«Ιστορίες
απ’ τη ματιά του περιηγητή»
«Κανένα
φρούριο στον τόπο μας δεν κάνει τόση εντύπωση όση ο Ακροκόρινθος, σωστό λείψανο
της πολεμικής ζωής του μεσαίωνα, γεμάτης παγίδες κ’ αιφνιδιασμούς»
Από τον Νίκο Παπουτσόπουλο
Κύριο μέλημα των τοπικών
κοινωνιών είναι η προστασία και η ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς και των
μνημείων, που είναι μάρτυρες της Ιστορίας και της διαδρομής των προγόνων στον
χρόνο. Η πολύτιμη αυτή κληρονομιά αποτελεί έναν ανεκτίμητο θησαυρό που ανήκει
αποκλειστικά στους κατοίκους κάθε περιοχής, και η προβολή του, με τη χρήση των
μέσων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, προσφέρει σημαντικές δυνατότητες
τοπικής ανάπτυξης. Η αποκατάσταση των μνημείων, η συνεχής και υπεύθυνη φύλαξη
και προστασία (απαραίτητη η παρουσία και οι υπηρεσίες που προσφέρουν ακόμη και
οι «εποχικοί» αρχαιοφύλακες), η ανάπλαση, ένταξη και ισόρροπη λειτουργία των
αρχαιολογικών χώρων με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές και πολιτιστικές απαιτήσεις
καταδεικνύουν το ενδιαφέρον και την πνευματική καλλιέργεια των κοινωνιών για
την προβολή της πολιτιστικής παρακαταθήκης και, ταυτόχρονα, αποτελούν τη μόνη
εγγύηση της διατήρησης του αναντικατάστατου αυτού θησαυρού και της ασφαλούς
παράδοσής του στις επόμενες γενιές.
Σημαντική είναι, επίσης, η
συμβολή ενός σύγχρονου μουσείου, ως εκπαιδευτικού οργανισμού, στην κοινωνική
ανάπτυξη, με νέες αρχιτεκτονικές προτάσεις, προαγωγή των «μουσειακών
εκθεμάτων», διοργάνωση θεματικών εκθέσεων, εκδηλώσεων, διαχείριση των
ιστορικών, πολιτιστικών, επιστημονικών, διδακτικών και αισθητικών αξιών,
δυνατότητες χρήσης και ανταποδοτικής λειτουργίας, που στοχεύουν στη διαμόρφωση
αμφίδρομης σχέσης κοινού και μνημείων.
Μία νέα έκθεση για την
αρχαία Κόρινθο, από τα γεωμετρικά χρόνια έως και την καταστροφή της από τους
Ρωμαίους, λειτουργεί στο Μουσείο της Αρχαίας Κορίνθου (δωρεά της Ada
Small-Moore), που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και στεγάζει τα
κειμήλια και τους πολύτιμους θησαυρούς ενός πολιτισμού που χάνεται στην αχλύ
των αιώνων. Η σημαντική χρηματοδότηση της μεγάλης συλλέκτριας έργων τέχνης και
προστάτιδας των μνημείων πολιτισμού Ada Small-Moore (1858-1955), για την
ανέγερση του Μουσείου της Κορίνθου, οι μεγάλες χορηγίες για την Αγία Σοφία και
την Περσέπολη, οι δωρεές της σε πανεπιστήμια και μουσεία, καταδεικνύουν τα
φιλάνθρωπα αισθήματα, καθώς και την αφοσίωση και την ουσιαστική προσφορά της
στην έρευνα και την εκπαίδευση. Η αφανής προσφορά μιας αλλοδαπής, η οποία είχε
εκτιμήσει ιδιαιτέρως την αξία του ελληνικού πνεύματος, ήταν αρκετή για να
συναρμολογήσει τους σωρούς των κεράμων και των πλίνθων που συσσώρευσαν η
αμάθεια και η αδιαφορία, η φιλεργία των εκσυγχρονιστικών εκπαιδευτικών
μεταρρυθμίσεων και η ανέξοδη φλυαρία του πλήθους των νομοσχεδίων: «Τίς ημύνθη
περί πάτρης; Και τι πταίει η γλαύξ η θρηνωδούσα επί των ερειπίων; Πταίουν οι
πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι κακοί κυβερνήται της
Ελλάδος» (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης).
«Στη νέα έκθεση του
Αρχαιολογικού Μουσείου Αρχαίας Κορίνθου, ο αρχιτεκτονικός εκθεσιακός
σχεδιασμός, αποδίδοντας το μουσειολογικό σενάριο, παρουσιάζει τις ιστορίες που
αναπτύσσονται μέσα από τη ματιά του περιηγητή» αναφέρει ο αρχιτέκτων-μηχανικός
και μουσειολόγος Θωμάς Τσουκαλάς, ο οποίος είχε τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και
την επιμέλεια της επανέκθεσης. «Οι διαμορφώσεις του εκθεσιακού περιβάλλοντος
συνοδεύουν τα σπουδαία ευρήματα και εξυπηρετούν στην απόδοση των νοημάτων τους.
Στην έναρξη της έκθεσης, ένας επιδαπέδιος χάρτης σηματοδοτεί την περιήγηση στην
κορινθιακή ύπαιθρο επισημαίνοντας τους γύρω οικισμούς, τη στιγμή που το βλέμμα
του επισκέπτη οδηγείται στους επιβλητικούς δίδυμους κούρους της Τενέας, που
κυριαρχούν στο κέντρο του πρώτου χώρου. Η περιήγηση συνεχίζεται με τα κύρια
εκθέματα να αντικρίζουν τον επισκέπτη, τοποθετημένα σε επάλληλα επίπεδα. Ο
περιηγητής πλησιάζει στην πόλη ανηφορίζοντας στο κεκλιμένο επίπεδο, με τα
ταφικά μνημεία εκατέρωθεν να υποδηλώνουν τα παρόδια νεκροταφεία εκτός των
τειχών. Μέσα από τη σχηματική απόδοση των τειχών αυτών παρουσιάζεται η ζωή μιας
πόλης με εξέχοντα επιτεύγματα. Η κεντρική χωροθέτηση του ναού του Απόλλωνα, η
άμεση σχέση του Ακροκόρινθου με την πόλη και τα ιερά στις πλαγιές του βράχου,
αλλά και η σχηματική απόδοση ενός πλοίου που κατέκτησε τη Μεσόγειο αποτελούν
στοιχεία διαχείρισης του χώρου μέσα από τον εκθεσιακό σχεδιασμό, που εξυπηρετεί
στη συνολική ανάγνωση της έκθεσης, συνοδεύοντας και συσχετίζοντας τις επιμέρους
ιστορίες».
Στην αίθουσα «Ασκληπιείο -
Το ιερό θεραπευτήριο» εκτίθεται η συλλογή σπάνιων ευρημάτων από το ιερό του
Ασκληπιού, κυρίως πήλινα αναθήματα πιστών στη μορφή ανθρώπινων μελών από τον 3ο
αιώνα π.Χ. (που είναι σχεδόν όμοια με τα γνωστά τάματα των πιστών στους ναούς,
όπως προσθέτει ο αρχαιοφύλακας Παναγιώτης Ψωμάς, που πρόθυμα αναλαμβάνει την
ξενάγηση των επισκεπτών στους χώρους του μουσείου).
Δύο περιώνυμες κρήνες της
Γλαύκης και της Πειρήνης οριοθετούν τον εντυπωσιακό σε έκταση αρχαιολογικό χώρο
της Κορίνθου, της «ισχυρής πόλης-κράτους», και διηγούνται ακόμη στους
περιηγητές τις ιστορίες και τους μύθους της αρχαίας πολιτείας, κάτω από τους
πύργους και τις επάλξεις και τους προμαχώνες του Ακροκορίνθου.
«Κανένα φρούριο στον τόπο
μας δεν κάνει τόση εντύπωση όση ο Ακροκόρινθος, σωστό λείψανο της πολεμικής
ζωής του μεσαίωνα, γεμάτης παγίδες κ’ αιφνιδιασμούς, κόσμος επάλξεων στημένος
στην ερημιά» γράφει ο Χρήστος Ζαλοκώστας. «Στη ράχη του σώζει όλες τις
περιόδους της ελληνικής ζωής, αρχίζοντας από τους προϊστορικούς χρόνους έως το
1821. Έχει ερείπια μυκηναϊκά, το τείχισμα του παλατιού του Περίανδρου, ρωμαϊκά
τούβλα, το περήφανο βυζαντινό κάστρο, φράγκικους παραστάτες, απομεινάρια ενός
τουρκικού τζαμιού και πρόσθετα ταμπούρια της μεγάλης Επαναστάσεως».
Με πρωτοφανή μανία
κατέστρεψε την «ολβία» πόλη ο αγροίκος Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Μόμμιος (ο
«Αχαϊκός») στα 146 π.Χ., μετά την περίφημη μάχη της Λευκόπετρας, στην περιοχή
του Ισθμού, όπου οι ρωμαϊκές λεγεώνες συνέτριψαν τα ελληνικά στρατεύματα. Οι
Ρωμαίοι θανάτωσαν τους άρρενες πολίτες, αιχμαλώτισαν γυναίκες και παιδιά,
λεηλάτησαν ναούς, δημόσια κτίρια και οικίες, απογύμνωσαν την πόλη από τα
περιώνυμα έργα τέχνης, τα οποία μετέφεραν στη Ρώμη, κατέσκαψαν με ιδιαίτερο
ζήλο και επιμονή, κατέκαψαν, ισοπέδωσαν και ερήμωσαν την άλλοτε ανθηρή πρώτη
πολιτεία της Πελοποννήσου. Την ασυνήθιστη σκληρότητα που επέδειξαν οι Ρωμαίοι
στην «αφνειόν» (πλούσια) Κόρινθο είχαν αποδώσει σε διαταγή της Συγκλήτου, που
είχε δεχθεί πιέσεις από τις συντεχνίες των Ρωμαίων εμπόρων, προκειμένου να
εξουδετερώσουν έναν σημαντικό ανταγωνιστή, αλλά και σε ατυχείς πολιτικούς
χειρισμούς των Κορινθίων.
Ο εκθεσιακός χώρος
«Κόρινθος, αποικία Ρωμαίων» περιλαμβάνει γλυπτά και ψηφιδωτά από ρωμαϊκές
επαύλεις, ενώ στον ίδιο χώρο φιλοξενείται η εκθεσιακή ενότητα «Επιστροφή στη
γενέθλια γη», όπου εκτίθεται η συλλογή των αντικειμένων που -δυστυχώς- είχαν
κλαπεί από το μουσείο στα 1990, και τα οποία, 10 χρόνια αργότερα, επέστρεψαν
στην πατρίδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου