Ο Γκορμπατσόφ αναγνώρισε τα λάθη του που άνοιξαν το δρόμο για την κατάρρευση της ΕΣΣΔ


ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΓΟΥΛΗ
goulis@ekdotiki.gr

Δύο δεκαετίες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα που δρομολόγησε πρακτικά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, ο τότε ηγέτης του πάλαι ποτέ αντίπαλου δέους των ΗΠΑ, Μιχαΐλ Γκορμπατσόφ, αναγνωρίζει ότι οι εξελίξεις μπορεί να ήταν διαφορετικές αν δεν έκανε διαδοχικά λάθη και κατηγορεί τους σημερινούς κυβερνώντες ότι ασκούν εξουσία με τρόπο που παραπέμπει στο κομμουνιστικό παρελθόν.


Ο 80χρονος πλέον Γκορμπατσόφ επανέφερε στη μνήμη του όσα συνέβησαν πριν από 20 χρόνια και σε συνεντεύξεις του σε διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» και το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ», παραδέχεται για πρώτη φορά ότι δεν εκτίμησε σωστά την κατάσταση τους μήνες που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος της 19ης Αυγούστου του 1991. Ο βραβευθείς με Νομπέλ Ειρήνης υποστηρίζει ότι επέλεξε το σωστό δρόμο με την περεστρόικα, αλλά καθυστέρησε στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, ειδικότερα όσον αφορά τη μετάβαση εξουσιών στις δημοκρατίες που αποτελούσαν την ΕΣΣΔ.

Ο Γκορμπατσόφ δήλωσε ότι ήταν λάθος του η ανάκληση της παραίτησης που υπέβαλε στο Πολίτμπιρο τον Απρίλιο του '91, καθώς έπρεπε τότε να εγκαταλείψει το Κομμουνιστικό Κόμμα και να προχωρήσει στην ίδρυση ενός άλλου για να προωθήσει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.

Οι διακοπές

Παράλληλα, αναγνώρισε ότι δεν ήταν σωστή η κίνησή του να πάει διακοπές στη Μαύρη Θάλασσα εν μέσω της αβεβαιότητας που επικρατούσε στη χώρα, καθώς ο ίδιος βρέθηκε μακριά από τη Μόσχα όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα των αμετανόητων στο κόμμα και απομονώθηκε στο θέρετρο τις κρίσιμες ώρες, κατά τις οποίες ο Γέλτσιν ανέλαβε πρωτοβουλίες και με τη συσπείρωση των πολιτών γύρω του κατάφερε να αποτρέψει το κίνημα.

Ο Γκορμπατσόφ απονέμει τα εύσημα στον Γέλτσιν για τη στάση του, αλλά μέχρις εκεί. Οπως υποστηρίζει, η υπογραφή της συνθήκης στις 20 Αυγούστου από τους ηγέτες των 12 δημοκρατιών της ΕΣΣΔ για πολιτική και οικονομική αυτονομία παραπέμφθηκε για αργότερα, δίνοντας την ευκαιρία στον Γέλτσιν να «σπρώξει» στο βάραθρο την ΕΣΣΔ. Ο Γιέλτσιν, με τη συνεργασία Ουκρανών και Λευκορώσων, κήρυξε το τέλος της Σοβιετικής Ενωσης το Δεκέμβριο του '91 και ακολούθησε, όπως υποστηρίζει, μια «μαύρη» περίοδος για τη Ρωσία. «Πιθανότατα παραήμουν δημοκρατικός με τον Γέλτσιν», δήλωσε ο Γκορμπατσόφ, προσθέτοντας ότι θα ήταν καλύτερα αν λίγα χρόνια νωρίτερα τον διόριζε πρέσβη στη Βρετανία ή σε κάποια πρώην βρετανική αποικία.

Οσα έγιναν στο παρελθόν δεν είναι τα μοναδικά που απασχολούν τον 80χρονο. Σε συνέντευξη Τύπου χτες, ο Γκορμπατσόφ επέκρινε δριμύτατα τη σημερινή ηγεσία της Μόσχας, λέγοντας ότι ο σημερινός πρωθυπουργός, Βλαντιμίρ Πούτιν, ενήργησε όπως έπρεπε στην αρχή της ανάληψης της εξουσίας, αλλά στη συνέχεια έχασε τον προσανατολισμό του.

«Κακό αντίγραφο»

Χαρακτήρισε την «Ενωμένη Ρωσία», το κόμμα του πρωθυπουργού, ως ένα κακό αντίγραφο του Κομμουνιστικού Κόμματος την εποχή της ΕΣΣΔ και ζήτησε να επανέλθει σε ισχύ η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των κυβερνητών, καθώς και ανεξάρτητων βουλευτών. Η απουσία δημοκρατικών διαδικασιών έχει αρνητικές επιπτώσεις στη βελτίωση του πολιτικού κόσμου και την ανάδειξη των καλύτερων στην εξουσία, υποστηρίζει ο Γκορμπατσόφ, επαναλαμβάνοντας την κριτική του στον Πούτιν με μια παραπομπή στην εποχή του Στάλιν. Οι σημερινοί ηγέτες εφηύραν άχρηστες οργανώσεις, δήλωσε ο 80χρονος, με αφορμή τη σύσταση του Λαϊκού Μετώπου, κάτω από το οποίο στεγάζονται ομάδες υποστηρικτών του Πούτιν, καλώντας ειρωνικά τους συνεργάτες του πρωθυπουργού να εφεύρουν κι έναν κατάλληλο τίτλο όπως «Τα 10 χτυπήματα του Πούτιν». Μια σαφής παραπομπή στον όρο «Τα 10 χτυπήματα του Στάλιν» που καθιέρωσε η σοβιετική προπαγάνδα για τις επιθέσεις των ρωσικών στρατευμάτων στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.