαθήλωσής του είχε μετονομάσει τη «Metron Analysis» σε… «Tsoukatos Analysis».

Ηταν και οι δημοσκοπήσεις - φαντάσματα. Διάφορα στελέχη που ασχολούνταν με την προώθηση της γαλάζιας ιδέας έστελναν στους δημοσιογράφους χαρτάκια στα οποία τα νούμερα της Ν.Δ. ήταν φανταστικά - και με τις δύο έννοιες της λέξης! Ειδικώς κάτι μικρές εταιρείες δημοσκοπήσεων της Πάτρας (που μυστηριωδώς με τα πενιχρά τους μέσα έδιναν πανελλαδικό δείγμα…) είχαν τεράστια επιτυχία στο να προβλέπουν θρίαμβο της Ν.Δ. Αλλά όπως συχνά λέγεται, «το κακό με τις δημοσκοπήσεις, είναι πως στο τέλος γίνονται οι εκλογές». Κι όταν πια έγιναν, ο Σ. Φαναράς πήρε το δημοσκοπικό του αίμα πίσω. Λέγεται πως, με το που άρχισε να ανεβαίνει το ΠΑΣΟΚ εκείνο το δραματικό βράδυ, έβγαλε απ’ την τσέπη του ένα χαρτί που, αν τα γκάλοπ ήταν πόκερ θα ισοδυναμούσε με φλος ρουαγιάλ. «Αυτό», είπε, «το έδωσα στον πρωθυπουργό χθες». Το χαρτί προέβλεπε νίκη του ΠΑΣΟΚ με 0,2 - 1,2 μονάδες.

Την επομένη θα μαθαίναμε πως η διαφορά που χώριζε το ΠΑΣΟΚ απ’ τη Ν.Δ. ήταν μία μόλις μονάδα… Μέχρι το 2004, το ποτάμι των ψηφοφόρων είχε προλάβει να γυρίσει τον τροχό των δημοσκοπήσεων. Καθώς η Ν.Δ. μπήκε στη μάχη με τη σιγουριά της διαφοράς των πέντε μονάδων, στα πέριξ των Αθηνών διάφοροι καμικάζι του σοσιαλισμού ανέλαβαν δράση. Εις εξ αυτών, καθόταν ολημερίς στο DaCapo του Κολωνακίου. «Μισή μονάδα είναι η διαφορά! Κλείνει η ψαλίδα!», έλεγε και ξανάλεγε σε όποιον δημοσιογράφο ή μη περνούσε από μπροστά του. Μπρος στον ύψιστο στόχο της συσπείρωσης των πασόκων του Κολωνακίου, καθόλου δεν τον πτοούσε το ενδεχόμενο να θεωρήσουν οι άλλοι θαμώνες πως κάτι κακό έχει πάθει εξ ου και κόλλησε η βελόνα. Παρεμφερές φαινόμενο παρατηρήθηκε και στα κανάλια, όπου ακούγονταν απίθανα σενάρια σοσιαλιστικής εμπνεύσεως: πως ορδές μεταναστών έρχονται απ’ την Αυστραλία να σταυρώσουν το «νέο ΠΑΣΟΚ», πως οι μειονότητες της Θράκης δεν κρατιούνται να ψηφίσουν Γιώργο Παπανδρέου, πως τελευταία στιγμή θα αυξηθεί απρόσμενα η συμμετοχή, αφού θα σπεύσουν οι νέοι στις κάλπες για να κάνουν τον πράσινο ήλιο να λάμψει… Ακόμα και ένα γκάλοπ της... γαλλικής πρεσβείας εμφανίστηκε, που έλεγε πως η διαφορά είναι μισή μονάδα, που όλο και μειώνεται.

Κι όταν οι κάλπες άνοιξαν και τίποτε απ’ όλα αυτά δεν επαληθεύθηκε, ένα νέο σενάριο ήρθε να σώσει τα προσχήματα: σύμφωνα με αυτό, με το που ανέλαβε ο Γ. Παπανδρέου το Κίνημα, ο πράσινος ήλιος πήγε ν’ ανατείλει πάνω από την κάλπη, αλλά τον καταβύθισε το σκάνδαλο του Πόρτο Καρράς στον πάτο του Θερμαϊκού.

Πλάνη

Η απλούστερη εξήγηση, πάλι, ήταν πως από την αρχή ώς το τέλος της προεκλογικής περιόδου η διαφορά παρέμεινε ίδια. Πως ποτέ δεν έπεσε από το 4%. Και πως όλα τα άλλα, ήταν μια ακόμη δημοσκοπική πλάνη. Τα όρια της οποίας ουδείς φανταζόταν πού μπορεί να φθάσουν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2008, τη μέρα που έγινε εκείνη η σημαδιακή συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών στη Βουλή. Καθώς το θέμα ήταν οι δημοσκοπήσεις, οι βουλευτές ξεσπάθωσαν!

Ο Μ. Παπαϊωάννου του ΠΑΣΟΚ θυμήθηκε κάτι απατηλούς δημοσκόπους που του ζήτησαν 3 εκατομμύρια δραχμές για να τον βγάλουν στο γκάλοπ κοσμαγάπητο και λατρευτό, ο Γ. Σούρλας της Ν.Δ. είπε πως ένα σωρό συνάδελφοί του άδειασαν τον τραπεζικό τους λογαριασμό για να αγοράσουν ζηλευτή θέση σε κάποια λίστα δημοφιλίας, ο Φ. Κουβέλης του Συνασπισμού μίλησε για πλάνους γκαλοπίστες που συμπληρώνουν μόνοι τους τα ερωτηματολόγια για να είναι σίγουροι για το αποτέλεσμα…

Κι η σεμνή τελετή ολοκληρώθηκε χωρίς να ακουστεί ούτε ένα όνομα κάποιας εταιρείας δημοσκοπήσεων, ή έστω κάποιου βουλευτή θύματος των δημοσκόπων! Οι οποίοι, πάντως, στις τελευταίες εκλογές δεν είχαν και πολλά περιθώρια να αναπτύξουν τα ταλέντα τους. Δεν είναι μόνο που το 2007 ήταν εμφανές το προβάδισμα της Ν.Δ. Είναι και που οι πασοκικοί μηχανισμοί επίθεσης έπεσαν στο ρελαντί. Με τον Γ. Παπανδρέου στο τιμόνι του σοσιαλισμού, το επικοινωνιακό επιτελείο εμφανίστηκε κάπως παγωμένο - ποιος να τραγουδήσει τον παιάνα της μελλοντικής νίκης στα κανάλια, και ποιος να μοιράσει τις νότες του γραμμένες σε χαρτιά δημοσκοπήσεων;

Εκ των υστέρων, όταν οι εκλογές χάθηκαν με 5 μονάδες διαφορά, πολλές φωνές μεταμέλειας ακούστηκαν. Η πιο χαρακτηριστική, εκείνη που ανήκει σε ένα στέλεχος της πράσινης στρατιάς αιώνια ταυτισμένο με την επικοινωνιακή πολιτική: «ας είχα άλλες 2 εβδομάδες», έλεγε, «και θα κέρδιζα με 2 μονάδες»! Αλλά όπως όλοι ξέρουμε, μετά την αποκάκρυνση από την κάλπη, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται...

Της Μαριλης Μαργωμενου

Πηγή:

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_04/10/2009_1289886

Δεν υπάρχουν σχόλια: