ΠΕΡΙΚΛΗ ΝΕΑΡΧΟΥ : Σκάνδαλα και συστημική διαφθορά

 

Σκάνδαλα και συστημική διαφθορά

Σ'  όλες τις κοινωνίες και όπου υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχουν και σκάνδαλα και διαφθορά. Η διαφθορά είναι μια Λερναία Ύδρα, εναντίον της οποίας ο αγώνας του Ηρακλή δεν τελειώνει ποτέ. Η ειδοποιός διαφορά, η οποία την καθιστά πολιτική, είναι η εξέλιξη της σε συστημική.

Μπορεί, π.χ., να υπάρξει διαφθορά στην εκτέλεση ενός έργου. Τι γίνεται όμως όταν κανένα έργο δεν αναλαμβάνεται και δεν εκτελείται χωρίς διαφθορά; Κατά τον ίδιο τρόπο μπορεί να υπάρξει διαφθορά στην αγορά ενός οπλικού συστήματος. Τι γίνεται όμως όταν κανένα οπλικό σύστημα δεν αγοράζεται χωρίς διαφθορά;

Η διαφθορά, όμως, δεν αφορά, δυστυχώς, μόνο τη χρηματική συναλλαγή για την αγορά ή την κατασκευή, π.χ., ενός συγκεκριμένου οπλικού συστήματος. Παίρνει πολυδιάστατη μορφή και συγχέεται με τη σκόπιμη, ενδεχομένως, παράλειψη και αμέλεια, την έλλειψη διοικητικής μέριμνας, την ολιγωρία για την ανάγκη της μαχητικής ετοιμότητας αλλά και την άγνοια και την ανεπάρκεια.

Μπορεί, π.χ., να έγινε μία φορά λάθος και να κατατμήθηκε επικίνδυνα η αγορά ενός οπλικού συστήματος. Τι γίνεται όμως όταν όλα σχεδόν τα οπλικά συστήματα αγοράζονται συστηματικά με καίριες ελλείψεις; Τα αεροπλάνα, π.χ., επί χρόνια, έμειναν χωρίς συστήματα αυτοπροστασίας και σύγχρονα μέσα εξοπλισμού. Τα άρματα μάχης χωρίς βλήματα. Τα υποβρύχια χωρίς σύγχρονες τορπίλες.

Η εύκολη απάντηση παραπέμπει αμέσως στην έλλειψη χρημάτων που δεν επιτρέπει την ομαλή εξέλιξη και πραγματοποίηση των προγραμματισμένων αγορών. Η καθυστέρηση, όμως, στην αγορά του συμπληρωματικού εξοπλισμού των κυρίων οπλικών συστημάτων υπερβαίνει τη δεκαετία. Δεν μπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι η χώρα είχε χρήματα να αγοράσει άρματα, αεροσκάφη και υποβρύχια αλλά δεν είχε για ν' αγοράσει τα αναγκαία βλήματα, συστήματα αυτοπροστασίας και τορπίλες.

Η κατάσταση αυτή είναι τα επιφάνεια μιας ενδημικής, συστημικής  διαφθοράς που τα περιέχει όλα. Από την επιχειρηματική και πολιτική διαπλοκή μέχρι την ανεπίτρεπτη ολιγωρία, την έλλειψη ουσιαστικού προγραμματισμού και πολιτικού ελέγχου, όπως επίσης την ανεπάρκεια, την άγνοια και την αδιαφορία. Η μεγάλη ευθύνη είναι πρωτίστως πολιτική.

Αυτή έχει την ευθύνη της αξιολογήσεως κάθε φορά των δομών, των οργανωτικών σχημάτων και συστημάτων που υπάρχουν και της αναδομήσεως και μεταρρυθμίσεώς τους στην περίπτωση που κρίνει ότι είναι ανεπαρκή και ακατάλληλα ή ότι πρέπει να δημιουργηθούν νέα.

Αυτή, υποτίθεται, μεριμνά για την εξειδίκευση των πολιτικών κατά τομέα και εμπνέει με τους στόχους που προβάλλει, την ιδεολογία που καλλιεργεί και την ελπίδα που αντιπροσωπεύει.

Φτάνουμε, όμως, στο κρίσιμο ερώτημα που αφορά την επάρκεια της πολιτικής εξουσίας και ιδίως αν το σύστημα αυτό είναι υπεράνω της διαφθοράς  ή συνιστά, αντιθέτως, την καρδιά της συστημικής διαφθοράς  η οποία διδάσκεται έτσι άνωθεν. Και στην περίπτωση αυτή, ισχύει η γνωστή ρήση του Ευαγγελίου: «Εάν το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται;».

Ακόμη όμως και στην περίπτωση αυτή, η ευθύνη της διαφθοράς δεν βαρύνει απλώς τα πρόσωπα σε ατομική ή συλλογική βάση. Έχει δύο διαφορετικές διαστάσεις. Η πρώτη είναι αυτή των προσώπων, που είτε μόνα είτε μετά πολλών επιδίδονται σε αθέμιτες συναλλαγές και πράξεις  διαφθοράς, περιλαμβανομένης μιας ιδιότυπης «επιχειρηματικότητας» με υπεξαιρεμένα ή μαύρα χρήματα από δημόσιους πόρους και συναλλαγή. Η άλλη είναι ακόμη πιο επικίνδυνη γιατί είναι πιο συστημική και δομική. Είναι η παραγωγή νόμων με συγκεκριμένες προδιαγραφές και στόχους. Είναι η προβολή ιδεολογιών, ιδεολογημάτων και εμπνεόμενων απ' αυτά πολιτικών που προάγουν τη «νόμιμη» αρπαγή και λεηλασία του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού πλούτου με ψευδείς παραστάσεις, αβάσιμες ελπίδες και αποπροσανατολισμό.

Ένα κλασικό πια παράδειγμα είναι οι μεγάλες «δομικές μεταρρυθμίσεις» στη Ρωσία του Γιέλτσιν και η παραγωγή εν μία νυκτί ολιγαρχών και μεγιστάνων του πλούτου, όταν ο Ρωσικός  λαός βυθιζόταν σε μια ζοφερή περίοδο φτώχειας, απελπισίας και εξαθλιώσεως.

Το Ρωσικό παράδειγμα δεν είναι άσχετο με τη σημερινή Ελληνική πραγματικότητα, που υφίσταται μια παρόμοια επίθεση οικονομικού φιλελευθερισμού με επίσημη ιδεολογία τον εκσυγχρονισμό και μια νέου τύπου ανάπτυξη. Στην περίπτωση της Ελλάδος η διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα ανήκει επιπλέον σε μία Ζώνη ενιαίου νομίσματος, με ό,τι  αυτό συνεπάγεται, και σε μία πολιτική  Ένωση η οποία έχει αναγάγει τον ακραίο φιλελευθερισμό σε επίσημη ιδεολογία και θεσμικό σύστημα και θεωρεί ως αναπόφευκτη ιστορική εξέλιξη την παγκοσμιοποίηση και την κυριαρχία των αγορών. Η Ελλάδα «πρέπει», με τη λογική αυτή, να «προσαρμοσθεί».

Οι επισημάνσεις  αυτές  δεν παρέχουν άλλοθι στις γνωστές  και πολυκέφαλες  Ελληνικές παθογένειες, που πρέπει να καταπολεμηθούν είτε αυτές βρίσκονται στο πολιτικό σύστημα, στο τραπεζικό σύστημα και τη λειτουργία του κράτους είτε στην κοινωνία και στους θεσμούς που την κυβερνούν. Έχουν ως στόχο να αναδείξουν επιπλέον και μια άλλου τύπου διαφθορά που προέρχεται από επιβαλλόμενες  πολιτικές  και συστήματα, που εκτρέφουν την ανισότητα, την κοινωνική πόλωση, την αρπαγή και τον ξένο έλεγχο του εθνικού πλούτου με παραπλανητική σημαία τον δήθεν «εκσυγχρονισμό», τον «εξευρωπαϊσμό», την «προσαρμογή» στην παγκοσμιοποίηση και την ασυδοσία των χρηματιστικών αγορών.

Δεν προκαλεί έκπληξη ότι η μεγαλύτερη διαπλοκή και τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς, που καταγγέλλονται και μερικά αποκαλύπτονται σήμερα, έλαβαν χώρα επί κυβερνήσεως Σημίτη. Η κυβέρνηση αυτή εξέφρασε την επιτομή και τη συνάντηση των δύο αυτών μεγάλων ρευμάτων της συστημικής διαφθοράς. Το ένα ερχόμενο από τη γιγάντωση των παλαιών Ελληνικών παθογενειών και το άλλο ως αποτέλεσμα της αναγκαίας «προσαρμογής» στην Ευρώπη και την παγκοσμιοποίηση.

Αυτή που διεκήρυσσε ως πρωθυπουργός ο Κώστας Σημίτης, με το παραπλανητικό σύνθημα του «εκσυγχρονισμού»... Έμβλημα της νέας  αυτής  συστημικής  διαφθοράς  έγινε το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου. Είναι χρήσιμο οι σκέψεις  αυτές να προβάλλονται και να καταγγέλλεται η νέα αυτή συστημική διαφθορά, γιατί η αποκάλυψη των σκανδάλων στην αγορά εξοπλισμών ή στις τράπεζες χρησιμοποιείται επιτηδείως  ως  επιχείρημα για την προαγωγή και την αποδοχή του νεοφιλελευθερισμού των Μνημονίων ως απάντηση δήθεν στην υπάρχουσα νοσηρή κατάσταση.