Ο αντίστροφος κόσμος του ευρώ

Ο αντίστροφος κόσμος του ευρώ

Σενάρια επιστημονικής φαντασίας για το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος,

Γράφει o Θανάσης Κουκάκης

ΣΤΟΝ «ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ ΚΟΣΜΟ» ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥ συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Φίλιπ Κ. Ντικ οι νεκροί ανασταίνονται και βγαίνουν από τον τάφο τους για να γίνουν μεσήλικοι, έφηβοι, παιδιά και να επιστρέψουν τελικά στη μήτρα της μητέρας τους. Μπορούν να ισχύσουν ανάλογα βήματα «αντιστρεψιμότητας» και για το ευρώ, είτε για να «ξαναγεννηθεί» η ΟΝΕ πιο ακμαία και ισχυρή είτε για να επιτευχθεί με ασφάλεια η επιστροφή στα εθνικά νομίσματα;

Κατ" αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι μόνο τον τελευταίο αιώνα έχουν «διαλυθεί» 69 νομισματικές ενώσεις και καμία από αυτές τις «αποσυναρμολογήσεις» δεν οδήγησε μακροπρόθεσμα σε υψηλές ζημίες. Ορμώμενοι από αυτό το δεδομένο, πολλοί εκτιμούν ότι η τελική απόφαση για την παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ για τον Έλληνα, τον Ισπανό και τον Πορτογάλο ή τον Γερμανό και τον Ολλανδό θα βασιστεί απλώς σε μια ανάλυση κόστους -οφέλους. Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, μια τέτοια απόφαση θα πρέπει να ληφθεί μόνο μέσω δημοψηφίσματος. Ωστόσο, θεωρείται αδύνατο να γίνει δημοψήφισμα χωρίς να έχουν προηγηθεί κινήσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (εισροές ή εκροές κεφαλαίων) επηρεασμένες από τις προβλέψεις για την έκβαση του δημοψηφίσματος. Οι κινήσεις των αγορών θα ενισχύουν την επιβεβαίωση των προβλέψεων, οι οποίες με τη σειρά τους θα ενδυναμώνουν τις κινήσεις ακόμη περισσότερο.

Η προετοιμασία για έξοδο από την ευρωζώνη, αν είναι πρωτοβουλία σοβαρή, θα πρέπει να παραμείνει μυστική. Αρχικά θα πρέπει να μελετηθεί το μεταβατικό καθεστώς μέχρι την κυκλοφορία του νέου νομίσματος και το πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες της εκάστοτε χώρας σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες. Εν συνεχεία, θα πρέπει να υπάρξει σχέδιο για τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος στη μεταβατική περίοδο. Μελέτη θα πρέπει να υπάρξει και για τη στόχευση του πληθωρισμού μετά το νέο εθνικό νόμισμα, αλλά και για την εξυπηρέτηση του χρέους. Ειδική μέριμνα θα απαιτήσει και η νομική τεκμηρίωση της μελλοντικής σχέσης μετηνΕΕ.

Εν συνεχεία, όπως οίκοι και αναλυτές προεξοφλούν, η εισαγωγή του εθνικού νομίσματος θα γίνει εν μιά νυκτί, με μετατροπή των χρηματικών ποσών στο νέο νόμισμα με ισοτιμία 1 προς 1. Ώσπου να καταστούν διαθέσιμα τα νέα χαρτονομίσματα, θα χρησιμοποιούνται νομίσματα του ευρώ, αλλά και μέθοδοι πληρωμών που δεν ενέχουν μετρητά. Η χώρα που θα αποχαιρετούσε την ΟΝΕ θα επέστρεφε στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών II της ΕΕ, έτσι ώστε μετά την αρχική υποτίμηση του εθνικού νομίσματος η κεντρική ισοτιμία έναντι του ευρώ να μην ξεπερνά σε εύρος διακύμανσης το ± 15%.

Αποχώρηση της Γερμανίας από το κοινό νόμισμα θα οδηγούσε σε ανατίμηση του μάρκου κατά περίπου 40%, σε σχέση με το ευρώ ή με τα εθνικά νομίσματα των υπολοίπων χωρών-μελών, τα βιομηχανικά προϊόντα θα γίνονταν αίφνης πολύ πιο ακριβά και κατά συνέπεια οι ρωμαλέες επιδόσεις των γερμανικών εξαγωγών θα κατέρρεαν. Σε ενδεχόμενη αποχώρηση χωρών όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία θα ακολουθούσαν μεγάλες υποτιμήσεις, αύξηση του πληθωρισμού, αύξηση του δημοσίου χρέους, υπολογιζόμενη στο υποτιμημένο εθνικό νόμισμα, αναγκαστική στάση πληρωμών και ενδεχομένως «αξιοποίηση» μέρους των καταθέσεων για την έκδοση κυβερνητικών τιμαριθμοποιημένων ομολόγων...

Πόσο κοντά βρίσκεται η Ελλάδα σε μια τέτοια εξέλιξη; Σημειώνεται ενδεικτικά ότι η σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της Ελλάδας (στοιχεία Δεκ.2012) θα προσεγγίσει το 24% στην εξαετία 2008-2013, ενώ το ποσοστό της ανεργίας, από 7,6% το 2008, αναμένεται να υπερβεί το 26% το 2013. Παράλληλα, το πρωτογενές έλλειμμα, από 10,5% του ΑΕΠ το 2009, αναμένεται το 2012 να μειωθεί στο 1,2% του ΑΕΠ και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, από το 14,9% του ΑΕΠ το 2008, εκτιμάται κάτω από το 3,5% του ΑΕΠ το 2014.

Τα παραπάνω μεγέθη για κάποιους αποκαλύπτουν ότι η οικονομία μετεξελίσσεται και προσαρμόζεται εντός του ευρώ, κερδίζοντας τη χαμένη ανταγωνιστικότητα. Για άλλους, όλα αυτά σημαίνουν ότι η έξοδος από το ευρώ θα μπορούσε να είναι λιγότερο επώδυνη, καθώς έχει διανυθεί μεγάλο μέρος της προσαρμογής. Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το σημερινό ευρώ, στην Ελλάδα και αλλού, αντιστρέφει την πορεία της ζωής του για να ξαναγεννηθεί, είτε ως νέο εθνικό νόμισμα είτε ως νέο υγιές ευρώ. ·

ΒΗMagazino 9 Δεκεμβρίου 2012