14ος Δαλάι Λάμα : Μετενσάρκωση με… κομμουνιστικούς όρους

Μετενσάρκωση με… κομμουνιστικούς όρους

Σε μια τελευταία πράξη αντίστασης, ο 14ος Δαλάι Λάμα αποφάσισε να μη μετενσαρκωθεί, δίνοντας στην ένταση μεταξύ Κίνας και Θιβέτ μεταφυσική διάσταση.

Άννα Ζαρίφη

 

Στην ιστοσελίδα της Αυτού Αγιότητας εξηγείται ότι οι Δαλάι Λάμα λειτούργησαν ως πολιτικοί και πνευματικοί ηγέτες του Θιβέτ για 369 χρόνια, από το 1642. Τώρα όμως αυτή η παράδοση έχει φτάσει στο τέλος της, «περήφανοι και ικανοποιημένοι που μπορούμε να ασκήσουμε το είδος του δημοκρατικού συστήματος διακυβέρνησης που ανθεί σε άλλα μέρη του κόσμου» γράφει ο πνευματικός ηγέτης. «Στην πραγματικότητα, ήδη από το 1969 έκανα σαφές ότι πρέπει να αποφασίσουμε αν οι μετενσαρκώσεις του Δαλάι Λάμα θα πρέπει να συνεχιστούν. Ωστόσο, ελλείψει σαφών κατευθυντήριων γραμμών και καθώς εκφράζεται έντονη επιθυμία για τον Δαλάι Λάμα να συνεχίσει, υπάρχει προφανής κίνδυνος κατεστημένα πολιτικά συμφέροντα να κάνουν κατάχρηση του συστήματος της μετενσάρκωσης για να εκπληρώσουν τη δική τους πολιτική ατζέντα». Πνευματικά ή πολιτικά διορατικός, ο εξόριστος ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Θιβέτ τα βάζει με τους Κινέζους από τη μετά θάνατον ζωή του!

Τυπικά, μετά το θάνατο του Δαλάι Λάμα ο διάδοχός του εκλέγεται στο πρόσωπο ενός παιδιού που γεννιέται την ώρα του θανάτου και στο οποίο αναγνωρίζονται μερικά σημάδια που δείχνουν ότι είναι η νέα ενσάρκωση του Βούδα του Αβαλοκιτέσβαρα. Τα επίσημα πρακτικά της ενσάρκωσης υποβάλλονταν στην Κίνα, όταν ακόμη το Θιβέτ ήταν αυτόνομη επαρχία της, και η κινεζική κυβέρνηση επικύρωνε την ενσάρκωση και φυσικά τη διαδοχή. Όμως ο σημερινός Δαλάι Λάμα κάνει νερά στο Πεκίνο, με τους ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας να φοβούνται μήπως τελικά ο 14ος Δαλάι Λάμα δεν θα έχει μετά θάνατον ζωή. Ανησυχούν δε τόσο για τη μετενσάρκωσή του, που επανειλημμένα προειδοποιούν ότι πρέπει οπωσδήποτε να μετενσαρκωθεί, αρκεί να το κάνει με τους δικούς τους όρους. Στα σχέδια της κινεζικής κυβέρνησης είναι να κατασκευάσει μια διαδοχή για τον 15ο Δαλάι Λάμα, ο οποίος θα αποδέχεται την παρουσία και τις πολιτικές της Κίνας στο Θιβέτ.

Θεματοφύλακες της διαδοχής

Τα πνεύματα φούντωσαν κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης των νομοθετών της Κίνας στο Πεκίνο, όπου τέθηκε το θέμα της διαδοχής του 79χρονου σήμερα Δαλάι Λάμα. Οι αξιωματούχοι του Κόμματος επιμένουν ότι η κομμουνιστική κυβέρνηση είναι ο κατάλληλος θεματοφύλακας της υπόθεσης διαδοχής, που γίνεται μετά από μια περίπλοκη διαδικασία μετενσάρκωσης στην οποία εμπλέκονται λάμα, δηλαδή ανώτεροι μοναχοί, που επισκέπτονται μια ιερή λίμνη και κάνουν ερμηνείες ονείρων με τη χρήση της μαντικής. Και μπορεί αυτές οι διαδικασίες να βρίσκονται όσο πιο μακριά μπορεί ένας λογικός άνθρωπος να φανταστεί από τον μαρξιστικό-λενινιστικό διαλεκτικό υλισμό, ωστόσο αξιωματούχοι του Κόμματος που ασχολούνται με ζητήματα που αφορούν το Θιβέτ δήλωσαν πρόσφατα ότι στον Δαλάι Λάμα δεν πέφτει λόγος για το αν θα μετενσαρκωθεί και τον κατηγόρησαν ως αιρετικό. Η μετενσάρκωσή του είναι θέμα της κινεζικής κυβέρνησης, που πρέπει να αποφασίσει, σύμφωνα με δηλώσεις στην ιστοσελίδα της κύριας εφημερίδας του Κόμματος.

«Η εξουσία για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη μετενσάρκωση του Δαλάι Λάμα και το τέλος ή την επιβίωση αυτής της γενεαλογίας ανήκει στην κεντρική κυβέρνηση της Κίνας» δήλωσε ο κ. Zhu, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής του Τμήματος Ενωμένου Μετώπου του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο επιβλέπει τις συναλλαγές με θρησκευτικές και άλλες μη κομματικές ομάδες. Ο ίδιος ηγείται τώρα της Επιτροπής Εθνοτικών και Θρησκευτικών Υποθέσεων της Πολιτικής Συμβουλευτικής Διάσκεψης του Κινεζικού Λαού, ενός συμβουλευτικού οργάνου που συνεδριάζει ταυτόχρονα με το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο.

Ο κ. Zhu προχώρησε ένα βήμα παραπέρα –τερμάτισε, θα έλεγαν κάποιοι–, κατηγορώντας τον Δαλάι Λάμα ότι καταπατά τις ιερές παραδόσεις. «Με θρησκευτικούς όρους, αυτό είναι προδοσία της διαδοχής του Δαλάι Λάμα στον θιβετιανό βουδισμό» είπε. «Ο 14ος Δαλάι Λάμα έχει μία εξαιρετικά επιπόλαιη και ασεβή συμπεριφορά απέναντι στο θέμα. Πού στον κόσμο υπάρχει άλλος που παίρνει τόσο επιπόλαια τη διαδοχή του;» Στον ίδιο κόσμο όπου άθεοι κομμουνιστές γραφειοκράτες κατηγορούν επικεφαλής θρησκειών για ασέβεια…

Πολιτική και θρησκεία

Η διαμάχη γύρω από τη μετενσάρκωση προφανώς θεωρείται σοβαρή υπόθεση από το Πεκίνο, αφού αφορά τον έλεγχο των θιβετιανών περιοχών, όπου διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες, ακόμα και αυτοπυρπολήσεις φέρνουν στο επίκεντρο τη δυσαρέσκεια που σιγοβράζει. Η κινεζική κυβέρνηση φέρεται αποφασισμένη να διαχειριστεί όλες τις πτυχές της θιβετιανής βουδιστικής παράδοσης, συμπεριλαμβανομένων των πιο ιερών τελετουργιών της μετενσάρκωσης, ώστε να εξασφαλίσει μια διάδοχη κατάσταση που θα κρατά την περιοχή κάτω από κινεζικό έλεγχο. Έτσι, αν ο σημερινός Δαλάι Λάμα, ο οποίος παραμένει σεβαστός στο Θιβέτ και σε ολόκληρο τον κόσμο, για περισσότερο από μισό αιώνα στην αυτοεξορία, αφού η Κίνα κατέλαβε το Θιβέτ το 1959, χρησιμοποιήσει την επιρροή του για να ακυρώσει την ιστορική διαδικασία επιλογής, η Κίνα θα βρεθεί αντιμέτωπη με την προοπτική αυξανόμενης δυσαρέσκειας μετά το θάνατό του. Θα ήταν, στην ουσία, η τελευταία πράξη πολιτικής ανυπακοής του Δαλάι Λάμα. Με την επιμονή του να διακόψει τη διαδικασία μετενσάρκωσης μπλοκάρει την επιθυμία της Κίνας να μετατραπεί σε αξιόπιστο παράγοντα της υπόθεσης.

Ο Δαλάι Λάμα γίνεται 80 ετών τον Ιούλιο και, καθώς μεγαλώνει, τόσο ο ίδιος όσο και η κινεζική κυβέρνηση δύσκολα ξεχνούν το παράδειγμα της διαδοχής του Πάντσεν Λάμα, μιας ακόμα σημαντικής φιγούρας για τον θιβετιανό βουδισμό. Όταν ο 10ος Πάντσεν Λάμα πέθανε, το 1989, ο Δαλάι Λάμα επιβεβαίωσε ένα αγόρι στο Θιβέτ ως την επόμενη μετενσάρκωση, το 1995. Όμως οι κινεζικές αρχές απομάκρυναν το αγόρι και τους γονείς του και εγκατέστησαν μια δική τους επιλογή ως Πάντσεν Λάμα. Ο Δαλάι Λάμα έχει δηλώσει ότι δεν θέλει να βιώσει τέτοια μοίρα, και μάλιστα μετά θάνατον.

«Το αν ο θεσμός του Δαλάι Λάμα θα συνεχιστεί ή όχι εξαρτάται από το λαό του Θιβέτ» δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του στο BBC τον Δεκέμβριο. «Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι κάποιος επόμενος Δαλάι Λάμα δεν θα είναι ηλίθιος και δεν θα ντροπιάσει τον εαυτό του. Αυτό θα ήταν πολύ λυπηρό. Έτσι, πολύ καλύτερα μια παράδοση αιώνων να σταματήσει ενόσω υπάρχει ένας αρκετά δημοφιλής Δαλάι Λάμα».

[Free Sunday, τεύχος 315]