ΤΟ ΕΠΟΣ 1940-41 ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΝΙΚΟΥ ΠΗΓΑΔΑ

Νίκος Πηγαδάς: «Το ΟΧΙ της Ρωμιοσύνης»

 

«Πώς να κλείσεις τον Ολυμπο... σε ένα δωμάτιο;» αναρωτιέται, αλλά εντούτοις το κατορθώνει: να συμπεριλάβει σε ένα βιβλίο τον εθνικοαπελευθερωτικό και αμυντικό πόλεμο του '40, το μεγάλο εκείνο Οχι των Ελλήνων. Κατορθώνει και κάτι άλλο, εν πολλοίς ακατόρθωτο: να κάνει ανθρωποκεντρική τη στρατιωτική Ιστορία.

Ο Νίκος Πηγαδάς με το βιβλίο του «Το ΟΧΙ της Ρωμιοσύνης. Το Επος 1940-41.

Ο «Καπετάνιος» (κατ' εμάς) Νίκος Πηγαδάς (κατά τον κόσμο) την Τετάρτη το βράδυ στην αίθουσα του ΕΔΟΕΑΠ, σε καιρούς χαλεπούς, μιλώντας μας για καιρούς δίσεκτους, κατόρθωσε να επαναφέρει το ελληνικό θαύμα μέσα από ένα βιβλίο Ιστορίας. «Το ΟΧΙ της Ρωμιοσύνης. Το Επος 1940-41. Φως στην ιστορική αλήθεια», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Μπατσιούλας».

«Ο πολυαίμακτος αγώνας των Ελλήνων, για την απόκρουση της ιταλικής εισβολής, ξεκίνησε στις 28 Οκτωβρίου 1940 και ολοκληρώθηκε στις 20 Απριλίου 1941 με την κάλπικη συνθηκολόγηση. Συνολική διάρκεια 175 ημέρες. Το μέγεθος και η οικουμενική λάμψη αυτού του υπέροχου αγώνα δεν μπορεί να χωρέσει στις σελίδες ενός βιβλίου», προλογίζοντάς το ο ίδιος ο συγγραφέας επιμένει.

Ωστόσο, ο διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων, συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, στην εισήγησή του θα αποδείξει ότι κατόρθωσε «να βάλει τάξη στο χάος». Εκπληρώνοντας στο ακέραιο «εκείνο που είναι, τελικά, η στρατιωτική ιστορία»: «δηλαδή να κατανοήσει ο άνθρωπος τον καιρό του πολέμου, να κατανοήσει το τι έγινε και να διδαχθεί απ' αυτό».

Φως στην ιστορική αλήθεια», προϊόν πολυετούς και επίπονης έρευνας, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Μπατσιούλας», κατά την παρουσίασή του την περασμένη Τετάρτη.

 

Σαν ντοκιμαντέρ

Στο βιβλίο του ο Νίκος Πηγαδάς «παρουσιάζει το προσκήνιο αλλά και το ιστορικό παρασκήνιο. Με τεχνική του ντοκιμαντέρ σε παρασύρει στη μάχη, τον βασικό λόγο και ρόλο έχει ο στρατιώτης με τ' όπλο στο χέρι».

Ταυτοχρόνως, στις 535 σελίδες του, «μέσα από ντοκουμέντα μετά από πολύχρονη κι επίμονη έρευνα στις πρωτογενείς πηγές, με αναφορές στη διεθνή πολιτική και γεωγραφία, και με προσωπικές μαρτυρίες και ευτράπελα περιστατικά κατορθώνει να μεταφέρει σε ένα αντιπολεμικό βιβλίο, τελικά, όλη τη φρίκη του πολέμου».

Λειτουργώντας «σαν Νέμεσις, αφήνοντας τα τελευταία κεφάλαια ανοιχτά, για τους νεκρούς που παραμένουν άταφοι κι αδικαίωτοι, θυμίζοντας στον αφηγηματικό τρόπο του, εν τέλει, αρχαία τραγωδία».

«Επίπονη εργασία, ενδελεχής έρευνα, δημοσιογραφική εμπειρία και διαρκής διασταύρωση στοιχείων» θα τονίσει ο κ. Κατσούλας όσον αφορά τις αρετές του βιβλίου. Μιλώντας μας ταυτοχρόνως και για την καθημερινή παρουσία του «Καπετάνιου» στη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού. Ο συγγραφέας, εξάλλου, έχει ήδη προνοήσει γι' αυτό, «στις σελίδες 19 και 20 τους ευχαριστεί έναν προς έναν», θα επισημάνει η συντονίστρια της εκδήλωσης, δημοσιογράφος και υποψήφια διδάκτωρ Επικοινωνίας, Ιωάννα Ηλιάδη.

Ο Στέλιος-Περικλής Καράβης, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τη σειρά του θα δώσει έμφαση «στον ανθρώπινο παράγοντα».

Εξάλλου, η προσέγγιση αυτού του πολέμου σε αυτό το βιβλίο, όπως ήδη είπαμε, είναι κατ' εξοχήν αντιπολεμική και ανθρωποκεντρική: «Ο ανθρώπινος παράγοντας ήταν αυτός που έκανε τη διαφορά και ανέτρεψε την κανονικότητα». «Γιατί η ιστορία αυτή γράφτηκε με την ανυπακοή», θα επιμείνει.

Στο βιβλίο του ο συγγραφέας, όπως τονίζει ο κ. Καράβης, «παραθέτει τεκμήρια, ντοκουμέντα, αρχεία, διαθέτει εξαιρετικό τίτλο και εύκολη στην προσέγγιση δομή, παίρνει θέση, επιχειρεί προσκλητήριο νεκρών ονομάζοντάς τους έναν προς έναν, και αναφέρεται στη φρίκη του πολέμου μέσα από ένα βιβλίο καθαρά αντιπολεμικό».

Ο «Καπετάνιος μας», ο κύριος Νίκος, ο Νίκος Πηγαδάς όπως τον προσφωνεί πια ο καθένας, θα ξεκινήσει από την παραζάλη του πολέμου, από το Οχι που βγήκε όχι από τον Μεταξά, αλλά από τα χείλη του λαού στον δρόμο, αντιμετωπίζοντας όλο αυτό σαν πανηγύρι: «Κατά τις δέκα το πρωί, ενώ τα ιταλικά αεροπλάνα πετούσαν πάνω από την Αθήνα [...] και οι αστυφύλακες φώναζαν στον κόσμο να πάει στα καταφύγια, ένας αντίθετος πανζουρλισμός έπιασε τον κόσμο. Ξαναγέμισαν οι κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας κι όλη η πλατεία Συντάγματος από άνδρες, γυναίκες, γέρους και παιδιά.

Η αντίσταση του λαού

Κρατούσαν τροκάνες, έπαιζαν φυσαρμόνικες, τραγουδούσαν, έβγαζαν τα καπέλα και τα σακάκια και τα πετούσαν ψηλά στον αέρα...». Διαβάζει και σπάει η φωνή του: «Ηταν μια σπάνια στιγμή. Μια ανάταση του πνεύματος του λαού της Αθήνας, που σκλαβωμένος απ' τη φασιστική δικτατορία της 4ης Αυγούστου του Μεταξά και των Μανιαδάκηδων, του ρετσινόλαδου, της εξορίας, του πάγου και των βασανιστηρίων χιλιάδων ανθρώπων που πάλευαν ενάντιά της [...] Γιγάντωσε μεμιάς το ΟΧΙ στον φασισμό, πέταξε πάνω από πολιτείες και κάμπους, έφτασε ως τις απρόσιτες βουνοκορφές της Πίνδου».

Με παραθέματα Βάρναλη, αποσπάσματα από τον Τύπο της εποχής, αλλά πάνω απ' όλα μέσα από ντοκουμέντα και τις μικρές προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων μάς υπενθυμίζει το πώς κατόρθωσε να μη χαθεί η Ελλάδα «αλλά και η ψυχή της, η τιμή της και το ψωμί της».

Για να επανέλθει και στην παρούσα δύσκολη συγκυρία: «Το ψωμί της το έχει χάσει και την τιμή της κινδυνεύει να χάσει».

Υπογραμμίζοντας το πλέον σημαντικό: «Αλίμονο στα έθνη που διαγράφουν την Ιστορία τους». Θεωρώντας αυτό το βιβλίο «αμιγώς αντιπολεμικό, παρότι περιγράφει πολεμικά γεγονότα» και «την κορύφωση της δημοσιογραφικής του πορείας».

Τέσσερις δεκαετίες στις επάλξεις της δημοσιογραφίας

Ο Νίκος Πηγαδάς είναι δημοσιογράφος, για χρόνια ο «Καπετάνιος» όπως τον αποκαλούσαμε όλοι στο «Εθνος». Γεννήθηκε το 1939 στον Σταφιδόκαμπο Ηλείας και εργάστηκε επί τέσσερις δεκαετίες ως ρεπόρτερ στις αθηναϊκές εφημερίδες (κατά χρονολογική σειρά) Ακρόπολις, Καθημερινή, Πρωινή Ελευθεροτυπία, Πρωινή, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία και Εθνος. Ουδέποτε συνεργάστηκε με κρατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ούτε θήτευσε σε γραφεία Τύπου (όπως επισημαίνει). Κυκλοφορούν, επίσης, τα βιβλία του: «Αίγινα, κάθε κελί σελίδα ιστορίας» (2005), «Εθελοντές στα κονβόι του θανάτου» (2007), «Τορπίλες και συρματόπλεγμα» (2010). Επιπλέον έχει γράψει μέθοδο εκμάθησης της γαλλικής γλώσσας για λογαριασμό των Εκδόσεων «Χάρη Πάτση».

ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22808&subid=2&pubid=64125779