Επόμενη ημέρα στην Ε.Ε.

Επόμενη ημέρα  στην Ε.Ε.

του Σπύρου Ν. Λίτσα*

Δεν χωρά αμφιβολία ότι το πλε­ούμενο της ευρωζώνης, αλλά και αυτό της Ευρωπαϊκής  Ένω­σης βρίσκονται σήμερα στο μάτι του κυκλώνα. Ο ευρωπαϊ­κός  χώρος βιώνει ένα συστημικό απο­προσανατολισμό, απότοκο δύο σημαντικών εξελίξεων σε διεθνές επίπεδο.

Από τη μια, η οικονομική κρίση στο χρηματοπιστωτι­κό τομέα στις ΗΠΑ το 2008. Οι ΗΠΑ ξεπέ­ρασαν την κρίση επειδή έχουν τη δυνατό­τητα να «κυκλοφορούν» νέο χρήμα στο εσω­τερικό τους, αλλά και λόγω της επιτυχη­μένης εφαρμογής του κεϊνσιανού ανα­πτυξιακού προγράμματος. Τα απόνερα όμως της αμερικανικής κρίσης έπληξαν με σφοδρότητα τον ευρωπαϊκό χώρο, φέρνοντας στην επιφάνεια τις δημοσιονομικές αδυναμίες και οικoνομικο-κοινωνικές ετερογένειες που διαμορφώνουν τον ευρω-χώρο.

Από την άλλη, η γερμανική εμμονή στη δη­μοσιονομική σιδηρά πειθαρχία, όπως αυτή εμφανίζεται μέσω του Δημοσιονομι­κού Συμφώνου, που εφαρμόζει τη λαν­θασμένη συνταγή αντιμετώπισης της κρί­σης στην πλέον ακατάλληλη στιγμή. Το γερμανικό timing  ως προς τη μεθοδολογία αντιμετώπισης της κρίσης οδηγεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα όρια του, εφαρμόζοντας μια ξεκάθαρη πολιτική  δορυφοροποίησης στα κράτη του βορειο-κεντρικού πυρήνα, ενώ, από την άλλη, η πολιτική ηγεσία του κράτους έχει ήδη αρ­χίσει να τοποθετείται θετικά απέναντι στην προοπτική οικοδόμησης μιας δεύ­τερης  ταχύτητας για τα κράτη του ευρω­παϊκού νότου.

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση που οξειδώνει βα­θιά την οντολογική του υπόσταση όταν ανακαλύψει ξανά το βηματισμό του στο εσωτερικό του δυτικού υποδείγματος. Ο θε­μέλιος λίθος του δυτικού οικοδομήματος είναι η φιλελεύθερη αστική δημοκρατία. Για να μπορεί να λειτουργήσει το συγκε­κριμένο πολιτειακό σύστημα, πρέπει να υφίσταται ένα ισχυρό κοινωνικό συμβό­λαιο, με κοινωνική συνοχή, ασφάλεια, συνθήκες ανάπτυξης, ισονομίας και ισοπολιτείας. Η γερμανική συνταγή λειτουργεί στην αντίθετη κατεύθυνση, με αποτέ­λεσμα να ανοίγει το κουτί της Πανδώρας και να ωθεί τις εθνικές κοινωνίες του ευ­ρωπαϊκού νότου σε μια επιζήμια ριζοσπαστικοποίηση.

Ναι, δεν χωρά αμφιβολία ότι η πολιτική ατζέντα της Γερμανίας οδηγεί το νότο σε ση­μαντική απώλεια ισχύος. Δεν χωρά επίσης αμφιβολία ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχισθεί για πολύ ακόμα. Οι ΗΠΑ, όπως ήδη έχει φανεί από τις δηλώ­σεις του Αμερικανού προέδρου στην πρό­σφατη σύνοδο του G-20, δεν πρόκειται να επιτρέψουν την αποδόμηση του ευρω­παϊκού οικοδομήματος. Κι αυτό γιατί η Ουάσινγκτον γνωρίζει ότι ο ευρωπαϊκός χώρος αποτελείτο θεσμικό, ιδεολογικό και πολιτισμικό λίκνο του δυτικού παραδείγ­ματος, ενώ τα κράτη του νότου είναι πο­λύτιμοι σύμμαχοι του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.

Οι εξελίξεις στο εσωτερικό του ευρωπαϊκού χώρου προοιωνίζονται καταιγιστικές. Η διαρκής αυτή μεταβλητότητα των δεδο­μένων χαρακτηρίζει τη διεθνοπολιτική  λειτουργία, καθιστώντας τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που προσφέρονται ως επιλογές στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. σαν τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Επομέ­νως, το αμέσως επόμενο διάστημα ως κοι­νωνία και ως κράτος οφείλουμε να προ­βούμε σε ορθολογικές επιλογές, που θα μας επιτρέψουν να βγούμε ξανά στην επιφάνεια του διεθνούς αρχιπελάγους.

weekend/15.6.2012