Κώστας Νιζάμης : Διδάγματα από την Μέση Ανατολή

Κώστας Νιζάμης : Διδάγματα από την Μέση Ανατολή

Η Μέση Ανατολή τους τελευταίους μήνες φλέγεται από άκρη σε άκρη από την σαρωτική επέλαση των φανατικών μαχητών του Ισλαμικού Κράτους (IS).Πανάρχαιες κοινότητες, όπως των Γιεζίντι καταστράφηκαν, χιλιάδες άμαχοι εξανδραποδίστηκαν απλά και μόνο επειδή δεν ήταν σουνίτες μουσουλμάνοι. Το πλέον διάσημο επεισόδιο σε ένα όλο και κλιμακούμενο αποτρόπαιο και βάρβαρο πόλεμο υπήρξε η πεισματική αντίσταση των Σύριων Κούρδων στο Κομπάνι, μια πόλη στην Τουρκοσυριακή μεθόριο, η οποία πολιορκήθηκε επί μήνες από τους φανατικούς ισλαμιστές του ISIS και σώθηκε μετά από πολυαίμακτο αγώνα από τους Κούρδους κατοίκους της.

Το γεγονός αυτό, δεδομένης όπως προαναφέραμε της βαρβαρότητας των φανατικών ισλαμιστών και των βασανιστηρίων και μαρτυρίων στα οποία υποβάλλουν όσους έχουν την ατυχία να πέσουν στα χέρια τους, προκάλεσε ένα κύμα φιλοκουρδικών δημοσιευμάτων στην Ευρώπη και την Αμερική , ενώ παράλληλα κατακρίθηκε η στάση της Τουρκίας, η οποία ενώ είχε παρατάξει ισχυρά στρατεύματα σε απόσταση αναπνοής από την μαρτυρική πόλη δεν επέμβηκε, διότι ζητούσε ισχυρά ανταλλάγματα για την εμπλοκή της. Ανάλογα δημοσιεύματα που απευθύνονται κυρίως στο συναίσθημα και το θυμικό των πολιτών είχαν εμφανιστεί και στον ελληνικό έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.

Υπάρχει όμως κάτι που λείπει, μια ψύχραιμη ανάλυση των διδαγμάτων που προσφέρει η επέλαση του IS στην Μέση Ανατολή και το παράδειγμα της Κομπάνι. Τα διδάγματα αυτά δεν αφορούν κάτι καινοφανές ή ρηξικέλευθο για τον τρόπο οργάνωσης και δράσης μιας άναρχης διεθνούς κοινότητας, ωστόσο ίσως είναι ιδιαίτερα χρήσιμα μετά από μια εικοσαετία κυριαρχίας τόσο στην Ευρώπη όσο και στην χώρα μας, μάλλον ουτοπικών, ιδεολογικά φορτισμένων, αναλύσεων και προσεγγίσεων των διεθνών σχέσεων.

Καταρχάς το πρώτο δίδαγμα είναι ότι κανείς δεν πρόκειται να δώσει τις δικές σου μάχες . Η ελευθερία , η ανεξαρτησία , η ασφάλεια και η ευημερία της κοινωνίας σου, είναι δική σου ευθύνη. Δυστυχώς στην διεθνή πολιτική δεν υπάρχει «εκατό» για να καλέσεις . Κάθε χώρα πρέπει να είναι προετοιμασμένη να παλέψει για την επιβίωσή της, στηριγμένη στις δικές τις δυνάμεις. Στην απίθανη περίπτωση που κάποιος μπορεί και θέλει να παρέμβει για να σε βοηθήσει, να είσαι σίγουρος ότι δεν θα το κάνει αν δεν έχει εξασφαλίσει ισχυρά ανταλλάγματα και μάλιστα εις βάρος σου. Η δημιουργία ζώνης κατοχής που απαιτούσε η Τουρκία στα κουρδοσυριακά εδάφη για να επέμβει στην μάχη του Κομπάνι, είναι ένα τέτοιο αντάλλαγμα. Οι Κούρδοι ουσιαστικά έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης. Η προσδοκώμενη τουρκική βοήθεια, η οποία θα εξασφάλιζε την επιβίωσή τους προσφερόταν με αντάλλαγμα την ελευθερία τους.

Το δεύτερο δίδαγμα είναι ότι ο κύριος φορέας της προστασίας της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της ασφάλειας και της ευημερίας μια κοινωνίας , είναι το κράτος που αυτή οργανώνει και οι ισχυρές ένοπλες δυνάμεις του. Οι Kούρδοι είναι ως γνωστόν η μεγαλύτερη εθνότητα του πλανήτη χωρίς δικό τους κράτος και ο πληθυσμός τους μοιράζεται ανάμεσα σε τέσσερα κράτη της Μέσης Ανατολής : Το Ιράν, το Ιράκ , την Συρία και την Τουρκία. Κατά καιρούς και όποτε οι Κούρδοι ζητούν σεβασμό της διαφορετικής πολιτισμικής τους ταυτότητας και ανάλογα δικαιώματα έχουν στοχοποιηθεί και αντιμετωπιστεί με απίστευτη βαναυσότητα και σκληρότητα. Το σανταμικό καθεστώς χρησιμοποίησε χημικά όπλα εναντίον τους και στην Τουρκία μαίνεται επί χρόνια ένας ακήρυκτος πόλεμος στις κουρδικές περιοχές. Το διαρκές αυτό δράμα του Κουρδικού λαού κορυφώνεται αυτή την στιγμή. Ένας λαός διαιρεμένος, χωρίς δικό του κράτος και ένοπλες δυνάμεις πέραν μιας υποτυπώδους πολιτοφυλακής, εξοπλισμένης μόνο με ελαφρά πυροβόλα όπλα και ελάχιστα εκπαιδευμένης, αντιμετωπίζει στην ουσία έναν τακτικό στρατό οργανωμένο από αξιωματικούς του παλαί ποτέ Ιρακινού Σανταμικού στρατού και εξοπλισμένο με βαρέα όπλα πεζικού και τεθωρακισμένα. Μπορεί πολλές ΜΚΟ και Διεθνείς Οργανισμοί να παίζουν κάποιο ρόλο στην Διεθνή πολιτική, αυτή όμως παραμένει ουσιαστικά κρατοκεντρική. Στην περίπτωσή μας, είναι χαρακτηριστική η ουσιαστική απουσία και αδυναμία παρέμβασης στα τεκταινόμενα του ΟΗΕ ή άλλων Διεθνών Οργανισμών. Παράλληλα, η πολυδιαφημισμένη «ήπια ισχύς» της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπόρεσε να επηρεάσει ούτε κατ’ ελάχιστο τις εξελίξεις. Οι κύριοι δρώντες στην περιοχή είναι τα κράτη και το «νόμισμα» που χρησιμοποιούν για να συναλλάσσονται είναι η ισχύς τους.

Το τρίτο δίδαγμα απόρροια του δεύτερου, είναι ότι οι διάφορες θεωρίες, οι οποίες θεωρούν ως μη αναγκαία την ύπαρξη συμβατικών ενόπλων δυνάμεων αποδείχθηκαν λανθασμένες. Κάποιες από αυτές, εστιάζουν στις ασύμμετρες απειλές και στην εμφάνιση μιας υπερεθνικής τρομοκρατίας και προκρίνουν μικρές επαγγελματικές ένοπλες δυνάμεις, με έμφαση στην χρήση ειδικών δυνάμεων, ενώ άλλες αντανακλούν παλαιά ιδεολογήματα περί παλλαϊκής άμυνας, λαϊκού στρατού, ελαφρών μονάδων πολιτoφυλακής οι οποίες υποτίθεται μπορούν να αντικαταστήσουν έναν τακτικό, συμβατικό στρατό. Σύμφωνα με αυτές τις θεωρήσεις, οι συμβατικές ένοπλες δυνάμεις θεωρούνται ως ένας παρωχημένος, ακριβός και άχρηστος θεσμός και μπορεί ακίνδυνα να παραμεληθεί ή και να διαλυθεί. Τελικά αποδείχθηκε ότι παρόμοιες θεωρίες ελάχιστη πρακτική αξία έχουν στο πεδίο της μάχης. Ένας τακτικός στρατός, εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς μόνο με αντάρτικες ελαφρές μονάδες. Η υιοθέτηση τέτοιων προσεγγίσεων, φανερώνει όχι προσαρμογή σε νέα δεδομένα και ευέλικτη στρατηγική σκέψη, αλλά μάλλον πείσμονα ιδεοληψία και άγνοια κινδύνου. Οι Κούρδοι στο Κομπάνι μπόρεσαν και αντιστάθηκαν, λόγω των αποστολών εγγύς αεροπορικής υποστήριξης που διενεργήθηκαν από συμβατικές ένοπλες δυνάμεις αλλά και από τις ενισχύσεις που στάλθηκαν από την μόνη οργανωμένη Κουρδική οντότητα, το ημιανεξάρτητο Ιρακινό Κουρδιστάν. Αν τους ρωτούσαμε, αν θα επιθυμούσαν να διαθέτουν κράτος και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις ή μια ελαφρά οπλισμένη πολιτοφυλακή, είναι σίγουρο ότι θα διάλεγαν το πρώτο. Ως εκ τούτου, όταν προτείνονται παρόμοιες λύσεις για την άμυνα μιας χώρας, θα πρέπει αυτός που τις προτείνει να ξέρει τι ρισκάρει: την επιβίωση , την ασφάλεια και την ευημερία των συμπολιτών του. Οι Ένοπλες Δυνάμεις μιας χώρας δεν χτίζονται από την μια στιγμή στην άλλη, είναι μακρόχρονη κατάκτηση εκπαίδευσης, συνεχούς άσκησης και προσπάθειας. Μπορούν να διαλυθούν τάχιστα, όχι όμως και να αναδημιουργηθούν με την ίδια ταχύτητα.

Εν κατακλείδι, στην διεθνή πολιτική, ένα κράτος θα πρέπει να οδηγείται όχι από νεφελώδη ιδεολογήματα, αλλά από την ανάγκη να προστατεύσει τους πολίτες του. Ακούγεται ακραίο, αλλά η προσωπική ηθική που πρέπει να διέπει την ζωή των πολιτών εντός ενός κράτους δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις διεθνείς σχέσεις. Ο Morgenthau ένας εκ των μεγαλυτέρων στοχαστών της επιστήμης των Διεθνών Σχέσεων, το διατυπώνει υπέροχα: «οι οικουμενικές ηθικές αξίες με την αφηρημένη οικουμενική τους διατύπωση , δεν είναι εφαρμόσιμες στις δραστηριότητες των κρατών, μα πρέπει να προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε τόπου και κάθε εποχής. Ο καθένας μπορεί να πιστεύει “ fiat justitia, pereat mundus (είθε να υπάρξει δικαιοσύνη, ακόμα και αν καταρρεύσει ο κόσμος)” όμως το κράτος δεν έχει το δικαίωμα να πει το ίδιο εξ ονόματος αυτών που προστατεύει.»

http://www.globalview.gr/κώστας-νιζάμης-διδάγματα-από-την-μέση/