Η περιπέτεια της παιδικής παχυσαρκίας

Η περιπέτεια της παιδικής παχυσαρκίας

Γράφει η Παρασκευή Βατικιώτη

Παρότι ζούμε στην εποχή της αδιάκοπης ροής πληροφοριών και οι προειδοποιήσεις είναι σαφείς και «αφοριστικές» για την υπερκατανάλωση τροφής και λιπαρών -ιδίως ζωικής προέλευσης-, τόσο το πρόβλημα των υπέρβαρων, όσο και των παχύσαρκων παιδιών στην Ελλάδα, μοιάζει να έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις.

Οι επιπτώσεις του 'φαινομένου" είναι ανησυχητικά δυσοίωνες για την υγεία των παιδιών και τις...ευθύνες των γονιών. Στοιχεία από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας αναφέρουν, ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας έχει σημειώσει αύξηση κατά 50% τις τελευταίες δύο δεκαετίες και αυτό είναι το πιο ανησυχητικό.

 ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ;

Η αιτιολογία της είναι πολυπαραγοντική:

• Το γενετικό υπόστρωμα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της. Μελέτες έχουν δείξει ότι το σωματικό βάρος των γονιών έχει σχέση με την παχυσαρκία των παιδιών.

• Ισχυρή είναι επίσης η επίδραση του περιβάλλοντος. Η επίδραση αυτή αρχίζει από την ενδομήτρια ζωή. Είναι γνωστό ότι τα νεογνά μητέρων, των οποίων το βάρος αυξήθηκε πολύ τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης, γεννιούνται με αυξημένη λιπώδη μάζα.

• Ένας άλλος παράγοντας που ευθύνεται για την εμφάνιση της παχυσαρκίας είναι η μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Στον σύγχρονο, «πολιτισμένο» κόσμο μας, στις αναπτυγμένες χώρες με την υπερεπάρκεια τροφής, τα παιδιά έχουν απομακρυνθεί από τον φυσικό τρόπο ζωής. Οι μεγαλουπόλεις με τα διαμερίσματα, η δυσκολία μετακίνησης και επικοινωνίας, το πολύ φορτωμένο σχολικό πρόγραμμα και η επαγγελματική υπεραπασχόληση των γονιών, υποχρέωσαν το παιδί σε καθιστική ζωή. Το δραστήριο παιχνίδι στην ύπαιθρο έχει αντικατασταθεί από το επιτραπέζιο, τον υπολογιστή, την τηλεόραση.

• Η σημασία της τηλεόρασης είναι καταλυτική. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι το υπερβάλλον βάρος στα παιδιά είναι ευθέως ανάλογο των ωρών τηλεθέασης. Η τηλεόραση συμβάλλει στην εμφάνιση παχυσαρκίας, επειδή επιβάλλει την καθιστική ζωή, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο μεταβολικός ρυθμός, αλλά και επειδή συνοδεύεται συχνά από υπερκατανάλωση ανθυγιεινών τροφών, όπως τα διάφορα snacks. Εξάλλου, ο βομβαρδισμός των παιδιών με τα διάφορα διαφημιζόμενα φαγώσιμα προϊόντα, τα δελεάζει να τα δοκιμάσουν με την πρώτη ευκαιρία.

• Ο ψυχολογικός παράγων φαίνεται επίσης να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας. Είναι γνωστό, ότι τα παιδιά που ζουν σε δυσμενείς συναισθηματικά συνθήκες γίνονται ανασφαλή και στην προσπάθεια τους να καλύψουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες καταφεύγουν στην κατανάλωση μεγάλης ποσότητας, κατά κανόνα μη υγιεινής τροφής, με αποτέλεσμα να είναι επιρρεπή στην παχυσαρκία.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ;

Η αντιμετώπιση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας πρέπει να βασίζεται στο τρίπτυχο:

• Δίαιτα, που για το παιδί και τον έφηβο μεταφράζεται ως σωστή, υγιεινή διατροφή

• Άσκηση και

• Ψυχολογική Υποστήριξη

Η δίαιτα πρέπει να εξασφαλίζει στο παιδί ή τον έφηβο φυσιολογική αύξηση και ανάπτυξη. Οι προσλαμβανόμενες θερμίδες του 24ώρου πρέπει να είναι ανάλογες με την ηλικία και κατανεμημένες σε 5 ισορροπημένα γεύματα. Η περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά πρέπει να είναι: 50-55% υδατάνθρακες, 25-30% λίπη, 15-20% πρωτεΐνες και άφθονες φυτικές ίνες. Το διαιτολόγιο των παιδιών και των εφήβων πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία εύγευστων και υγιεινών τροφών και να παρέχεται η δυνατότητα επιλογής. Ο στόχος πρέπει να είναι μακροπρόθεσμος. Μικρή μείωση των προσλαμβανομένων θερμίδων μακροπρόθεσμα αποδίδει καλύτερα από τις σύντομες, εντατικές δίαιτες. Η απώλεια βάρους στην παιδική ηλικία δεν πρέπει να ξεπερνά τα 1-2 κιλά το μήνα. Η σταθεροποίηση του βάρους, μέχρι να υπάρξει αρμονία στην αναλογία βάρους προς ύψος, αποτελεί ευκολότερο στόχο στα παιδιά. Επομένως, είναι πολύ χρήσιμο οι γονείς να καταφύγουν στη βοήθεια ενός ειδικευμένου στα παιδιά διατροφολόγου είτε στις αντίστοιχες υπηρεσίες, στα νοσοκομεία, όπου υπάρχουν.

 Όσον αφορά στην άσκηση, συστήνεται αύξηση της καθημερινής δραστηριότητας. Δραστήριο παιχνίδι και συστηματική άσκηση - άθληση, τουλάχιστον 3 ώρες την εβδομάδα, που μπορούν να κατανεμηθούν και σε μισή ώρα καθημερινά, αν αυτό διευκολύνει τους προγραμματισμούς και των άλλων δραστηριοτήτων του παιδιού. Αποδοτικότερο είναι όταν δίνεται στο παιδί η δυνατότητα επιλογής του είδους της άσκησης. Συστήνεται προοδευτική έναρξη της άσκησης, ιδίως στο αγύμναστο παιδί. Είναι προτιμότερη η ομαδική και οργανωμένη άθληση, κατά προτίμηση με προπονητή, σε ανοιχτό χώρο. Ο μύθος ότι η άσκηση «ανοίγει» την όρεξη πρέπει να απαλειφθεί από τη συνείδηση παιδιού και γονιών. Τα οφέλη της άσκησης είναι πολλά: βοηθά στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ρυθμίζει το σάκχαρο και ελαττώνει τα λιπίδια του αίματος, τονώνει το αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα, προκαλεί αίσθημα ευεξίας και έχει θετική επίδραση στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή του παιδιού, κυρίως όταν γίνεται ως ομαδικό άθλημα, προσφέροντας βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και εφήβου με παχυσαρκία, αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό σκέλος της αντιμετώπισης. Πρέπει να αποφεύγονται η κριτική και η επίπληξη, γιατί δημιουργούν συνήθως αρνητική αντίδραση. Συμπαράσταση και συνεχής παρακίνηση, επιβράβευση, έστω και αν το αποτέλεσμα είναι μικρό, καθώς και ενθάρρυνση για τη συνέχιση της προσπάθειας με μακροπρόθεσμους στόχους έχουν συνήθως θετικά αποτελέσματα.

LIFE POSITIVE