Η
παράδοση της Ακρόπολης των Αθηνών
Όταν άρχισε η δεύτερη
πολιορκία της Ακρόπολης από τους Έλληνες κομβικό σημείο στην πολιορκία ήταν η
κατάληψη του Σερπετζέ (Ωδείο Ηρώδη Αττικού), στην οποία πρωτοστάτησε ο
επικεφαλής των Αθηναίων Παναγής Κτενάς. Η επιχείρηση κατάληψης ήταν δύσκολη,
γιατί τα τείχη ήταν ψηλά και οχυρωμένα με πυροβόλα. Όπως γράφει και ο Ιωάννης
Φιλήμων «ουδέποτε υπελόγιζον οι Τούρκοι ως δυνατήν την εξ εφόδου κυρίευσιν και
κατοχήν του Σερπετζέ, ως φύσει και θέσει δυσπόρθητου. Και όμως η τύχη αυτών
εξήρτητο εκ μόνου του Σερπετζέ, διότι στερουμένη τούτου εξήντλουν τάχιστα το
ολίγον ύδωρ των δύο δεξαμενών και ολίγας ελπίδας είχον εκ των βροχών».
Μετά από μια επική έφοδο,
οι Έλληνες κατέλαβαν το Σερπετζέ στις 13 Νοεμβρίου 1821, καταλαμβάνοντας
ταυτόχρονα σχεδόν και τα τείχη των Προπυλαίων.
Η κατάληψη της Ακρόπολης
ήταν πλέον επιτακτική, γιατί μετά την άλωση της Τριπολιτσάς και την ταχύτατη
παράδοση των φρουρίων του Μωριά στο Κολοκοτρώνη, οι Τούρκοι ξεκίνησαν τη μεγάλη
αντεπίθεσή τους από δύο άξονες: Ο πρώτος άξονας από την Ήπειρο, όπου ο
τουρκικός στρατός πολιόρκησε το Μεσολόγγι και ο δεύτερος (και ισχυρότερος)
άξονας ήταν από τη Μακεδονία, όπου ο φοβερός Δράμαλης Πασάς πέρασε με μια
πανίσχυρη στρατιά 40.000 τούρκων προς τη Ρούμελη και το Μοριά έτοιμος να
καταπνίξει την Επανάσταση. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, κατόπιν διαταγής του
Κολοκοτρώνη και παρά την υπονόμευση του Άρειου Πάγου (πολιτική διοίκηση της
Ρούμελης), ο Ανδρούτσος και ο Νικηταράς συγκρότησαν στη Ρούμελη μια γενικότερη δύναμη καλύψεως, που
προσπάθησε να επιβραδύνει την κάθοδο του Δράμαλη μέχρι την κατάληψη της
Ακρόπολης των Αθηνών και την αμυντική οργάνωση της πόλης. Ήρθαν έτσι οι νίκες
στην Αγία Μαρίνα και στη Στυλίδα, στις αρχές Απριλίου 1822.
Στο μεταξύ, είχε
καταφτάσει στην Αθήνα ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, υπό την αρχηγία του οποίου οι
Έλληνες προσπάθησαν να πάρουν την
Ακρόπολη, χωρίς όμως επιτυχία στην αρχή. Υπήρξαν πολλές φορές που οι
πολιορκητές ζήτησαν από τους Τούρκους να παραδοθούν. Στις 18 Απριλίου 1822
άνοιξαν μεγάλο υπόνομο και με τη βοήθεια 30 φιλελλήνων με επικεφαλής το Γάλλο
αξιωματικό Βουτιέ και 50 ακόμα γενναίους Κεφαλλονίτες κατόρθωσαν να αποκόψουν
του Τούρκους στην περιοχή του Βράχου. Οι Έλληνες με τους Φιλέλληνες ανατίναξαν
την τρίτη πύλη του κάστρου. Μάλιστα είχαν καταλάβει και τα τρία πηγάδια της
Ακρόπολης. Έτσι οι Τούρκοι υποφέροντας από δίψα και στερήσεις αναγκάστηκαν να
παραδοθούν. Από τους δυόμισι χιλιάδες Τούρκους που είχαν κλειστεί στο κάστρο τον
Απρίλιο του 1821 μόνο 1.260 είχαν μείνει. Οι υπόλοιποι είχαν πεθάνει από
τραυματισμούς και από λοιμό. Κατά την φονικότατη επίθεση για την κατάληψη της Ακρόπολης
έπεσαν αρκετοί Έλληνες αλλά και
Φιλέλληνες.
Σύμφωνα με τις περιγραφές,
οι σκηνές που εκτυλίχθησαν κατά την παράδοση της Ακρόπολης ήταν τραγικές. Κατ’
εντολή του Μητροπολίτη Διονυσίου, πρώτοι ανέβηκαν τουλουμπατζήδες (νερουλάδες)
για να μοιράσουν νερό στους παραδοθέντες, αλλά οι διψασμένοι Τούρκοι έπιναν
αχόρταγα με αποτέλεσμα ή να πεθαίνουν ακαριαία ή να χάνουν τις αισθήσεις τους
επί μακρό. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής της άλωσης της Ακρόπολης Παναγής Κτενάς,
θέλοντας να αναγγείλει τη μεγάλη νίκη, έβαλε δύο κανονιοβολισμούς αλλά στον
τρίτο εξερράγη το πυρακτωμένο πυροβόλο, θανατώνοντας το μεγάλο αγωνιστή. Η
κηδεία του έγινε την επομένη με μεγάλες τιμές.
Μετά την κατάληψη της
Ακρόπολης, διορίστηκε φρούραρχός της ο αδερφός του Παναγή Κτενά, Σπύρος Κτενάς,
ο οποίος φρόντισε για τον εφοδιασμό του κάστρου και την ενίσχυση της άμυνας,
καθόσον υπήρχε η είδηση ότι καταφθάνει ο Δράμαλης. Δυστυχώς όμως, μπροστά την
είδηση για τη φοβερή στρατιά του Δράμαλη που κατέβαινε με κατεύθυνση το Μωριά
για να καταπνίξει την επανάσταση, ουδείς προσέρχονταν για να ενισχύσει την
άμυνα της πόλης. Η κατάσταση χειροτέρεψε όταν για ασήμαντη σφαγιάστηκαν από
τους Έλληνες όσοι Τούρκοι είχαν παραδοθεί (περίπου 600 Τούρκοι). Οι σφαγές αυτές
τρομοκράτησαν τον πληθυσμό, ο οποίος άρχισε να εγκαταλείπει την πόλη.
Μπροστά σε αυτή την
κατάσταση μίλησε η καρδιά της νεολαίας. Περίπου 370 νέοι της Αθήνας, ανέβηκαν
στην Ακρόπολη για να την επισκευάσουν και να αναλάβουν την υπεράσπισή της,
υπογράφοντας μια φλογερή ομαδική διακήρυξη, η οποία σώζεται και αποτελεί
μνημείο πατριωτισμού. Παράλληλα και άλλοι Αθηναίοι συγκρότησαν ένοπλα
σώματα και με επικεφαλής τους
οπλαρχηγούς Γαβριήλ Αναστασίου, Νικόλα Σαρρή, Συμεών Ζαχαρίτσα και Λάμπρο
Ηλιακόπουλο ενίσχυσαν τη φρουρά της Ακρόπολης, περιμένοντας την έλευση του
Δράμαλη. Αλλά ο Δράμαλης παρέκαμψε την Αθήνα και κινήθηκε κατευθείαν προς
Κόρινθο, επιδιώκοντας να χτυπήσει αμέσως και χωρίς απώλειες τον Κολοκοτρώνη στο
Μωριά. Όμως τελικά απέτυχε και η στρατιά του συντρίφτηκε στα Δερβενάκια.
Στις 21 Αυγούστου 1822 ο
Ανδρούτσος με το Νικηταρά καταφθάνουν στην Αθήνα, την οποία οργάνωσαν αμυντικά
αλλά και πολιτικά.
Πηγές:
Ιστορία του Ελληνικού
Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ΄, σ. 226-227.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου