Ηλ. Μαμαλάκη : Ο Άγιος Νικόλαος από τα Μύρα της Ασίας

Του Ηλία Μαμαλάκη

Αναμφίβολα και ο πιο δύστροπος χαρακτήρας, όταν έρχονται οι γιορτές στο τέλος του χρόνου, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, παίρνει μια ανάσα. Υπέροχα λογοτεχνικά έργα έχουν γραφτεί γι' αυτό, όπως το «Όνειρο των Χριστουγέννων» με τον εργασιομανία και τσιγκούνη Σκρουτζ. Κάθε λαός στην Ευρώπη έχει τα έθιμα του. Στην Ελλάδα οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μέχρι το 1950 ήταν υποδεέστερες του Πάσχα και είναι γεγονός ότι το Πάσχα ως γιορτή ταιριάζει καλύτερα στην ιδιοσυγκρασία μας.

Η κόρη της Δήμητρας επιστρέφει από τον Άδη και ο τόπος πρασινίζει, ο Χριστός ανασταίνεται υποσχόμενος την αιώνια ζωή, τα αρνάκια είναι τρυφερά και τα γάλατα πλούσια σε λίπη, ενώ οι χοροί και τα γλέντια στην ύπαιθρο καλά κρατούν.

Τα δικά μας απλοϊκά έθιμα των Χριστουγέννων, όπως τα τοπικά κάλαντα με το καραβάκι από σπίτι σε σπίτι, που τα παιδιά μάζευαν γλυκάκια και ξηρούς καρπούς αντί για χρήματα, αντικαταστάθηκαν σιγά σιγά από τα μεγαλόπρεπα έθιμα της Δύσης. Στολισμένα έλατα, παχουλές γαλοπούλες, ακριβά δώρα, χρήματα αντί για γλυκάκια στα κάλαντα, σιγά σιγά μας έφεραν όλα αυτά πιο κοντά στη Δύση. Δεν το θεωρώ κακό - όλα αυτά αρέσουν. Πρέπει να σας πω ότι στα επανειλημμένα ταξίδια μου στην Τουρκία μπήκα σε πολλά μουσουλμανικά σπίτια που τις μέρες των γιορτών στόλιζαν και αυτά δέντρο και έτρωγαν μια γεμιστή κότα με τον τρόπο τον δικό τους.

ΤΑ ΔΩΡΑ

Η Πρωτοχρονιά, βέβαια, συνδέεται κυρίως με τα δώρα. Μετά το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι και την αλλαγή του χρόνου η νεολαία αποχωρεί από το οικογενειακό τραπέζι για τα δικά της μέρη, μπαράκια, κλαμπάκια κ.λπ. και οι μεγαλύτεροι το ρίχνουν στον τζόγο.

Προσωπικά βαριέμαι θανάσιμα τον τζόγο. Έχουμε δε τον Άγιο Βασίλη, ο οποίος ντυμένος στα κόκκινα, πράγμα αναληθές, μας φέρνει δώρα.

Ας δούμε ποια είναι η ιστορία του. Η καταγωγή του Αγίου Βασίλη εικάζεται ότι ήταν από τα βορειοανατολικά της Μικράς Ασίας, κάπου μεταξύ Πόντου και Γεωργίας, ενώ οικογενειακοί λόγοι τον έφεραν στην Καππαδοκία. Βαφτίστηκε χριστιανός και υπήρξε λίαν ευσεβής. Όντας από εύπορη οικογένεια, κατέβηκε στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια της ακμής της, θέλοντας να σπουδάσει φιλοσοφία. Έκρυβε ότι ήταν χριστιανός, γιατί φοβόταν, και υπήρξε συμμαθητής με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, που λίγο αργότερα έγινε αυτοκράτορας στον βυζαντινό θρόνο. Υπήρξε συμμαθητής και κοντοχωριανός με τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό - η Ναζιανζός είναι πολύ κοντά στην Καισαρεία. Όταν γύρισε στην Καισάρεια χρίστηκε ιερέας και δούλεψε για τον χριστιανισμό με αυταπάρνηση και πάθος. Σύντομα έγινε επίσκοπος της περιοχής και το φιλανθρωπικό του έργο ήταν μνημειώδες.

Ίδρυσε την περίφημη Βασιλειάδα, ένα ίδρυμα που περιέθαλπε ασθενείς, γέροντες και άπορα παιδιά. Δεχόταν προσφορές για το έργο του από παντού και χαρακτηριζόταν από την τεράστια ανεκτικότητα του προς όλους. Κάποια στιγμή ο τοπικός Βυζαντινός άρχοντας, έχοντας ανάγκη από χρυσό, για να επανδρώσει στρατό, έστειλε μήνυμα ότι θα έρθει στην Καισαρεία και θα μαζέψει τα χρυσά κοσμήματα του κόσμου.

Η ΠΙΤΑ

Ο Μέγας Βασίλειος, σκέφτηκε καλά και προκειμένου να αποφευχθούν έκτροπα έδρασε πριν από τον στρατηγό. Κάλεσε το εκκλησίασμα και τους ανακοίνωσε τα νέα. Τούς παρακάλεσε δε να φέρουν στην εκκλησία  τα χρυσαφικά τους. Επειδή τον αγαπούσαν πολύ  και τον σέβονταν το έκαναν. Κάτι συνέβη όμως και ο άρχοντας δεν εκτέλεσε τα άνομα σχέδια του. Έτσι ο Βασίλειος βρέθηκε με ένα τεράστιο θησαυρό, αλλά δεν ήξερε τι ανήκει και σε ποιον. Βρήκε, λοιπόν  ένα τέχνασμα για να επιστρέψει τα κοσμήματα στον κόσμο. Έφτιαξε μικρά πιττάκια και σε κάθε πιττάκι έβαλε και από ένα. Φώναξε το εκκλησίασμα, έκανε τη Λειτουργία, ευλόγησε τους πιστούς και τους μοίρασε τις πιττούλες, που καθεμία μέσα της έκρυβε και από ένα χρυσό κόσμημα. Έτσι προέκυψε το έθιμο της βασιλόπιτας, η οποία στις μέρες μας ούτε... μια δεκάρα δεν έχει μέσα.

Ο ΑΓΙΟΣ ΤΩΝ ΔΩΡΩΝ ΔΙΕΘΝΩΣ

Για κάποιο παράξενο λόγο ο άγιος που μοιράζει δώρα εκτός Ελλάδας είναι ο Άγιος Νικόλαος από τα Μύρα της Μικράς Ασίας.

Είχα τη χαρά και την τύχη να πάω στα Μύρα πριν από λίγο καιρό και να επισκεφθώ και τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου.

Κάνοντας εδώ μια παρένθεση, θέλω να σας πω ότι οι Τούρκοι έχουν στήσει εξαιρετικά αποδοτικές δουλειές με τα μεγάλα σημεία του χριστιανισμού της Μικράς Ασίας: τον Τάφο της Παναγίας λίγο έξω από την Έφεσο, τον Ναό του Αγίου Νικολάου στα Μύρα, την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη και τον Τάφο του Ευαγγελιστή Ιωάννη, πάλι έξω από την Έφεσο. Σε όλα αυτά τα μέρη χριστιανικοί  ύμνοι ακούγονται παντού, CD με τροπάρια σε όλες τις γλώσσες, εικόνες, εικονίτσες, κομποσκοίνια, κομπολόγια για τους χριστιανούς επισκέπτες.

Ο Άγιος Νικόλαος, λοιπόν, ήταν ο ιεράρχης στην περιοχή των Μύρων. Φιλάνθρωπος, δίκαιος, φρόντιζε το ποίμνιο του όσο περισσότερο μπορούσε. Μια μέρα στον Άγιο ήρθε η πληροφορία ότι ένας φτωχός ενορίτης πάντρευε τις τρεις κόρες του, αλλά δεν είχε ούτε ένα νόμισμα να δώσει για προίκα. Αποφάσισε, λοιπόν, να τον βοηθήσει δίνοντας του τρία σακουλάκια για την προίκα κάθε κόρης. Δεν ήθελε όμως να τον προσβάλει, γι' αυτό -παρότι ήταν εύσωμος και λίγο παχύς- ανέβηκε στη στέγη του ενορίτη του και πέταξε τα τρία σακουλάκια από την καπνοδόχο. Γι' αυτό, λοιπόν, ο Santa Claus έρχεται πάντα από την καπνοδόχο να φέρει τα δώρα του.

COCA COLA SANTA CLAUS

Ο Santa Claus είναι το  ίδιο πρόσωπο με τον Άγιο Νικόλαο και προέρχεται από την παραφθορά του ονόματος Saint Nicolas. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι, ενώ ήταν ντυμένος στα πράσινα, το γνωστό αναψυκτικό της Coca-Cola. που εδρεύει στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μια διαφημιστική του καμπάνια τον έντυσε στα κόκκινα και του έμεινε.

Χρόνια Πολλά να έχετε, καλοί μου άνθρωποι, και εύχομαι είτε ο Άγιος Νικόλαος είτε ο Άγιος Βασίλης να διώξουν μέσα από την ψυχή σας τη λύπη και να ρίξουν στην τσέπη σας κανέναν οβολό,                                             ,

 Πηγή: "Κυριακάτικη Δημοκρατία"