ΑΘΑΝ. ΓΚΟΤΟΒΟΥ : Το άγνωστο Δίστομο...

Το άγνωστο Δίστομο...

ΑΘΑΝ. ΓΚΟΤΟΒΟΥ

Καθηγητή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων                           

Όταν ο Πρόεδροι της Γερμανίας επισκέφθηκε φέτος τις Λυγγιάδες, δήλωσε ότι δεν γνώριζε κάτι για το έγκλημα αυτό πριν από την επίσκεψη. Η ειλικρίνεια του ήταν αφοπλιστική και ταυτόχρονα διδακτική. Γιατί δείχνει ότι τα ελληνικά ολοκαυτώματα στη διάρκεια της Κατοχής έμειναν άγνωστα για ίο ευρύ κοινό στις δύο Γερμανίες της μεταπολεμικά περιόδου. Η μία μάλιστα από τις δύο Γερμανίες, η Ανατολική, δεν ενοχλήθηκε καθόλου από τις ελληνικές μεταπολεμικές κυβερνήσεις για το θέμα των αποζημιώσεων, του κατοχικού δανείου και της δίωξης των εγκληματιών πολέμου. Ανακριτικό υλικό για τον εντοπισμό και τη δικαστική δίωξη των οργάνων του γερμανικού κράτους, που εμπλέκονται σε εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, στάλθηκε μόνο στην κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '50 και μέχρι το 1965. Είναι γνωστό ότι κανείς από τους ηθικούς ή φυσικούς αυτουργούς των εγκλημάτων δεν δικάστηκε, ούτε καταδικάστηκε στα πλαίσια των δικαστικών αυτών ερευνών. Μια περίεργη αμνηστία -η αμνηστία μέσω των ανακριτών- δόθηκε σε όλους τους εγκληματίες, όταν έγινε σαφές από τη γερμανική πλευρά ότι οι ελληνικές αρχές δεν μπορούσαν, για πολιτικούς λόγους, να συμφωνήσουν με το γερμανικό αίτημα για μια πολιτικού τύπου αμνηστία.

Ύστερα ήρθε και η θεωρία των «ναζί», η οποία αποσύνδεσε τα εγκλήματα από το γερμανικό κράτος και τα όργανα του. Οι «ναζί», ως ένα είδος άεθνων και α-κρατικών εξωγήινων, τονίζονται ιδιαίτερα σε όλες τις περιγραφές που έφθαναν στα γερμανικά σχολικά εγχειρίδια, δυτικά και ανατολικά, ως δράστες των εγκλημάτων. «Ναζί» απλώς - χωρίς εθνότητα, χωρίς θεσμική ιδιότητα, χωρίς κρατική υπόσταση. Ο εθνικοσοσιαλισμός, όμως, ήταν απλώς η κρατούσα ιδεολογία του γερμανικού κράτους εκείνη την εποχή. Ήταν το ιδεολογικό εργαλείο για τη νομιμοποίηση στο εσωτερικό της χώρας μιας γερμανικής επεκτατικής πολιτικής που είχε εκδηλωθεί ήδη σε μεγάλη κλίμακα δύο φορές πριν από τον Χίτλερ. Η απόπειρα του Χίτλερ ήταν η τρίτη, και αυτή αποτυχημένη, που διέφερε από τις προηγούμενες σε δύο κυρίως ζητήματα; Στο πλήθος των θυμάτων και στη γενοκτονία των Εβραίων της Ευρώπης. Αλλά ο Χίτλερ και οι μηχανισμοί του δεν προωθούσαν αφηρημένους εθνικοσοσιαλιστικούς στόχους. Προωθούσαν, αντιθέτως, πολύ συγκεκριμένους -γερμανικούς- στόχους με εργαλείο τον εθνικοσοσιαλισμό. Οι «ναζί» είχαν ταυτότητα: Εθνική, κρατική και θεσμική. Ήταν τα όργανα του γερμανικού κράτους στις κατεχόμενες περιοχές. Αυτά τα όργανα έκαναν τις εκτελέσεις στο Λίντιτσε της Τσεχίας στις 10.6.1942, στο Οραντούρ της Γαλλίας στις 10.6.1944 και στο ελληνικό Δίστομο στις 10.6.1944.

Και ενώ το Λίντιτσε και το Οραντούρ μνημονεύονται κάθε χρόνο στον γερμανικό Τύπο ως τυπικά παραδείγματα ναζιστικών εγκλημάτων, το Δίστομο είναι σαν να μην υπάρχει. Η μνήμη του για το γερμανικό κοινό έχει καταργηθεί -για την ακρίβεια δεν έχει καθιερωθεί ποτέ. Είναι χρέος των υπουργείων Παιδείας και των δύο χωρών να μεριμνήσουν ώστε η νέα γενιά στη Γερμανία και την Ελλάδα να τιμήσει τους νεκρούς μέσω της αποκατάστασης της μνήμης. Και οι δύο χώρες ανήκουν στην Ενωμένη Ευρώπη. Και οι δύο χώρες θεωρούν ωε βασικό μέλημα της παιδείας την καλλιέργεια του υπεύθυνου πολίτη. Πέρασαν εβδομήντα χρόνια από τότε και αυτό δεν έχει γίνει. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά.
"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"