Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

της Αργυρώς Τατάκη

Η λατρεία της Αθηνάς, όπως είναι γνωστό, ήταν πολύ διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα και κάλυπτε πολλές περιοχές έξω από την Αττική με την οποία η θεά είχε μία εντελώς ειδική σχέση.

Μέσα στον κυρίως ελληνικό χώρο υπήρχε μια σειρά από ιερά της Αθηνάς: στην αθηναϊκή ακρόπολη, στους Δελφούς, στη Λίνδο και τις άλλες πόλεις της Ρόδου, στην Τεγέα κ.α. Το ίδιο ισχύει τόσο για τις αποικίες στη Δύση, όπου σώθηκαν ή μαρτυρούνται ναοί της Αθηνάς στον Ακράγαντα, στις Συρακούσες, στην Ποσειδώνια (Ραβδίαπι) και στον Σελινούντα, όσο και για τις ελληνικές περιοχές της Μικράς Ασίας, δηλ. στην Πριήνη, στο Πέργαμο κ.α.

Εξίσου διαδεδομένη σ' ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο και στις αποικίες ήταν η λατρεία του Ποσειδώνα. Εκτός από τους ναούς στο Σούνιο και στον Ισθμό της Κορίνθου, υπήρχαν ιερά τού θεού σε πολλά μέρη της Ελλάδας, όπως στην Καλαυρία (Πόρος), τη Θάσο, τη Δήλο και το Ταίναρο. Επίσης, πιθανολογείται και η ύπαρξη ναού τού Ποσειδώνα στον Ακράγαντα, ενώ στους Δελφούς είχε το δικό του τέμενος.

Ο Ευριπίδης στο σατυρικό του δράμα «Κύκλωψ» αναφέρει τους διάφορους τόπους λατρείας του Ποσειδώνα ανάμεσα στους οποίους ήταν και το Σούνιο. Προς τιμήν του θεού γινόταν αγώνας πλοίων (Λυσίας, Απολογία Δωροδοκίας) κάθε 4 χρόνια, όταν γιορτάζονταν στην Αθήνα τα Μικρά Παναθήναια.

 Αναπαράσταση του Ναού της Αθηνάς στο Σούνιο

Στο Σούνιο τα ιερά των δύο θεών -που ήρθαν μεταξύ τους σε σύγκρουση για την κυριαρχία τους επάνω στην Αττική- βρίσκονται σε απόσταση περίπου 500 μ. μεταξύ τους. Λίγα χρόνια μετά το χτίσιμο του ναού τού Ποσειδώνα, η αναμέτρηση των δύο θεών αποτέλεσε το θέμα που στόλισε το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, του σπουδαιότερου ναού που αφιερώθηκε ποτέ στην Αθήνα.

Ο Ποσειδώνας γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία θεωρείται παλιός ελληνικός θεός. Λατρεύτηκε αρχικά σαν θεός των πηγών και των ποταμών για να καθιερωθεί αργότερα σαν θεός της θάλασσας· όλοι οι προελληνικοί θαλασσινοί θεοί και δαίμονες υποτάχθηκαν σ' αυτόν. Ήταν ένας από τους μεγάλους θεούς του δωδεκάθεου, όμως λιγότερο ισχυρός από τον Δία. Το ανάκτορο του βρισκόταν στο βυθό της θάλασσας όπου κατοικούσε με την γυναίκα του Αμφιτρίτη.

 Σούνιο : Ναό του Ποσειδώνα

Όταν ο Ποσειδώνας θέλησε να κυριαρχήσει στην Αττική έμπηξε την τρίαινα του στο βράχο της αθηναϊκής ακρόπολης και προκάλεσε θαλασσινό νερό να πεταχτεί από εκείνο το σημείο. Η Αθηνά, η κόρη που είχε γεννηθεί μέσα από το κεφάλι τού Δία, η θεά της σοφίας που έμαθε στους ανθρώπους τις τέχνες με τις οποίες έγιναν σπουδαίοι, χρησιμοποίησε άλλο μέσο για να κυριαρχήσει στην περιοχή που επρόκειτο να γίνει δική της· φύτεψε το πρώτο ελαιόδεντρο δίπλα στο σημείο όπου είχε χτυπήσει την τρίαινα του ο Ποσειδώνας. Ο τελευταίος θέλησε να κριθεί η διαφωνία με μονομαχία μεταξύ τους, πράγμα που χάρη στην παρέμβαση του Δία δεν πραγματοποιήθηκε. Τελικά το θέμα κρίθηκε από το συμβούλιο των θεών που αποφάσισαν ότι η θεά είχε περισσότερα δικαιώματα στην Αττική γιατί της είχε κάνει το καλύτερο δώρο.!

Στο Σούνιο οι δύο θεοί γειτόνευαν ειρηνικά, ο Ποσειδώνας μάλιστα είχε την καλύτερη θέση και το σπουδαιότερο ιερό από τα δύο της περιοχής. Οι Αθηναίοι δεν θέλησαν να τον παραμελήσουν και γι' αυτό του έχτισαν ένα λαμπρό ναό, ανάλογο με τη θέση του στο δωδεκάθεο, με την τιμή που τους είχε κάνει με την επιθυμία του να είναι αυτός ο προστάτης τους, αλλά και για να εξασφαλίσουν την προστασία του για όσους έπλεαν στο συνήθως τρικυμισμένο ακρωτήριο του Σουνίου. Κάθε τέσσερα χρόνια στον 5ο τουλάχιστον αι. π.Χ., οργάνωναν μια γιορτή στο Σούνιο, την «πεντετηρίδα επί Σουνίω», όπου έφταναν μεγαλόπρεπα με ειδικό πλοίο οι επίσημοι Αθηναίοι που έπαιρναν μέρος στις τελετές.

Από το βιβλίο

"ΣΟΥΝΙΟ - Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ"