ΠΑΓΙΔΑ Η ΓΕΝΕΥΗ

ΠΑΓΙΔΑ Η ΓΕΝΕΥΗ

Σε τετελεσμένα οδηγεί ο Ερντογάν! - Θέλει κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας - Ανυποχώρητη η Αθήνα στους 3 όρους: Κατάργηση των εγγυήσεων, άμεση αποχώρηση του Στρατού Κατοχής και συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Πολυμερή - Παρέλαβε κράτος και πάει να παραδώσει κοινότητα ο Αναστασιάδης

Την ντε φάκτο επιβολή της αυτοκατάργησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για να… ξεκινήσει η τελική φάση των συνομιλιών για το Κυπριακό επιδιώκουν η Άγκυρα και το υποτελές καθεστώς στα Κατεχόμενα, καθώς όχι μόνο αρνούνται την εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στις συνομιλίες της Γενεύης, αλλά απαιτούν να μην είναι η Κυπριακή Δημοκρατία το συμβαλλόμενο μέρος που θα συναποφασίσει με τις εγγυήτριες δυνάμεις το νέο σύστημα ασφάλειας.

Λευκωσία και Αθήνα ετοιμάζονται για τη Γενεύη, σε μια παγίδα η οποία έχει στηθεί καλά, με συμμετοχή και του μεσολαβητή του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντα, και από την οποία, με τα σημερινά δεδομένα, μόνο χαμένες μπορούν να βγουν.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών έχουν επιβεβαιώσει με τον πιο δραματικό τρόπο όσους προειδοποιούσαν ότι η ανεξήγητη αποδοχή των τουρκικών όρων για τη συνέχιση των συνομιλιών από τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη (στο τραγικό δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου) οδηγεί σε επικίνδυνο αδιέξοδο το Κυπριακό και σε μια επικίνδυνη άσκηση ισορροπίας την ελληνική εξωτερική πολιτική, σε μια στιγμή που οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δοκιμάζονται καθημερινά λόγω της έμπρακτης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Μ. Ακιντζί αποφεύγει οποιαδήποτε ουσιαστική διαπραγμάτευση, καθώς από την πρώτη στιγμή ήταν φανερό ότι η τουρκική πλευρά θέλει να φέρει όλα τα ανοικτά θέματα και τις εκκρεμότητες στη Γενεύη, όπου εκεί, μέσα σε ένα πραγματικά χαοτικό σκηνικό, θα επιδιωχθεί η επιβολή συγκλίσεων, όπως θα ονομασθεί η υπόγεια επιδιαιτησία, για να μη χαθεί η δήθεν ευκαιρία για λύση του Κυπριακού. Στο πλαίσιο αυτό θα επιχειρηθεί και η εξασφάλιση μιας ενδιάμεσης συμφωνίας, όπου η τουρκική πλευρά θα παραπέμψει το κρίσιμο ζήτημα του περιουσιακού, που συνδέεται άμεσα με το εδαφικό, σε παζάρι με εκείνο της ασφάλειας και των εγγυήσεων, εμπλέκοντας έτσι και την Αθήνα στη διαπραγμάτευση της ουσίας του Κυπριακού. Κρίσιμα ζητήματα, όπως η κατάρτιση του Συντάγματος και η σύνταξη των νομικών κειμένων, θα παραπεμφθούν σε ένα ασαφές πλαίσιο διαπραγμάτευσης μετά τη Γενεύη, με στόχο τη διοργάνωση δημοψηφισμάτων μέχρι το καλοκαίρι, όπως έσπευσε να προαναγγείλει ο τουρκοκύπριος ηγέτης Μ. Ακιντζί.

Ο Νίκος Κοτζιάς, όπως έγινε γνωστό από τον κυπριακό «Φιλελεύθερο», θα μεταβεί στο τέλος της εβδομάδας στη Νέα Υόρκη για συνάντηση με τον νέο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες και εκεί θα θέσει όλο το πλέγμα των ελληνικών θέσεων αλλά και των επιφυλάξεων που υπάρχουν.

Όμως για την Αθήνα η προστασία των εθνικών συμφερόντων και η στήριξη της Λευκωσίας προϋπέθετε μία και μοναδική κίνηση: Να τεθεί ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή της χώρας στη Διάσκεψη της Γενεύης, στις 12 Ιανουαρίου, η επίτευξη ουσιαστικής προόδου σε όλα τα άλλα κεφάλαια του Κυπριακού, η αποτύπωσή της σε κείμενο, η συμφωνία επί χάρτου στο εδαφικό και η εγγύηση συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας ως συμβαλλόμενο μέρος στη Διάσκεψη για τα θέματα ασφάλειας με τις εγγυήτριες δυνάμεις.

Η ευθύνη ανήκει στον ίδιο τον Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος έσυρε και την Αθήνα σε αυτήν τη διαδικασία να δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία στη Διεθνή Διάσκεψη εάν δεν εκπληρωθούν συγκεκριμένοι όροι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να δηλώσει επισήμως ότι κάθε διαφορετική μεθόδευση οδηγεί σε προδιαγεγραμμένο αδιέξοδο. Όσον αφορά την ελληνική πλευρά, το μήνυμα που στέλνει διαρκώς η Άγκυρα είναι ότι δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές οι θέσεις της για κατάργηση των εγγυήσεων και σύντομη αποχώρηση όλων των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων. Ο Νίκος Αναστασιάδης, που παίζει κορώνα-γράμματα την τύχη του Κυπριακού, προσδοκώντας ότι ο Ερντογάν θα δείξει την… καλοσύνη του και θα κάνει υποχωρήσεις, κλείνει το μάτι στις τουρκικές προτάσεις για πολυετή χρονοδιαγράμματα αποχώρησης των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων, φέρνοντας σε δύσκολη θέση την ελληνική πλευρά. Πάντως ο Νίκος Κοτζιάς έχει στη διάθεσή του και συγκεκριμένη τεχνοκρατική εισήγηση από το ελληνικό Πεντάγωνο, που θεωρεί λογικό το χρονοδιάγραμμα 18 μηνών για πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, έχει ξεκάθαρες γνωμοδοτήσεις για την ανάγκη παρουσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Διεθνή Διάσκεψη με τις εγγυήτριες δυνάμεις, ενώ είναι απολύτως ξεκάθαρη και νομικά θεμελιωμένη η θέση για μη αποδοχή καθεστώτος εγγυήσεων, πολύ περισσότερο μάλιστα εφόσον προβλέπουν, έστω και θεωρητικώς, επεμβατικά δικαιώματα…

Λίγες μόνον ημέρες πριν από την έναρξη των συνομιλιών της Γενεύης, η συνάντηση Ερντογάν - Τσίπρα, που έχει θέσει ως προϋπόθεση η Αθήνα, φαίνεται να παραπέμπεται για την παραμονή της Διεθνούς Διάσκεψης της 12ης Ιανουαρίου.

Εκεί η τουρκική πλευρά, με όπλο την ασφυκτική πίεση του χρόνου και με τον Ερντογάν αχαλίνωτο, θα επιδιώξει να επιβάλει τετελεσμένα στο Κυπριακό, με την Ελλάδα να αγωνιά όχι μόνο για την έκβαση των συνομιλιών και για το ενδεχόμενο να πρέπει να διαχειρισθεί την επόμενη ημέρα το παιγνίδι επίρριψης ευθυνών αλλά και για τις παράπλευρες συνέπειες της συνάντησης αυτής στα αμιγώς ελληνοτουρκικά ζητήματα.

Θα είναι η πρώτη ουσιαστικά επαφή μεταξύ των κ. Τσίπρα και Ερντογάν ύστερα από πολύ καιρό και ενώ το κλίμα έχει επιβαρυνθεί με τις συνεχείς απειλές του τούρκου ηγέτη ότι θα ανοίξει την κάνουλα των μεταναστευτικών ροών, που θα πνίξουν την Ελλάδα, με τα συνεχή επιθετικά κηρύγματα αμφισβήτησης των ελληνοτουρκικών συνόρων και της Συνθήκης της Λωζάννης και τις καθημερινές πλέον αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας είτε με τη δέσμευση περιοχών του Αιγαίου για τη διενέργεια ασκήσεων είτε με τη διεξαγωγή ερευνών σε περιοχές που καταφανώς ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εξάλλου και με ρηματικές διακοινώσεις στον ΟΗΕ η Τουρκία αμφισβητεί πλήρως την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο.

Σε αυτό το κλίμα καθίσταται ακόμη δυσχερέστερη η συνεννόηση για ένα μείζον ζήτημα όπως το Κυπριακό και το θέμα των εγγυήσεων, καθώς ο Τ. Ερντογάν θα είναι ο τελευταίος ο οποίος στην παρούσα συγκυρία θα εμφανιζόταν να ενδίδει στις… πιέσεις της Αθήνας.

Σε ό,τι αφορά την ευγενική… προσφορά του Αναστασιάδη, που πιστεύει ότι το φυσικό αέριο θα είναι το δέλεαρ για να κάνει υποχωρήσεις ο Τ. Ερντογάν, είναι σαφές ότι δεν αντιλαμβάνονται πως ο Ερντογάν διεκδικεί να πάρει ό,τι μπορεί χωρίς ανταλλάγματα, ειδικά μάλιστα από χώρες τις οποίες αντιμετωπίζει με περιφρονητική υπεροψία, όπως την Κύπρο.

Το φυσικό αέριο δεν αποτελεί τελικά το κίνητρο για να ενδώσει σε μια δίκαιη και λειτουργική λύση του Κυπριακού ο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά αναδεικνύεται σε ασπίδα, οικονομική και διπλωματική, για την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακόμη και στην περίπτωση ενός επώδυνου αδιεξόδου. Εάν η Άγκυρα και το Τελ Αβίβ το αποφασίσουν, η Λευκωσία έχει, θεωρητικά και μόνο, το δικαίωμα διαμαρτυρίας αλλά όχι ακύρωσης της διέλευσης αγωγού μέσω του βυθού της ΑΟΖ της από το Ισραήλ προς την Τουρκία. Και αυτό το γνωρίζουν όλοι στην περιοχή. Επομένως, ο κ. Αναστασιάδης ματαίως προσφέρει ως κίνητρο στον κ. Ερντογάν το κυπριακό φυσικό αέριο. Η Τουρκία ενδιαφέρεται πρωτίστως για το φυσικό αέριο του Ισραήλ, καθώς οι ποσότητες στο κυπριακό κοίτασμα Αφροδίτη είναι πολύ μικρές για να αναγκάσουν τον κ. Ερντογάν σε υποχωρήσεις στο Κυπριακό...

Γιατί πρέπει να εκπροσωπηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία στη Γενεύη

Αν και ακούγεται ως διαδικαστικό, αποτελεί μείζον ζήτημα ουσίας και πεμπτουσία του Κυπριακού η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και εφόσον επιτευχθεί λύση η μετεξέλιξή της στη νέα ομοσπονδιακή Κύπρο. Με εμπνευστή κυρίως τον λόρδο Χάνεϊ, επιχειρήθηκε από την πρώτη στιγμή της διαπραγμάτευσης του Σχεδίου Ανάν η εισαγωγή του γνωστού όρου της «παρθενογένεσης», που ουσιαστικά προβλέπει την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργία ενός νέου κρατικού μορφώματος με τη βούληση των «δύο κοινοτήτων». (Βεβαίως, οι Βρετανοί αφήνουν έξω από τη συζήτηση τη Συμφωνία Εγκαθίδρυσης, καθώς αυτή αποτελεί τη νομική βάση της βρετανικής κυριαρχίας επί των βάσεων.)

Αυτή η περίπλοκη νομικά διαδικασία ουσιαστικά δίνει δικαίωμα συγκρότησης αλλά και δικαίωμα διάλυσης του νέου κρατικού μορφώματος στις δύο συνιστώσες οντότητες. Έτσι οι Ελληνοκύπριοι καλούνται να εγκαταλείψουν την ασφάλεια της νόμιμης και διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας προκειμένου να αποδεχθούν τη σύσταση, με ισότιμο τρόπο και με ίσα δικαιώματα με τους Τουρκοκυπρίους (και τους εποίκους), μιας άλλης οντότητας, η οποία αν δεν μπορέσει να λειτουργήσει, καθεμιά από τις δύο οντότητες που τη συγκροτούν θα μπορεί να επιλέξει την απόσχιση και την αυτόνομη πορεία.

Η συζήτηση περί εκπροσώπησης στη Γενεύη, με την κατηγορηματική άρνηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κυπριακής Δημοκρατίας, υποβαθμίζει την Κυπριακή Δημοκρατία σε «ελληνοκυπριακή διοίκηση», οδηγώντας έτσι σε αποδοχή του ψευδοκράτους. Τελικά η συζήτηση παραπέμπει στην ιστορική αναφορά του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου: «Παρέλαβα κράτος, δεν θα παραδώσω κοινότητα»…

Ούτε βήμα πίσω από τις «κόκκινες γραμμές»

Με αδιαπραγμάτευτες «κόκκινες γραμμές» θα προσέλθει η Αθήνα στην Πολυμερή Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό, με στόχο μια δίκαιη και βιώσιμη λύση με βάση το ευρωπαϊκό και διεθνές κεκτημένο. Η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να κάνει ούτε βήμα πίσω από τη θέση της για κατάργηση των εγγυήσεων καθώς και την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής. Κι αυτό να γίνει άμεσα, χωρίς κανένα μεταβατικό στάδιο, όπως ενδεχομένως θα επιθυμούσε η τουρκοκυπριακή πλευρά και κατά βάση η Άγκυρα. Τρίτος απαράβατος όρος της Αθήνας η συμμετοχή της Λευκωσίας στην Πολυμερή Διάσκεψη ως συμβαλλόμενο μέρος, όπως ακριβώς προβλέπουν οι Συνθήκες Λονδίνου και Ζυρίχης. Τις παραπάνω θέσεις ανέπτυξε με κάθε ευκρίνεια ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας προς τον κύπριο Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη στη διάρκεια της συνάντησης που είχαν την Παρασκευή στο Μέγαρο Μαξίμου.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος

ΤΟ ΠΑΡΟΝ