Το μικρό σπίτι στ’ ακρογιάλι

Κυριακή 31 Ιουλίου 2011

Το μικρό σπίτι στ’ ακρογιάλι

Το ιστορικό ζαχαροπλαστείο Αιάκειον στην παραλία

Το μικρό σπίτι στ’ ακρογιάλι

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Η είδηση έκανε τον γύρο της Ελλάδας, όχι όμως του κόσμου. Ο Σύλλογος Οικιστών της παραλίας Λεχαινών κατεδάφισε ένα παραθαλάσσιο σπίτι που είχε χτίσει στις αρχές του 20ού αιώνα η οικογένεια Καρκαβίτσα. Το κτίριο ήταν σε κακή κατάσταση, καθώς ένας τοίχος του είχε καταρρεύσει και η μισή στέγη ήταν βουλιαγμένη. Οι οικιστές υποστηρίζουν ότι το σπίτι αυτό ήταν εστία μόλυνσης, ενώ κάποιοι δήλωσαν ότι αν γνώριζαν ότι το σπίτι αυτό ήταν του Καρκαβίτσα, δεν θα το γκρέμιζαν.

Μια ταπεινή ισόγεια κατοικία των 60 τ. μ., πνιγμένη στις πικροδάφνες, ένα με την άμμο, σε ένα οικόπεδο 200 τ. μ. Εκεί ο Ανδρέας Καρκαβίτσας περνούσε τα καλοκαίρια του, εκεί φιλοξενούσε τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, εκεί τον επισκέπτονταν οι λόγιοι της περιοχής. Πώς όμως μετριέται η ιστορική, η πολιτιστική αξία ενός ακινήτου; Ανάλογα με τη βαρύτητα του ονόματος, με την ποιότητα της κατασκευής και την αρχιτεκτονική αξία του κτίσματος; Tι συμβαίνει αν η πρώτη ή η τελευταία κατοικία ενός λογοτέχνη ήταν σε μια απρόσωπη πολυκατοικία; Παρά τον αγώνα των συγγενών και των φίλων, κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν έστερξε να διασωθεί το ενοικιαζόμενο ισόγειο διαμέρισμα του Γιώργου Ιωάννου στα Εξάρχεια, που επί πολλά χρόνια είχε μείνει όπως ακριβώς εκείνος το άφησε: με τη μυρωδιά των μπαχαρικών στα γυάλινα βαζάκια, σημάδι της προσφυγικής φιλοξενίας και νοικοκυροσύνης.

Πολλοί φορείς των Λεχαινών διαμαρτυρήθηκαν έντονα –και οι δικός τους λόγος μετράει πιο πολύ από τον μακρινό δημοσιογραφικό μας σχολιασμό. Στα τηλεοπτικά πλάνα βλέπουμε μόνο ένα ίσιωμα, ένα τίποτα. Πιο πολύ από την ίδια την κατεδάφιση, θα έπρεπε ίσως να μας προβληματίσει το γεγονός ότι πολλοί δεν ξέραμε την ύπαρξη αυτού του σπιτιού, ότι ο ασθενής έπρεπε πρώτα να πεθάνει για να μάθουμε ότι κάποτε ζούσε.

Μετά την κατεδάφιση (mndoaros.blogspot.com)

Ισως σε κάποια αρχιτεκτονική σχολή να έδιναν θέμα για άσκηση στους φοιτητές το ισοπεδωμένο οικόπεδο, ζητώντας τους να προτείνουν μια ήπια παρέμβαση που θα θύμιζε στους επισκέπτες ότι εδώ έζησε ένας μεγάλος λογοτέχνης. Τι θα ταίριαζε στην Ελλάδα του σήμερα; Πάντως, όχι μια μαρμάρινη ή ορειχάλκινη προτομή που θα την οξείδωνε η θαλασσινή υγρασία ούτε μια αναμνηστική πλακέτα. Ισως ένα θαλασσόξυλο, ένα χωμάτινο μονοπάτι και, στην πιο απαισιόδοξη εκδοχή, μια επιγραφή «Πωλείται».

Το 1998 εγκαινιάστηκε μια διεθνής εκστρατεία, με τη συμμετοχή μεγάλων ονομάτων του βρετανικού θεάτρου, με σκοπό να διασωθεί η ερειπωμένη εξοχική έπαυλη του Τσέχοφ στα περίχωρα της Γιάλτας. Εκεί είχαν γραφτεί ο «Βυσσινόκηπος», οι «Τρεις αδελφές», η «Κυρία με το σκυλάκι», εκεί είχαν φιλοξενηθεί ο Τολστόι και ο Γκόρκι. Πολλά χρήματα συγκεντρώθηκαν και, τελικά, η περίφημη «Λευκή Ντάτσα» σώθηκε. Ποιος όμως να νοιαστεί για ένα ερείπιο στην παραλία του Αγίου Παντελεήμονα Λεχαινών;

Oλη η Ελλάδα είναι σπαρμένη με σπίτια όπου γεννήθηκαν ή έζησαν σπουδαίοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών και πολλά από αυτά κινδυνεύουν να έχουν την ίδια τύχη με το καλοκαιρινό σπιτάκι στα Λεχαινά. Ομως, οι λογοτεχνικές γεωγραφικές περιηγήσεις δεν θεωρούνται παραγωγικές. «Eμείς προχωράμε για να δείξουμε ότι η Ελλάδα κινείται στην τροχιά της βιώσιμης ανάπτυξης», λέει ο κ. πρωθυπουργός (14.7). Ενα ετοιμόρροπο σπιτάκι, ίσα βάρκα ίσα νερά, δεν είναι αξιοποιήσιμη δημόσια περιουσία, δεν μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών. Who is Karkavitsas;

Πραγματική δημόσια, λαϊκή περιουσία είναι το έργο που άφησε πίσω του ο Καρκαβίτσας. Μια περιουσία δίχως περίφραξη, που την ορίζουν γιαλοί και ακρογιάλια, το «αντρειωμένο» γιούσουρι και σκονισμένες πικροδάφνες.

Πηγή:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_24/07/2011_450131