Διαβόλου κάλτσα

 F-ashion politics

Διαβόλου κάλτσα

Τις επιδείκνυαν με αυταρέσκεια οι πόρνες μιας αθώας εποχής στις κακόφημες γωνιές του Παρισιού· τις έβγαζαν τελετουργικά οι αρτίστες στα καμπαρέ· φορέθηκαν με κεντήματα, μαύρες ραφές ή φιόγκους· στερεώθηκαν με κορδέλες, καλτσοδέτες και ζαρτιέρες· οι διαφανείς μεταξωτές και αργότερα νάιλον κάλτσες ήταν και παραμένουν πάντα, όπως το έθεσε η συγγραφέας Margaret Hewitt, ένα απολύτως αποτελεσματικό εργαλείο αποπλάνησης.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΘΗΝΑ ΓΚΟΡΟΥ gorathi@enet.gr

15 Μαΐου 1940, ΗΠΑ: Μέσα σε μια ημέρα πωλούνται 780.000 ζεύγη από τις πρωτοεμφανιζόμενες τότε νάιλον κάλτσες. Μέσα σε τέσσερεις ημέρες φτάνουν τα 40 εκατομμύρια και μέχρι το τέλος του έτους τα 64 εκατομμύρια. «Μεγάλη ιδέα» αποκάλεσε τις νάιλον κάλτσες η κατασκευάστρια εταιρεία. Πρακτικές, σέξι και φτηνές, αποτέλεσαν το αντίπαλο δέος του μεταξιού, που από τον 18ο αιώνα φορούσαν οι γυναίκες στα πόδια τους. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, όμως, θα εξαφανίσει από την αγορά και τα δύο υλικά.

Ο πόλεμος Ιαπωνίας - Κίνας και η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ έκλεισαν το δρόμο του μεταξιού, ενώ όταν οι ΗΠΑ μπαίνουν για καλά στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το Γραφείο Πολέμου και Πληροφοριών (OWI) αρχίζει μια περίεργη προπαγάνδα. Βάζει διάσημες γυναίκες (όπως οι Betty Grable, Ann Sheridan, Lana Turner, Dorothy Lamour, Ρίτα Χέιγουορθ, Linda Darnell και άλλες) να φωτογραφίζονται με βαμβακερές κάλτσες που ήταν καθαρότερες, «ηθικότερες» και γενικώς προτιμότερες. Η αλήθεια ήταν ότι το νάιλον χρειαζόταν πια για την πολεμική βιομηχανία και την κατασκευή αλεξιπτώτων, ελαστικών και τεντών. Σε Ευρώπη και Αμερική οι μόνες πηγές για να βρεθεί ένα ζευγάρι νάιλον κάλτσες ήταν η μαύρη αγορά και οι αμερικανοί στρατιώτες. Όσες γυναίκες δεν ήθελαν να καταφύγουν σ' αυτές τις λύσεις ζωγράφιζαν μια μαύρη γραμμή στο πίσω μέρος των γυμνών ποδιών τους για να δίνουν την εντύπωση ότι φορούν κάλτσες. Άλλες έβαφαν τα πόδια τους σκούρα με υλικά του σπιτιού για τον ίδιο ακριβώς λόγο.

Όταν ο πόλεμος επιτέλους τελείωσε, το νάιλον πήρε την εκδίκηση του. 50.000 ζεύγη αγοράστηκαν μέσα σε 6 ώρες. Το ίδιο δημοφιλές αποδείχτηκε αργότερα και το νάιλον καλσόν: γύρω στο 1950, στις κάλτσες προσαρμόζεται ένα είδος σλιπ, οπότε δημιουργείται το πρώτο καλσόν. Φοριέται κυρίως στις θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, ενώ αποθεώνεται στη δεκαετία του '60 ως το καταλληλότερο αξεσουάρ για το αγαπημένο μίνι των κοριτσιών Από τότε καλσόν και κάλτσες έγιναν λαστέξ, στρετς, δίχτυ, με σχέδια, χρώματα, τρύπες και μπαλώματα, όπως κάθε φορά η μόδα επιτάσσει. Ένα νάιλον αξεσουάρ που παραμένει μέχρι σήμερα αυτό που ήθελαν οι δημιουργοί του: μια σπουδαία ιδέα.

Απ' τη δαντέλα ως το λαστέξ

Πριν φορέσουν κάλτσες, οι γυναίκες στόλιζαν τα πόδια τους από τους αστραγάλους μέχρι το γόνατο με κορδέλες δεμένες φιόγκο.

Τον 12ο αιώνα οι ευκατάστατες κυρίες φορούν δερμάτινες κάλτσες με παπούτσια που έμοιαζαν με παντόφλες ή δετά στους αστραγάλους.

Από τον 15ο αιώνα η δαντέλα, η μεγαλύτερη καινοτομία στη μόδα της εποχής, ντύνει τις γυναίκες στην κυριολεξία από την κορυφή ως τα νύχια. Δύο κομμάτια δαντέλας με μία ραφή και δεμένα με κορδέλες αγκαλιάζουν τα γυναικεία πόδια μέχρι την Αναγέννηση.

Τον 15ο αιώνα, επίσης, οι κυρίες προτιμούν τις μεταξωτές κάλτσες, σε πολλά χρώματα, στερεωμένες πάλι με κορδέλες και φιόγκους.

Την εποχή του κρινολίνου, τον 17 αιώνα, κάνουν την εμφάνιση τους τα μποτάκια με το χαμηλό τακούνι και τα κορδόνια. Η φούστα ανεβαίνει και φαίνονται οι ανοιχτόχρωμες και διακοσμημένες με κεντήματα κάλτσες.

Στις αρχές του 18ου αιώνα οι κάλτσες είναι μαύρες και συνδυάζονται με μυτερά παπούτσια με τακούνι που φέρουν κορδόνια ή αγκράφες. Λευκές κάλτσες φορούν μόνο οι νύφες. Τις στερεώνουν μάλιστα με ένα είδος καλτσοδέτας, τα garters. Ο γαμπρός έχει το προνόμιο να τραβήξει τη νύχτα του γάμου την καλτσοδέτα και να την πετάξει στους καλεσμένους.

Στα τέλη του ίδιου αιώνα η φούστα ανεβαίνει τόσο, ώστε το γυναικείο πόδι και η κάλτσα του γίνονται πρωταγωνιστές. Οι κάλτσες, είτε μεταξωτές είτε συνθετικές, φοριούνται στο χρώμα του δέρματος, συχνά διακοσμημένες.

Τον καιρό του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ένα ζευγάρι νάιλον κάλτσες ήταν τόσο δυσεύρετο όσο το χρυσάφι. Είχε τέτοια ανταλλακτική αξία, που αποτελούσε το ίδιο ένα ισχυρότατο νόμισμα.

Το 1960 χρησιμοποιείται πια το λαστέξ. Οι κάλτσες είναι φθηνότερες και ταιριάζουν απόλυτα με τη μίνι φούστα.

Το '80 η Donna Karan χρησιμοποιεί το στρετς στα καλσόν, κάτι που θεωρείται και η τελευταία καινοτομία στο αγαπημένο αξεσουάρ.

"woman's enigma"