Γιατί η μεσαία τάξη πληρώνει το μάρμαρο

Πέρα από την ανάγκη δημιουργίας φορολογικής συνείδησης,
επείγον είναι να ληφθούν σήμερα μέτρα τεχνικότερα, μικρότερα, αλλά άμεσης απόδοσης

Στη βάση της βαθιάς δημοσιονομικής κρίσης που τόσο μας βασανίζει βρίσκεται αναμφισβήτητα και η πανθομολογούμενη εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Τα αίτιά της είναι ασφαλώς περίπλοκα. Πρέπει πρώτιστα να αναζητηθούν στην πολιτική και κοινωνική νοοτροπία μας. Η μακρά ασυλία που χαίρουν οι φοροφυγάδες εδράζεται στέρεα στο πελατειακό πολιτικό σύστημα, που όχι μόνο συγκαλύπτει επί δεκαετίες τη φοροδιαφυγή αλλά και την υποστηρίζει. Χρειάζεται λοιπόν, για να την περιορίσουμε, να λάβουμε πρωτίστως μέτρα πολιτικά, για την εξυγίανση της σχέσης εκλογέα και εκλεγομένου.

Η άρνηση των Νεοελλήνων να σεβαστούν τον δημόσιο «χώρο», όπου ανήκει και η φορολογική υποχρέωση, με συστηματική πρόταξη της ιδιωτικής σφαίρας συμφερόντων παρέχει και ιδεολογικό υπόστρωμα στη φοροδιαφυγή.

Ο Στέλιος Ράμφος τα έχει αναλύσει όλα αυτά θαυμάσια. Μαζί με αυτά επιβάλλεται και η ανάληψη ευρείας συστηματικής προσπάθειας για δημιουργία της ελλείπουσας φορολογικής συνείδησης, συνισταμένης της ελλείπουσας συνείδησης για την ανάγκη τήρησης της νομιμότητας αλλά και ευρύτερα της ελλείπουσας κοινωνικής συνείδησης. Αλλά τέτοια μέτρα για να τελεσφορήσουν απαιτούν από τη φύση τους μακρύ χρόνο.

Είναι πάντως επείγον να ληφθούν σήμερα μέτρα τεχνικότερα, μικρότερης εμβέλειας, αλλά άμεσης απόδοσης, που θα αποκαλύψουν το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα, διαλύοντας το πέπλο αοριστίας που σήμερα καλύπτει τη φοροδιαφυγή. Εκτεταμένες ηλεκτρονικές διασταυρώσεις των συναλλαγών και γενικότερα της φορολογητέας ύλης, με σύνδεση όλων των ταμειακών μηχανών με το υπουργείο Οικονομικών. Υποχρέωση τήρησης ειδικού τραπεζικού λογαριασμού για όλες τις επαγγελματικές υποχρεώσεις, όπως σε όλα τα άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ηλεκτρονική ενοποίηση, σε μία βάση, όλων των πληροφοριών φορολογικού περιεχομένου. Πλήρης άρση οπουδήποτε τραπεζικού ή άλλου απορρήτου έναντι των φορολογικών αρχών. Προς το παρόν επέκταση και συστηματοποίηση των τεκμηρίων, όχι δημοκοπική εγκατάλειψή τους.

Απλούστευση και συστηματοποίηση της φορολογίας. Ο υπό ψήφιση εκ του μηδενός Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος μας παρέχει μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Οι φορολογικοί έλεγχοι πρέπει να διεξάγονται συστηματικά από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, συνοπτικά και μέσα σε εύλογο χρονικό όριο, χωρίς αέναες παρατάσεις παραγραφής που καταλήγουν σε έκτακτες «περαιώσεις». Οι «περαιώσεις» λειτουργούν εκβιαστικά για τους συνεπείς φορολογουμένους, ενώ συμφέρουν τους φοροφυγάδες. Και βέβαια εξορθολογισμός των φορολογικών κυρώσεων, καθώς και πλήρης ανασυγκρότηση της φορολογικής δικαιοσύνης, που σήμερα πάσχει μέχρι σημείου ουσιαστικής αρνησιδικίας.

Η αδυναμία εντοπισμού της φορολογητέας ύλης και το συνακόλουθο έλλειμμα εσόδου οδηγεί στρεβλά σε αύξηση της «βέβαιης» φορολογίας, που βαρύνει πάνω από όλους τη μεσαία τάξη, όπως οι παρακρατούμενοι φόροι, οι φόροι μισθωτών κα συνταξιούχων, καθώς και σε «έκτακτες» εισφορές που συνδέονται με άσχετα αγαθά, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα, σε αυξήσεις αντικειμενικών αξιών ακόμα και πάνω από τις αγοραίες κ.λπ.

Εδώ αρχίζει ο φαύλος κύκλος, αφού η υπερβολική αύξηση φορολογίας γεννά με τη σειρά της νέα φοροδιαφυγή. Είναι επείγον να γυρίσουμε σελίδα. Μέχρι τότε η μεσαία τάξη θα συνεχίσει να «πληρώνει το μάρμαρο»!

 Ο Θεόδωρος Π. Φορτσάκης είναι καθηγητής Διοικητικού και Φορολογικού Δικαίου, πρόεδρος του Τμήματος Νομικής Αθηνών
http://www.ethnos.gr/