Το μυστήριο της πτήσης 284

Αεροσκάφος τύπου De Havilland Comet της BOAC, προδρόμου της British Airways

Το μυστήριο της πτήσης 284 που χάθηκε έξω από την Ρόδο το 1967

Η υπόθεση του μαλαισιανού Boeing ανακαλεί μνήμες από το αεροπορικό δυστύχημα με 66 νεκρούς αλλά και τις θεωρίες συνωμοσίας που αναπτύχθηκαν τότε με αφορμή τον παραλίγο επιβάτη στρατηγό Γεώργιο Γρίβα

Από τον

Ευθύμιο Π. Πέτρου

e.p.petrou@gmail.com

Η μεγάλη κινητοποίηση και οι θεωρίες συνωμοσίας που ακούστηκαν σχετικά με την εξαφάνιση του Boeing 777 των Μαλαισιανών Αερογραμμών που εκτελούσε την πτήση ΜΗ 370 δεν είναι κάτι το πρωτοφανές. Κάτι ανάλογο αντιμετωπίστηκε στην Ελ­λάδα το 1967, όταν ένα βρετανικής κατασκευής αερο­πλάνο Comet χάθηκε έξω από τη Ρόδο με τα 66 άτομα που επέβαιναν. Ανήκε στην ΒΕΑ τις Βρετανικές Αερογραμμές και την ημέρα έκανε και πτήση από κοινόυ μέ τις Κυπριακές Αερογραμμές (μερίδιο μετοχών των οποίων κατείχε η ΒΕΑ).  Το αεροπλάνο είχε ξεκινήσει από το Heathrov και είχε φθάσει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 3 το πρωί (τοπική ώρα) της 12ης Οκτωβρίου 1967. Στις 4.30 το πρωί την ίδια μέρα εκτελούσε την πτήση 284 των Κυπριακών Αερογραμμών από την Αθήνα για τη Λευκωσία με 59 επιβάτες και επταμελές πλήρωμα και μετά την προσγείωσή του στην Λευκωσία θα συνέχιζε για Κάϊρο. Σαρανταπέντε λεπτά μετά την απογείωση και ενώ οι ελεγτες αερος του Ελληνικού είχαν παραδώσει την παρακολούθηση του αεροπλάνου στους Κυπρίους συναδέλφους τους το αεροσκάφος εξαφανίστηκε από τα ραντάρ  Η τύχη του αε­ροπλάνου, με διακριτικά κλήσεως τις λέξεις Charlie Oscar, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να καλύπτεται από μυστήριο ως προς το ποιος προκάλεσε την καταστροφή του.

Ένα ξεχασμένο μυστή­ριο...

Εκείνη την εποχή όμως, πέρα από την τεράστιας κλίμακας επιχείρηση για τον εντοπισμό του, προ­κάλεσε αστυνομικές έρευνες και πυροδότησε δημο­σιεύματα του διεθνούς Τύ­που, που έκαναν διάφορες υποθέσεις για τα αίτια της εξαφανίσεως του. Τελικά το μόνο που βρέθηκε ήταν μια κηλίδα ορυκτελαίων και λί­γα κομμάτια της ατράκτου.

Ο «Διγενής»

Το γεγονός ότι σύμφωνα με κάποιες, πληροφορίες με την πτήση αυτή επρόκειτο να ταξιδέψει ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας, ο θρυλικός «Διγενής», ο οποίος την τελευταία στιγμή άλλαξε το πρόγραμμα του και πήρε μιαν άλλη πτήση, ήταν αρκετό για να υποστηριχθεί ότι το μοιραίο αεροπλάνο εξερράγη στον αέρα από βόμβα που είχε στόχο τον ηγέτη της ΕΟΚΑ, που ήταν ακόμη αρχηγός της ΔΑΚ (Δύναμη Ασφαλείας Κύπρου), του προδρόμου της Εθνικής Φρουράς. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, το Κυπριακό βρισκόταν σε έξαρση, αλλά ακόμη ο στρατηγός διήνυε ημέρες αγαστής συνεργασίας με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Ήταν πάνω από έναν χρόνο μετά που τα γεγονότα της Κοφίνου προκάλεσαν ρήξη ανάμεσα στους δύο ηγέτες του κυπριακού Ελληνισμού.

Η φημολογία αυτή έφερε στην Αθήνα ειδικό κλιμάκιο της Σκότλαντ Γιαρντ, που άρχισε τη διερεύνηση των πιθανοτήτων να είχε πέσει το αεροπλάνο θύμα τρομοκρατικής επιθέσεως. Την ίδια στιγμή όμως κλιμάκιο τεχνικών έκανε τη δική του διερεύνηση, μια και το Comet δεν ήταν και από τα ασφαλέστερα αεροπλάνα, έχοντας σωρεία ατυχών περιστατικών και δυστυχημάτων να βαρύνουν την ιστορία του.

Καθώς όμως ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στο απόγειο του, μια άλλη θεωρία ήρθε να προστεθεί στους αστικούς μύθους που πλέκονταν γύρω από το μυστήριο του Comet Charlie Oscar: Το αεροπλάνο συγκρούσθηκε στον αέρα με σοβιετικό μαχητικό! Την εκδοχή αυτή έγραψαν κατ' επανάληψη πολλές βρετανικές εφημερίδες, χωρίς όμως να μπορεί να υποστηριχθεί από στοιχεία. Η μυστικότητα όμως των Σοβιετικών σχετικά με τις κινήσεις και τις δυνατότητες των αεροπλάνων άφηνε περιθώρια στη φαντασία των «υποψιασμένων» Δυτικών να καλπάζει.

Σήμερα βέβαια γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν δυνατόν. Καθώς η Σοβιετική Ένωση δεν διάθετε αεροπλανοφόρα, ένα σοβιετικό μαχητικό θα έπρεπε να είχε απογειωθεί από τη Συρία και είναι πολύ απίθανο να είχε πετάξει μέχρι την περιοχή της Ρόδου χωρίς να εντοπισθεί και να παρακολουθείται βήμα βήμα από τα πανίσχυρα ραντάρ των βρετανικών βάσεων. Ακόμη περισσότερο δεν θά μπορούσε να έχει απογειωθεί από τον Καύκασο και να έχει διασχίσει απαρατήρητο όλη την Τουρκία. Τελικά εντοπίσθηκε μια κηλίδα που χαρακτηρίσθηκε από τον Τύπο της εποχής «γιγαντιαία κηλίδα ορυκτελαίων». Στο περιοδικό «Επίκαιρα» του Ιουνίου του 1970, δηλαδή περίπου τρία χρόνια μετά την εξαφάνιση του αεροπλάνου, διαβάζουμε σχετικά:

«Στη θαλάσσια περιοχή κοντά στη Ρόδο, εκεί που είχε πέσει το "Κόμετ", επισημάνθηκε μια γιγαντιαία κηλίδα ορυκτελαίων στα γαλανά νερά. Αλλά τα συνεργεία που εστάλησαν επιτόπου δεν κατόρθωσαν να βρουν στην επιφάνεια παρά ελάχιστα και ασήμαντα κομμάτια του αεροσκάφους. Το είχαν καταπιεί τα νερά, που έχουν βάθος στα μέρη εκείνα περί τα 2.000 μέτρα.

Σε αυτό το τεράστιο βάθος δεν μπορούν φυσικά να χρησιμοποιηθούν δύτες και, αν αποφασιζόταν η χρησιμοποίηση βαθυσκαφών, όπως έγινε με την αναζήτηση της αμερικανικής υδρογονοβόμβας στο Παλομάρες της Ισπανίας, η επιχείρηση θα κόστιζε πάνω από 80.000.000 δραχμές» (ποσό μυθικό για τη δεκαετία του 70).

Νέες έρευνες

Με τους περιορισμούς αυτούς, η έρευνα στράφηκε προς την προσωπική ζωή των επιβατών, μια και από τα λίγα ευρήματα η εκδοχή της εκρήξεως ενισχυόταν. Ανατρέχουμε και πάλι στο δημοσίευμα της εποχής:

«Η έρευνα του βίου και της πολιτείας των επιβατών σταμάτησε στην αρχή σε έναν πλούσιο Αμερικανό που είχε ασφαλίσει τη ζωή του για 8.000.000 δραχμές περίπου. Δεν μπόρεσε να σταθεί όμως καμιά υποψία ασφαλιστικής απάτης με τη μέθοδο της αυτοκτονίας».

Ο δεύτερος επιβάτης στον οποίο επικεντρώθηκε αμέσως μετά η έρευνα αποτέλεσε για κάποιους από τους ερευνητές το κλειδί για τη διαπίστωση των αιτίων της καταστροφής:

«Στο "Κόμετ", λέγουν, επέβαινε ένας Ελληνοκύπριος (αναφέρεται το όνομα του) 45 ετών από τη Λάρνακα, ασχολούμενος με την υποδηματοποιία. Ο Κύπριος αυτός -κατά τις ίδιες πηγές πάντοτε- είχε κάνει αρκετές φορές το αεροπορικό ταξίδι Αθήνα - Κύπρος και Κύπρος - Αθήνα μεταφέροντας κρυφά όπλα και εκρηκτικές ύλες για τους Έλληνες της Μεγαλονήσου, που ήσαν οργανωμένοι σε πατριωτικές μαχητικές οργανώσεις. Κατά το τελευταίο και μοιραίο ταξίδι του ο περί ου ο λόγος μετέφερε στην τσάντα του ισχυρές εκρηκτικές ύλες (π.χ. τρινιτροτολουόλη ΤΝΤ) που εξερράγησαν αυτομάτως κατά την πτήση, πιθανώς γιατί συνδέονταν με πρωτόγονο ωρολογιακό μηχανισμό, με συνέπεια την καταστροφή του αεριωθουμένου και τον χαμό 66 ανθρώπων.

Προστίθεται ότι ο Κύπριος έμπορος με τα έσοδα που θα είχε από το ταξίδι του αυτό ήλπιζε πως θα μπορούσε να πλήρωση τα χρέη της επιχειρήσεως του: 80.000 δραχμές».

Ανασφαλές αεροσκάφος δεκάδες τραγωδίες

ΠΑΝΤΩΣ το Comet, που ήταν το Πρώτο αεριωθούμενο που μπήκε σε εμπορικές πτήσεις, είχε μια σειρά δυστυχημάτων ειδικά στα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας του. Συνολικά είχε 26 περιπτώσεις διαρρήξεως της ατράκτου, από τις οποίες οι 13 ολικές καταστροφές με 426 θύματα Το πρώτο σημειώθηκε κατά την απογείωση ενός Comet των Καναδικών Αερογραμμών από το Καράτσι του Πακιστάν στις 3 Μαρτίου 1953. Αποδόθηκε σε σφάλμα του πιλότου. Σε δομικά προβλήματα αποδόθηκαν δύο περιστατικά συντριβής Comet της ΒΟΑC (προδρόμου της British Airways) στις 2 Μαΐου 1953, στις 10 Ιανουαρίου 1954 και ενός των Νοτιοαφρικανικών Αερογραμμών στις 8 Απριλίου 1954. Τότε ο τύπος αυτός αεροσκάφους αποσύρθηκε και δεν ξαναταξίδεψε μέχρι το 1958, οπότε θεωρήθηκε ότι με σχεδιαστικές αλλαγές το πρόβλημα αντιμετωπίσθηκε. Ακολούθησαν ακόμη εννέα συντριβές στις 27 Αυγούστου 1959 στην Παραγουάη, στις 23 Νοεμβρίου 1961 στη Βραζιλία, στις 21 Δεκεμβρίου 1961 στην Άγκυρα, στις 19 Ιουλίου 1962 στην Ταϊλάνδη, στις 20 Μαρτίου 1963 στις Ιταλικές Άλπεις και στις 28 Ιουλίου 1963 στη Βομβάη. Μετά το Charlie Oscar, σημειώθηκαν ακόμη δύο συντριβές, στις 3 Ιουλίου 1970 στην Ισπανία και στις 2 Ιανουαρίου 1971 στην Τρίπολη της Λιβύης.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

http://en.wikipedia.org/wiki/Cyprus_Airways_Flight_284