Το 1821 στο Χρηματιστήριο

Όταν οι επιτυχίες των επαναστατών ανέβασαν τις τιμές των ελληνικών ομολόγων

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ

ΤΟ 1821 ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Η περιπέτεια του δανείου 800.000 λιρών στερλινών που σύναψε το 1824 η ελληνική Διοίκηση στην Αγγλία

Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 πρόβαλε σε όλο τον κόσμο τα συνθήματα της για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Για τους οραματιστές της Ελληνικής Επανάστασης ήταν αυτονόητο ότι μια ανεξάρτητη Ελλάδα δεν θα εφάρμοζε στο εσωτερικό της χώρας ένα καθεστώς δικτατορικό όπως εκείνο της Οθωμανικής Πύλης ή της απολύτου μοναρχίας ευρωπαϊκών χωρών, που αποτελούσαν τους θανάσιμους αντιπάλους της Ελληνικής Επανάστασης.

Πράγματι τα Συντάγματα των Ελλήνων της επαναστατικής περιόδου είναι από τα πλέον φιλελεύθερα.

Η Ελληνική Επανάσταση τολμάει να ξεσπάσει σ' ένα δυσμενές διεθνές περιβάλλον γι’ αυτή. Οι κυρίαρχες ευρωπαϊκές δυνάμεις της εποχής, μετά την ήττα του Ναπολέοντα, έχουν συναποφασίσει να καταστέλλουν άμεσα κάθε δημοκρατικό κίνημα εθνικής ανεξαρτησίας που θα μπορούσε να βρει μιμητές και σε άλλες χώρες.

Ένα δημοκρατικό πολίτευμα, σε μια ελεύθερη Ελλάδα, δίχως επικεφαλής έναν μονάρχη, θα ήταν πρόκληση για τις ευρωπαϊκές δυναστείες.

Ο Αυστριακός πρίγκιπας Μέτερνιχ διαμήνυσε στους Έλληνες επαναστάτες ότι «δεν θέλει ημπορέσει να υπάρξει δημοκρατικόν πολίτευμα εις την Ελλάδα».

Η Ελληνική Επανάσταση έπρεπε να βάλει τα δυνατά της στους στρατιωτικό, πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό τομέα για να μπορέσει να εκπληρώσει το όραμα της
.
Συμφώνα μετά ήθη και έθιμα της εποχής, οι Έλληνες οπλαρχηγοί και οι άνδρες τους ήταν επαγγελματίες πολεμιστές και έπρεπε να εξοικονομούνται χρήματα για τη μισθοδοσία τους και παράλληλα ν’ αγοράζονται πολεμοφόδια, κανόνια, πλοία για τον Αγώνα.

Το 1824 η ελληνική Διοίκηση σύναψε ένα δάνειο στην Αγγλία, της τάξεως των 800.000 λιρών στερλινών με την εισαγωγή ομολόγων στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, που θα στελνόταν τμηματικά στην Ελλάδα.

Ομοιότητες με το σήμερα

Οι οικονομικές εκτιμήσεις της εποχής έμοιαζαν αρκετά μ' εκείνες του σήμερα.

Η Ελληνική Επανάσταση έμοιαζε να έχει εισαχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Μία δόση του δανείου 50.000 λιρών δεν στάλθηκε προσωρινά στην Ελλάδα γιατί ο βρετανικός Τύπος άρχισε να γράφει για «αδυναμίες» της ελληνικής Διοίκησης και «εμφυλίους πολέμους» που αδυνάτιζαν τον αγώνα κατά των Τούρκων.

 «Τοιαύτα άρθρα» είχαν προξενήσει «εις τα ελληνικά φόντα» μια περαιτέρω πτώση κατά 10% και «κατήντησαν χωρίς διόλου αγοραστός». Άγγλοι επιχειρηματίες συναποφάσισαν να ακυρωθεί το δάνειο και οι 50.000 λίρες της δόσης να επιστραφούν «εις όσους ηγόρασαν ελληνικός ομολογίας». Τελικά η συμφωνία δεν ακυρώθηκε. Στρατιωτικές επιτυχίες των επαναστατών ανέβασαν και πάλι τις τιμές των ελληνικών ομολόγων.

Η ελληνική ηγεσία παρατήρησε ότι δεν υπάρχει «καμιά αμφιβολία» ότι «αι ειδήσεις διά την καταστροφήν της Κάσου και των Ψαρών επροξένησαν μεγάλην πτώσιν εις το δάνειον», όμως «αι τελευταίοι ειδήσεις θέλουν διορθώσει τούτο το κακόν».

Σε πείσμα των καιρών και με μεγάλες θυσίες η Ελληνική Επανάσταση πέτυχε τελικά. Όμως έναν και πλέον αιώνα αργότερα ένας νέος θανάσιμος κίνδυνος για την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της χώρας παρουσιάστηκε. Αυτή τη φορά οι αντίπαλοι ήταν ο γερμανικός ναζισμός και ο ιταλικός φασισμός. Την άνοιξη του 1941τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την Ελλάδα και άρχισε ο διαμελισμός της χώρας. Οι Ιταλοί προσάρτησαν τα Επτάνησα, ενώ από τις αρχές του 20ού αιώνα κατείχαν τα Δωδεκάνησα. Οι στενοί σύμμαχοι του Χίτλερ, οι Βούλγαροι, κατέλαβαν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και άρχισαν ν’ απομακρύνουν τον ελληνικό πληθυσμό καλώντας εποίκους από τη Βουλγαρία. Οι φασίστες κατακτητές ενθάρρυναν το σχηματισμό του κράτους «των ρωμαίων λεγεωνάριων της Πίνδου».

Η Ελλάδα υπεσκάπτετο κι ένα νέο '21 άρχιζε για την ανεξαρτησία της χώρας μέσα στη δίνη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι συνθήκες βέβαια δεν ήταν ίδιες μ' εκείνες του 1821. Ο νέος αγώνας στην Ελλάδα και την Ευρώπη κατά της φασιστικής τυραννίας έπρεπε να έχει έντονα εθελοντικά χαρακτηριστικά. Ο αντιστασιακός αγώνας στέφθηκε τελικά μ' επιτυχία.

«2.800 δραχμές το τουφέκι»

Μετά την απελευθέρωση της χώρας ο Βρετανός στρατηγός Σκόμπι, που βρέθηκε στην Αθήνα, ξαναθυμήθηκε το οικονομικό κίνητρο προτείνοντας ότι κάθε αντάρτης του ΕΛΑΣ «παραδίνοντας το όπλο του θα παίρνει 1.400 δραχμές, ήτοι μισή λίρα και μετά 6 μήνες θα πάρει άλλες 1.400 δραχμές».

Ο στρατηγός Σαράφης απάντησε στον Σκόμπι ότι «δεν είναι ψυχολογημένη η πληρωμή 2.800 δρχ. σε κάθε έναν που θα παραδώσει το τουφέκι του. Εκείνος που ετοίμασε αυτές τις διαταγές δεν ξέρει την ψυχολογία του Έλληνα». Τότε ο Σκόμπι, νομίζοντας ότι τα λόγια του Σαράφη είναι ελιγμός για μπίζνες, ρώτησε: «Τι ποσό πρέπει κατά τη γνώμη σας να πληρώσουμε για κάθε τουφέκι;».

Ο Σαράφης απάντησε ότι «δεν είναι ζήτημα χρηματικό, θα χρειαστεί οι αντάρτες να πειστούν πως πρέπει να παραδώσουν τα όπλα τους. Έχουν ορκιστεί να μην τα παραδώσουν αν δεν εξασφαλιστούν πρώτα οι λαϊκές ελευθερίες».

Ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα είχε αντιληφθεί καλύτερα το πρόβλημα, από τους Άγγλους επισήμους, γράφοντας στον πρόεδρο Ρούζβελτ:

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χιλιάδες του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ είναι ειλικρινά πεισμένοι -παραπλανημένοι αν θέλετε αλλά πεισμένοι- ότι μάχονται για την ελευθερία και την ανεξαρτησία, όπως οι πρόγονοι τους».

Σήμερα που η Ελλάδα βρίσκεται πάλι σ' ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά τους ιδεολόγους εθελοντές που θα θέσουν τα συμφέροντα του λαού και της χώρας υπεράνω του προσωπικού συμφέροντος.

Ας θυμηθούμε την προκήρυξη της ελληνικής επαναστατικής Διοίκησης του 1821 προς τους Πελοποννησίους: «Δεν είναι καιρός να ζητήσετε Μισθούς διά να  εκστρατεύσητε, διότι πριν λάβετε τους μισθούς έφθασαν και οι εχθροί και τότε το κακόν είναι αδιόρθωτον».

Από την "Ε" Απεργιακή της 16ης Ιουνίου 2012