Xristos Julis : Μοιρολόι πωγωνίσιο

Μοιρολόι πωγωνίσιο

Γράφει ο Xristos Julis

Το να τραγουδήσεις ή να παίξεις ένα μοιρολόι πωγωνίσιο θέλει να 'χεις βιώσει τη σκληρή ζωή του Πωγωνίου. Θέλει να 'χεις ζησει την όμορφη ζωή του Πωγωνίου. Να χεις ζήσει τη φτώχεια του .Να 'χεις ζήσει τη μοιρασιά της φτώχειας...να 'χεις χορτάσει φτώχεια... αυτή που τη μοιράζονται σαν το αντίδωρο μετά την απόλυση της εκκλησιάς. Αυτή η φτώχεια έχει μέσα πλούτο. Έχει Κοινωνία. Έχει κοινό αγώνα για προκοπή. Έχει το ΕΜΕΙΣ...δεν έχει το εγώ... Γι' αυτό ήξεραν να μοιρολογάνε όλοι...

Λίγο ως πολύ αυτά ισχύουν και για το παραδοσιακό μας τραγούδι γενικώς... Στο τραγούδισμα λοιπόν του μοιρολογιού, φυσικά η κοινωνία του χωριού ξεχώριζε αυτούς και αυτές που το τραγουδούσαν καλύτερα ... Στη κοινότητα χωρίς να αποκλείεται κανείς, εν τούτοις σιγά σιγά έπαιρνε ο καθείς τη θέση του... άλλος έχτιζε καλά ...άλλος τραγουδούσε καλά... άλλος γάνωνε καλά ...άλλος έραβε... έπλεκε... όργωνε... χόρευε... άλλος τεμπελιαζε... όλοι και όλα είχαν τη θέση τους. Όταν λοιπόν τα στοματικά παλιακά τραγούδια του λαού μας (καθώς : Εν αρχή ην ο λόγος) πέρασαν στους οργανοπαίχτες, αυτοί μετέφεραν στα όργανα τις μελωδίες των τραγουδιών...προσθέτοντας και διάφορα στολίδια... -κάποτε που το παράκαναν, ανάγκασαν τον Αριστοτέλη να βάλει τις φωνές λέγοντας ότι είναι χυδαίος ο αυλός όταν το παρακάνει στα στολίδια. Όταν δηλαδή η δεξιοτεχνία του αυλητή ξεπερνούσε το μέτρο και γινόταν αυτοσκοπός... τότε εθεωρείτο ύβρις... και όταν γινόταν δυσδιάκριτος ο λόγος, όταν χανόταν η ποίηση... σαν να χανόταν η ψυχή του τραγουδιού.

Λοιπόν κάνω φίλοι ένα λάθος στο βιντεάκι αυτό. Υπερτονίζω λίγο παραπάνω την τεχνική αρτιότητα σε βάρος της έκφρασης... λάθος που πια έχει γίνει καθεστώς. Η τεχνική πάνω από το συναίσθημα γίνεται δυνάστης... Οι παλιοί ήταν τρομεροί δεξιοτέχνες αλλά ο λαός ...ο χορευτής ...ο γλεντιστής... έβαζαν τα όρια μεταξύ δεξιοτεχνίας και ύφους... Αν τολμούσα να το παρακάνω θα με λέγαν ακαδημαϊκιστή... κι επειδή δεν ήξεραν τη λέξη δεν θα έπαιρνα κέρασμα χρηματικό στην καλύτερη ... Κι η οικογένεια μου θα πεινούσε... στη χειρότερη δε, θα έτρωγα ξύλο...

Δεν είναι κακό ... προτιμούσαμε λοιπόν το ξύλο από την πείνα ...κι από τα δύο αυτά, βέβαια, προτιμούσαμε να παίζουμε ωραία με δεξιοτεχνία όσο πρέπει ώστε να χτυπάμε στα κατάβαθα της ψυχής ...εκεί που κρύβονται τα άγρια ένστικτα του ανθρώπου... εκεί που οι άντρες όταν άκουγαν τα κατορθώματα των ηρώων καθώς τα ιστορούσαν οι αοιδοί και ραψωδοί, κάρφωναν στο κενό τα μάτια τους που γυάλιζαν σαν αναμμένο κάρβουνο και άγρια έβγαζαν βογγητά από τα κατάβαθα της ψυχής τους... Αυτή ήταν η πρωτόγονη μουσική του λαού μας...που πέρασε σιγά σιγά στις αίθουσες συναυλιών...και το ενστικτώδες άγριο παθός και το βογγητό .. έγινε αισθητική χαρά... Λοιπόν τα μοιρολόγια εκεί χτυπάνε στο άγριο ενστικτώδες πάθος που βογγάει...

Είναι αρχαίγονα... μαζί με τα νανουρίσματα ίσως τα πιο... αρχαιγονοτερωτερα,☺ .. από τα παραδοσιακά μας τραγούδια ...και μαζί με αυτά τα πιο καλά διατηρημένα ...έχουν υποστεί τις λιγότερες επιρροές...ίσως...ίσως...

Ωχ.. ξέχασα να πω ότι το ίσο των μοιρολογιών του Πωγωνίου και η κατάληξη σχηματίζουν διάστημα 7ης ...που είναι η κατάληξη και των μοιρολογιών του κάτω κόσμου.... Αυτό το διάστημα 7ης το αποφεύγουν και δυσκολεύονται να το τραγουδήσουν οι Δυτικοί μουσικοί... κάτι που στους πωγωνίσιους είναι ψωμοτύρι... Άρεσε δε και στον Πυθαγόρα το Σάμιο... Ο Πυθαγόρας δε γούσταρε καθόλου το διάστημα 3ης... Αυτό που έφτιαξε τη Δυτική μουσική ντε!!... Λοιπόν το διάστημα 7ης, είναι το ίδιο που τραγουδάει στα στοματικά μας τραγουδια η φωνή "λαλιά" αυτή που ," στριζει" που κάνει δηλ. Το στρίξιμο...

ΥΓ. Συγγνώμη φίλοι ...το πήγαινα για τηλεγράφημα και μου βγήκε παραλήρημα ....συγγνώμη....και που δεν μπορώ να εξηγήσω μερικούς όρους...ίσως σε άλλη πολυλογία ...συγγνώμη...

facebook/Xristos Julis