Η τίγρη δεν ήρθε στο ραντεβού

Η Σέρου στον ζωολογικό κήπο

Η τίγρη δεν ήρθε στο ραντεβού

Μια συνάντηση που δεν έγινε τελικά, στο Πάρκο Κόρμπετ, στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, με τη βασιλική τίγρη της Βεγγάλης

Του ΓΙΑΝΝΗ Α. ΣΠΑΒΕΡΑ*

Ξεφύλλιζα το βιβλίο επισκεπτών και απολάμβανα τον καφέ μου περιμένοντας να φορτωθούν οι βαλίτσες μας στο αυτοκίνητο. Σημείωσα στο βιβλίο το όνομα μου, τη χώρα μου, την ημερομηνία και μερικές φράσεις: «Δυστυχώς δεν είδαμε τίγρη, αλλά η ομορφιά του πάρκου και η ανάσα της ζούγκλας κράτησαν την ψυχή μου εδώ. Σύντομα θα βρεθώ μαζί σας ξανά».

Στις προηγούμενες σελίδες, τουλάχιστον αυτές του 1996 μέτρησα 20 επισκέπτες που είχαν σημειώσει ότι είδαν τίγρη. Έμεινα σε δύο σημειώσεις· ενός Αμερικανού που έγραφε: «Ευχαριστώ έστω και αν είδαμε μισή τίγρη — δηλαδή μόνο η γυναίκα μου πρόλαβε γιατί εγώ άλλαζα φιλμ», και στη σημείωση ενός Σουηδού: «Ευχαριστώ που ένιωσα την καρδιά μου να χτυπά δυνατά όπως όταν πρωτοσυνάντησα τη γυναίκα μου».

 Tiger Tops Corbett Lodge

Στο πανέμορφο Tiger Tops Corbett Lodge περάσαμε τις προηγούμενες ημέρες ένα φωτογραφικό σαφάρι της ελπίδας, της προσμονής, της ηρεμίας, του επιφωνήματος, της αποκαλυπτικής και μοναδικής ζούγκλας του Πρώτου Εθνικού Πάρκου της Ινδίας στους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Σήμερα στην Ινδία υπάρχουν 20 τέτοια πάρκα.

Όταν το 1907 ο Τζιμ Κόρμπεχ, άγγλος κυνηγός, σκότωνε τη θρυλική τίγρη Σαραμπάτ γινόταν ο ίδιος πολύ γνωστός αφού η τίγρη είχε ως τότε σκοτώσει 434 ανθρώπους. Μετά από αυτό το γεγονός ο Κόρμπετ εγκατέλειψε το κυνήγι και έγινε οικολόγος. Αφιέρωσε την υπόλοιπη ζωή του στην προστασία και στην ανάπτυξη της συμβίωσης της ανθρωποφάγου βασιλικής τίγρης της Βεγγάλης με τον άνθρωπο. Σε 1.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα η φυσική ομορφιά της ζούγκλας φιλοξενεί σήμερα 600 είδη πουλιών και πολλά ζώα, περιλαμβανομένων των λεοπαρδάλεων, των ελεφάντων και 130 τίγρεων. Το 1936 ιδρύθηκε αυτό το πάρκο με το όνομα Χείλι. Το 1957 ονομάστηκε Κόρμπετ προς τιμήν του ανθρώπου που αγωνίστηκε να εξασφαλίσει συνθήκες επιβίωσης και συμβίωσης των τίγρεων με τους κατοίκους των γύρω χωριών. Η πρώτη επίθεση τίγρης σε άνθρωπο στο Πάρκο Κόρμπετ συνέβη το 1981. Τα τελευταία χρόνια έχουν χαθεί συνολικά 10 άτομα. Το 1984 είναι μια χρονιά που ο Σουμπεντάρ Αλι (οδηγός ελεφάντων στο πάρκο) θα θυμάται σε όλη του τη ζωή.

Τη δεύτερη ημέρα παραμονής μας είχαμε συνάντηση με τον περισσότερο φωτογραφημένο άνθρωπο του πάρκου μετά την τίγρη. Ο σεμνός αυτός οδηγός ελεφάντων δέχθηκε να μιλήσει μαζί μας αρκετή ώρα για να μας μεταφέρει χωρίς υπερβολές (έχουν γραφτεί πολλές) το πιο σημαντικό γεγονός της ζωής του: τη διάσωση του από την επίθεση της ανθρωποφάγου τίγρης Σέρου. Σήμερα η τίγρη Σέρου βρίσκεται περιφραγμένη σε κάποιον κοντινό ζωολογικό κήπο και ο Σουμπεντάρ εδώ στο Πάρκο Κόρμπετ συνεχίζει τη ζωή με τα τρία του παιδιά και τους αγαπημένους του ελέφαντες.

 Ο Σουμπεντάρ, ο οδηγός του πάρκου Κόρμπετ. 

Το μαντίλι στο κεφάλι του κρύβει τις ουλές από την επίθεση της τίγρης Σέρου.

Ήταν μέσα Δεκεμβρίου του 1984 όταν ο Σουμπεντάρ με έναν φίλο του και τους ελέφαντες τους πήγαν να μαζέψουν φρέσκα φύλλα για το φαγητό των φυτοφάγων ζώων. Ο ασιατικός ελέφαντας χρειάζεται περίπου 200 κιλά φρέσκα φύλλα την ημέρα. Είχε τελειώσει τη δουλειά του και κατέβαινε από το δένδρο όταν η τίγρη τού επιτέθηκε από πίσω. Τον τίναξε πολλές φορές ψηλά και τον πέταξε κάτω. Του έφαγε το αριστερό αφτί και αιμόφυρτο τον ακινητοποίησε βάζοντας τα δύο μπροστινά πόδια της στα λαγόνια του. Εκείνος βρήκε το κουράγιο να ψελλίσει μόνο «σε παρακαλώ, άφησε με να ζήσω γιατί έχω τρία παιδιά», ενώνοντας συγχρόνως τις παλάμες του. Η τίγρη με μια απότομη κίνηση του πήρε το μισό δέρμα από το κρανίο. Προτού χάσει τις αισθήσεις φώναξε «βοήθεια» στον φίλο του, που τον βρήκε δίπλα στην τίγρη αιμόφυρτο. Η τίγρη νόμισε ότι ήταν νεκρός και ξεκουραζόταν. Με τη βοήθεια της προβοσκίδας του ελέφαντα ο Σουμπεντάρ ανέβηκε στη ράχη του ζώου και η τίγρη ακολούθησε για λίγο τις χοντρές σιαγόνες αίματος προτού χαθεί στη ζούγκλα. Εβδομήντα ράμματα και οκτώ μήνες θεραπείας νίκησαν την πάλη με τον θάνατο. Διακριτικά ζητήσαμε να δούμε το θαυμάσιο έργο των ινδών γιατρών. Ο Σουμπεντάρ χωρίς ενδοιασμούς έβγαλε το μεγάλο μαντίλι από το κεφάλι του και μας έδειξε τα σημάδια των απωλειών. Τον ευχαριστήσαμε τονίζοντας τη γενναιότητα του και συμφωνήσαμε ότι η ζωή είναι ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει. Στα μικρά λαμπερά μάτια του διέκρινα μια σταθερή θέση απαίτησης για ζωή· καμία έπαρση, κανέναν ηρωισμό.

Κράτησα το χέρι του σφιχτά στο δικό μου για να μεταγγίσω τη σιγουριά και την απλότητα, τη ζεστασιά και τη λαχτάρα. Σ' ευχαριστώ, Σουμπεντάρ.

Ο συνοδός μας, φυσιοδίφης Ταπάν Κουμάρ Ντουτ μάς έδειξε τον δρόμο της επιστροφής. Με το τζιπ κατευθυνθήκαμε σε ένα σημείο από όπου θα συνεχίζαμε το απογευματινό σαφάρι. Ένας ελέφαντας άνοιξε στα όνειρα μας δρόμο μέσα από τις φυλλωσιές της ζούγκλας -μια μοναδική εμπειρία. Πέντε άτομα στη ράχη του διανύσαμε αποστάσεις που με το ρολόι μπορούν να υπολογιστούν σε τρεις ώρες πορεία. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι τα βλέπεις όλα από ψηλά με τη σιγουριά του βαδίσματος αυτού του αγαπητού χορτοφάγου ζώου, είναι η αίσθηση ότι πλησιάζεις σε περιοχές δύσβατες με άλλο μέσο. Βέβαια η εμπειρία μιας βόλτας με ελέφαντα μέσα στη ζούγκλα είναι μοναδική και από την άποψη ότι πλησιάζεις και βλέπεις ζώα που με το τζιπ τα διώχνεις.

Μαϊμούδες, ελάφια, παγόνια, παπαγάλοι, αετοί. Τι τρομερή αίσθηση να είσαι σε μικρή απόσταση από το δένδρο όπου κάθεται ένας αετός. Όλων μας η λαχτάρα είναι επικεντρωμένη στο να δούμε ή να συναντήσουμε σημάδια στο χώμα της βασιλικής τίγρης της Βεγγάλης. Δεν το κρύβουμε ότι ο κύριος στόχος της επίσκεψης μας εδώ είναι αυτός. Οι οδηγοί που μας εξηγούν τα πάντα για τη λειτουργία του πάρκου μάς βεβαιώνουν ότι στατιστικά στις δέκα εξόδους οι πιθανότητες κάποιος να δει τίγρη είναι δύο. Εμείς δυστυχώς έχουμε λόγω του λίγου χρόνου μόνο τρεις ευκαιρίες για έξοδο και σχεδόν καμία πιθανότητα.

Η βραδινή ψύχρα ανανεώνει την ψυχή μας και την ηρεμεί να ακολουθήσει τον Μορφέα. Το πρωί, 5.00 η ώρα, θα συναντήσουμε ξανά την αφή της ζούγκλας αναζητώντας με λαχτάρα να δούμε τίγρη. Ο Μαρκ είναι σίγουρος ότι αύριο θα δούμε. Καληνυχτίζουμε ο ένας τον άλλον και με τις τελευταίες σταγόνες εμφιαλωμένου νερού πίνω το βδομαδιάτικο χάπι μου για τη μαλάρια. Προτού κλείσω τα μάτια μου αφουγκράζομαι τον ήχο που αφήνει κοντά μας ο ποταμός Ραμγκάνγκα.

Το πρωινό κρύο με κάνει να νυστάζω ακόμη στην προσπάθεια μου να ανοίξω τα μάτια. Οι μηχανές από τα τζιπ μπήκαν μπροστά. Αχνιστός στιγμιαίος καφές τραβάει τελείως τις κουρτίνες του χουχουλιάσματος κάτω από τις εγγλέζικες κουβέρτες.

Για τέσσερις ώρες διασχίζουμε το Πάρκο Κόρμπετ. Ο κ. Ντατ πλουτίζει τις γνώσεις μας για τη ζωή της τίγρης. Ένα μοναχικό ζώο που ζει περίπου 15 χρόνια. Δεν μοιράζει ποτέ το θήραμα του και συνήθως κάνει 2-3 ημέρες για να φάει μία αγελάδα. Από τον Νοέμβριο ως τον Μάρτιο, τα ζευγάρια τρώνε μαζί - είναι η περίοδος γονιμότητας. Η ερωτική ζωή τους χαρακτηρίζεται από τη συντροφικότητα και η ερωτική πράξη διαρκεί 15-30 δευτερόλεπτα, καθώς επαναλαμβάνεται κάθε 10-30 λεπτά για 4-6 ημέρες. Στη γέννα η τίγρη φέρνει στη ζωή συνήθως 3-4 μικρά. Η μητέρα θα τα βοηθήσει για τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους. Γι' αυτούς που ενδιαφέρονται για αναλογικά νούμερα πρέπει να σημειώσω ότι κάθε τίγρη χρειάζεται 5-7 κιλά κρέατος την ημέρα (1.800 - 2.500 κιλά τον χρόνο), αυτό ισοδυναμεί με 2.700 - 3.600 κιλά θηράματος τον χρόνο!

Η επιστροφή για το Νέο Δελχί κράτησε επτά ώρες για τα 264 χιλιόμετρα απόστασης, με την αγωνία μας να αποφύγουμε το τροχαίο ατύχημα. Δυστυχώς η οδική εμπειρία στην Ινδία είναι φρικτή. Να σημειώσω ότι κάθε οκτώμισι λεπτά υπάρχει ένας νεκρός από τροχαίο δυστύχημα.

Κάπου στο Κόρμπετ μια τίγρη χαμογελούσε πονηρά. Στα όνειρα μας η φαντασία συμμαχούσε με την κούραση.

Ο κ. Γιάννης Σπαβέρας είναι οδοντίατρος, υγιεινολό­γος και μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Ταξιδιωτικής Ιατρικής

ΤΟ ΒΗΜΑ 19.5.1996