Φθηνή, αλλά επικίνδυνη η πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή

Η ΕΚΡΗΞΗ ΣΤΗΝ ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ

Φθηνή, αλλά επικίνδυνη η πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή

Ο κ. Φίλιππος Κ. Γραμματικός, ομότιμος καθηγητής Πυρηνικής Ιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, περιγράφει τους κινδύνους που εγκυμονούν για τον άνθρωπο τα πυρηνικά ατυχήματα, καθώς και προτάσεις για την αποφυγή των συνεπειών τους.

Διεθνώς ορίζεται ότι μέσα σ' ένα χρόνο ο καθένας μας επιτρέπεται να δεχτεί 1 - 5 mSv από ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Ιοντίζουσες είναι μεταξύ άλλων οι υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου, οι γάμμα και οι Χ ακτινοβολίες. Ιοντίζουσες ονομάζονται οι ακτινοβολίες που έχουν μήκος κύματος μικρότερο από 10 - 6 m και συχνότητα μεγαλύτερη από 1.015 Hertz. Σημειώνουμε ότι οι μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, όπως είναι οι υπερέρυθρες και οι ακτινοβολίες μικροκυμάτων, έχουν μικρότερη συχνότητα και μεγαλύτερο μήκος κύματος από τις ιοντίζουσες και γενικά μικρότερη βλαπτικότητα. Σύμφωνα με τον καθηγητή Λ. Κ. Χάρντιγκ, μέχρι περίπου τα 30 mSv μπορεί να δέχεται από διαγνωστικές εξετάσεις ο καθένας μας κάθε χρόνο, αλλά, για να γίνει αυτό, ο γιατρός πρέπει να μην επαναλαμβάνει άσκοπα διαγνωστικές εξετάσεις. Στην πράξη λαμβάνουμε δυστυχώς πάνω από 30 mSv από τις αξονικές τομογραφίες, τις αγγειογραφίες και τις ακτινοθεραπείες. Τα παιδιά είναι πολύ πιο ευαίσθητα από τους ενηλίκους. Συχνά γίνεται κατάχρηση του ορίου αυτού. Επειδή οι βλαπτικές επιδράσεις των ιοντιζουσών ακτινοβολιών δεν παρουσιάζονται άμεσα, αλλά μετά από πολλά χρόνια ή και στους απογόνους, ουδείς μπορεί να ενοχοποιήσει κάποιον ή να διεκδικήσει εύκολα τα δικαιώματα του. Όπως αναφέρεται στο περιοδικό Time, το 1972 κάποιος Αμερικανός ζήτησε αποζημίωση 1,7 εκατ. δολαρίων για βλάβες από ακτινοβολίες που επήλθαν στους απογόνους του.

ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ
 

Κατά τα τελευταία 60 χρόνια αναφέρονται πάνω από 600 ατυχήματα από ακτινοβολίες, εκ των οποίων τα 44 ήταν σοβαρά και προέρχονταν είτε από λάθη κατά την ακτινοθεραπεία είτε από ατυχήματα πυρηνικών αντιδραστήρων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ήδη το 2008 η Γαλλία λάμβανε το 78% της ηλεκτρικής της ενέργειας από 59 πυρηνικούς αντιδραστήρες. Άλλοι 55 υπήρχαν στην Ιαπωνία, 104 στις ΗΠΑ, 31 στη Ρωσία και υπό κατασκευήν άλλοι 40 τουλάχιστον. Προβλέπεται ότι οι πυρηνικές αυτές μονάδες το 2030 θα είναι αυξημένες κατά περίπου 80%. Το θετικό στοιχείο είναι ότι η παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας από τις πυρηνικές αυτές μονάδες κάνει τις βιομηχανικές χώρες πλούσιες. Το αρνητικό όμως είναι ότι οι μονάδες αυτές προκαλούν συχνά ατυχήματα, και μάλιστα μερικά κράτη υπολογίζουν σκόπιμα να τις εγκαταστήσουν σε μέρη όπου η φορά των ανέμων σε περίπτωση ατυχήματος θα απομακρύνει τη ραδιενεργό μόλυνση από το δικό τους κράτος και θα τη φέρει σε γειτονικά κράτη. Γνωρίζουν ότι οι συνήθεις βορειοανατολικοί άνεμοι θα φέρουν με βεβαιότητα τη ραδιενεργό μόλυνση στην Ελλάδα, αν π.χ. συμβεί πυρηνικό ατύχημα στο Κοζλοντούι ή στον νέο πυρηνικό σταθμό που προτίθεται να εγκαταστήσει η Τουρκία στη Θράκη.

Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΝΕΦΟΥΣ ΤΗΣ ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ

Ποια λύση υπάρχει; Έχουν προταθεί τα εξής: α) Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες να γίνουν υπόγειοι, β) Να αποτελούνται από μικρότερες, ασφαλείς όμως, μονάδες με τα υλικά της ραδιενεργού σχάσεως τοποθετημένα σε ειδική σφαίρα γραφίτη, με ήλιον για τη μεταφορά της θερμότητας, με δυνατότητα να μην αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από 1.600° C, έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η καταστροφή του αντιδραστήρα λόγω υπερθέρμανσης, και με αυτόματο σύστημα ψύξης και διακοπής της λειτουργίας του. Σύμφωνα με το περιοδικό Time, ο ασφαλής αυτός αντιδραστήρας έχει το μειονέκτημα ότι δίνει ηλεκτρική ενέργεια μόνο 80 MW, ενώ οι μη ασφαλείς συνήθεις αντιδραστήρες δίνουν 1.000 MW. Ανάλογοι ασφαλείς αντιδραστήρες αναπτύσσονται στη Σουηδία και τη Ρωσία, γ) Να προβλέπονται οι δυνατότητες άμεσου ενταφιασμού των αντιδραστήρων σε περίπτωση ατυχήματος, δ) Να ασφαλίζονται οι γειτονικές τουλάχιστον χώρες σε περίπτωση που το πυρηνικό ατύχημα θα μεταφέρει βλαβερά ραδιενεργά υλικά σε αυτές. Ιδιαίτερα οι χώρες οι γειτονικές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει σε περίπτωση που εγκαθιστούν πυρηνικούς αντιδραστήρες να παρέχουν και τις ανάλογες ασφαλιστικές διαβεβαιώσεις στις γειτονικές τουλάχιστον χώρες.

Μια ευνοϊκή για την Ελλάδα παρατήρηση που δημοσιεύσαμε στο παρελθόν μετά από μελέτες είναι ότι οι ελιές, η ζάχαρη και το λάδι δεν είναι δυνατόν να μολυνθούν από το έδαφος με τα συνήθη ραδιενεργά στοιχεία ιώδιο, καίσιο και στρόντιο, λόγω του ότι δεν περιέχουν από τη φύση τους τα στοιχεία αυτά ούτε τα ανάλογα τους, όπως είναι το κάλιο και το ασβέστιο. Μπορούμε να τρώμε άφοβα τα παραπάνω.

Σχετικά με το ατύχημα στη Φουκουσίμα, είναι γνωστό ότι λόγω της φοράς περιστροφής της Γης το ραδιενεργό νέφος για να έρθει στην Ελλάδα πρέπει να διαδράμει τον Ειρηνικό Ωκεανό, τη Β. Αμερική, τον Ατλαντικό Ωκεανό και όλη την υπόλοιπη Ευρώπη με την οροσειρά των Άλπεων. Σχετικές μελέτες δεν έχουν γίνει, αλλά είναι φανερό πως η πιθανότητα μόλυνσης από το ατύχημα αυτό στην Ελλάδα είναι αμελητέα.

 Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΝΕΦΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ ΣΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ

Σε ένα πυρηνικό ατύχημα οι άμεσες απώλειες κοντά στον αντιδραστήρα φτάνουν τις μερικές χιλιάδες ανθρώπων, όπως π.χ. αναφέρθηκαν 12.500 απώλειες από το προσωπικό που προσήλθε για να απομονώσει τον αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ. Άλλα 350.000 άτομα αναφέρεται ότι συνολικά επιστρατεύτηκαν για τον καθαρισμό της περιοχής και το 83% από αυτούς ασθένησαν σοβαρά. Χώρες που βρίσκονται μακρύτερα από το Τσερνομπίλ, όπως η Σουηδία, που απέχει περίπου όσο και η Ελλάδα από αυτό, δέχτηκαν μόνο μικρά ποσά ακτινοβολίας. Υπολογίστηκε ότι οι Σουηδοί που εκτέθηκαν σε εργασίες υπαίθρου έλαβαν από το ατύχημα του Τσερνομπίλ κατά μέσον όρο μόνο 10 mSv κατ έτος, ενώ όσοι δεν εκτέθηκαν σε εργασίες υπαίθρου δεν έλαβαν αυξημένες δόσεις.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι είναι πολύ καλύτερα να προλάβουμε παρά να θεραπεύσουμε ένα πυρηνικό ατύχημα και ότι σήμερα το ατύχημα στη Φουκουσίμα δεν αφορά την Ελλάδα. Ίσως δεν δίνονται ακόμα πλήρεις πληροφορίες για τους κατοίκους της Ιαπωνίας. Εμείς κινδυνεύουμε περισσότερο από τους γείτονες μας παρά από τους Ιάπωνες.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μια ευρωπαϊκή χώρα με τη χρήση πυρηνικών αντιδραστήρων σε περίπτωση ατυχήματος θα βλάψει αναίτια όλες τις χώρες της Ευρώπης, μολονότι αυτές δεν ήταν μέχρι τότε συνέταιροι στην ωφέλεια. Αυτό είναι άδικο και παράνομο. Μήπως θα έπρεπε όλοι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες της Ευρώπης να τεθούν υπό νομικό καθεστώς ευρωπαϊκής συνεργασίας και να βρίσκονται σε καθεστώς ασφάλισης και ασφαλούς λειτουργίας;

GK O5/2011