Τραγωδία στη δυτική Αττική: Τα ρέματα που χάθηκαν

 Τραγωδία στη δυτική Αττική: Τα ρέματα που χάθηκαν

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ

 «Την ώρα που στη Νέα Πέραμο ψιχάλιζε, στο όρος Πατέρας γινόταν κατακλυσμός. Ήρθαν χείμαρροι από το βουνό “κατεβάζοντας” πέτρες και χώμα, τεράστιες ποσότητες. Σχεδόν από το πουθενά ήρθε ένα ολόκληρο ποτάμι στη βόρεια πλευρά της Νέας Περάμου και σάρωσε τα πάντα». Ο κ. Τάσος Δέσκος, μηχανικός, ασχολείται για χρόνια με τη διάσωση του υγρότοπου στο Βουρκάρι και γνωρίζει καλά τα ρέματα και τα ποτάμια της περιοχής. «Στην περιοχή μας τα δύο μεγαλύτερα ρέματα είναι το Κονδύλι και το Κουλουριώτικο. Αυτά τα δύο είχαν καθαριστεί πρόσφατα από την Περιφέρεια, αλλά, όπως αποδείχθηκε, αυτό δεν ήταν αρκετό. Είναι αστείο να μιλάμε για ρέματα και καθαρισμούς φρεατίων, όταν από τα φερτά που “κατέβασε” από το βουνό θάφτηκε όλο το λιμάνι της Νέας Περάμου».

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με τα υδατικά συστήματα και τη συμπεριφορά τους θεωρούν ότι η ένταση του φαινομένου εξηγεί μέρος μόνον της χθεσινής καταστροφής. «Οι περιοχές αυτές αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα λόγω της παράνομης, άναρχης αστικοποίησής τους. Ολόκληρες πόλεις έχουν χτιστεί στους πρόποδες των βουνών χωρίς καμία αντιπλημμυρική προστασία», εκτιμά η Μαρία Μιμίκου, ομότιμη καθηγήτρια στο ΕΜΠ και ιδρύτρια του Κέντρου Υδρολογικής Πληροφορίας. «Στη Δυτική Αττική υπάρχουν πάρα πολλά ρέματα, τα οποία έχουν καλυφθεί ή μπαζωθεί στα κατώτερα τμήματά τους και έχουν χτιστεί παράνομα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια απενοχοποιούμε την πρακτική αυτή, νομιμοποιώντας τα παράνομα κτίσματα. Έτσι, σε συνδυασμό με την αποψίλωση του όρους Πατέρας, σε μια πολύ ισχυρή καταιγίδα κατεβαίνουν οι χείμαρροι και περνούν μέσα από τα σπίτια, όπως συνέβη και στη Νέα Πέραμο. Ακόμα ένα πρόβλημα είναι ο κακός σχεδιασμός των όποιων έργων υποδομής υπάρχουν.

Η εικόνα του λεωφορείου στη διάβαση που έχει σχεδόν καλυφθεί από το νερό μάς υποδεικνύει ξεκάθαρα ότι το έργο δεν είχε σχεδιαστεί σωστά. Συχνά οι υποδομές γίνονται με επιφανειακές μελέτες –τα αντιπλημμυρικά έργα ανατίθενται “μελετοκατασκευή”– με παρωχημένα στοιχεία, χωρίς συνολικό σχεδιασμό. Γνωρίζουμε πού υπάρχουν ρέματα, γνωρίζουμε πόσες φορές έχουν πλημμυρίσει τα τελευταία 50-100 χρόνια, άρα και την περίοδο επαναφοράς του φαινομένου και επομένως θα έπρεπε να σχεδιάζουμε ανάλογα».

«Είναι ξεκάθαρο ότι είχαμε χθες ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο. Και δυστυχώς λόγω της κλιματικής αλλαγής τέτοια φαινόμενα θα εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά», λέει ο Γιάννης Ζιώμας, κοσμήτορας της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ. «Ξεκινώντας από αυτό το δεδομένο, πρέπει να εξετάσουμε με ποιον τρόπο θα αποκαταστήσουμε τις φυσικές λειτουργίες της περιοχής, απομακρύνοντας αυθαίρετες κατασκευές που εμποδίζουν τη δίοδο προς τη θάλασσα».

Το υπουργείο Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο εφαρμογής της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, εκπονεί τα τελευταία χρόνια τα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας για τα 14 υδατικά διαμερίσματα της χώρας. Στην Αττική, ανάμεσα στις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο περιλαμβάνεται και η χαμηλή ζώνη Μεγάρων - Νέας Περάμου. Η ζώνη που θεωρείται ότι επηρεάζεται από πλημμυρικά φαινόμενα με περίοδο επαναφοράς 50 ετών (που συμβαίνουν δηλαδή μία φορά στα 50 χρόνια) είναι 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. «Ο κίνδυνος είναι υψηλός στο τμήμα της κατακλυζόμενης έκτασης που επηρεάζει τους οικισμούς Μεγάρων, Λάκκας Καλογήρου και Βλυχάδας και οφείλεται στον συνδυασμό πολύ υψηλής τρωτότητας με την υψηλή επικινδυνότητα», αναφέρεται στην έκθεση. Τα σχέδια βρίσκονται στα τελικά στάδια επεξεργασίας τους και, όταν κυρωθούν από το υπουργείο, θα (πρέπει να) αποτελέσουν τη νέα βάση για τον σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων στη χώρα.

Έντυπη  Καθημερινή

http://www.kathimerini.gr/934751/article/epikairothta/ellada/tragwdia-sth-dytikh-attikh-ta-remata-poy-xa8hkan

Καθηγητής  Γεωλογίας Δ. Παπανικολάου: Είχε κλειστεί η φυσική διέξοδος του νερού

Η φύση είχε προειδοποιήσει για τη σημερινή τραγωδία από τη σφοδρή κακοκαιρία που έπληξε τα Μέγαρα και τη Μάνδρα Αττικής, τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παπανικολάου, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».

Ο κ. Παπανικολάου μίλησε για τις ανθρώπινες παρεμβάσεις που έχουν γίνει στις πληγείσες περιοχές, σημειώνοντας πως το μάθημα που έκανε σε μεταπτυχιακούς φοιτητές ήταν πάνω στις συγκεκριμένες περιοχές, με βάση προηγούμενες καταστροφές.

«Βασική άσκηση - για το θέμα των πλημμυρών - ήταν η περιοχή της Μάνδρας. Την είχαμε επιλέξει σαν μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, όπου η ανθρώπινη παρέμβαση και η άγνοια ή η αδιαφορία ή εν πάση περιπτώσει η μη γνώση και ουσιαστική ενασχόληση με το θέμα ήταν εγκληματικού χαρακτήρα, διότι στην περιοχή της Μάνδρας περνάει η παλιά εθνική οδός Αθηνών - Θηβών και δίπλα στον δρόμο αυτό, την κεντρική αυτή παλιά οδό, υπήρχε από την περιοχή πάνω της Αγ. Σωτήρας, που είναι τα βουνά προς την περιοχή Πατέρα, και αρκετά χιλιόμετρα βόρεια της Μάνδρας μια ορεινή περιοχή με ένα δίκτυο από μικρά ποτάμια που ενώνονται και κάνουν ένα μεγαλύτερο χείμαρρο, ο οποίος είχε μπαζωθεί επί μήκους πάνω από 500 μέτρα. Το τραγικό ήταν ότι ένα μεγάλο κομμάτι του μπαζώματος και του κλεισίματος, στο πιο στενό σημείο, ήταν μερικά στρέμματα που έφτιαξε ο δήμος χώρο αμαξοστασίου και επισκευών, παραδίπλα ήταν ένα σούπερ μάρκετ, που είχαν κλείσει ακριβώς όλη τη δίοδο (του νερού). Όποιος περάσει αυτό δρόμο (φύγει από τη Μάνδρα για να πάει βόρεια προς Αγ. Σωτήρα) αν προσπαθήσει -στο στενότερο σημείο μάλιστα- να δει πού είναι το ρέμα που περνούν τα νερά, δεν θα δει πουθενά διέξοδο για το νερό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπανικολάου.

Υπογραμμίζοντας πως η φυσική διέξοδος του νερού είχε κλειστεί, συμπλήρωσε: «Το τραγικό είναι ότι το 1996 είχαμε και δύο θύματα ακριβώς στην ανάντη περιοχή, ένα με δύο χιλιόμετρα βόρεια από το σημείο που είχε κλείσει η δίοδος. Ήδη, η φύση είχε προειδοποιήσει για το ότι κακώς είχαν γίνει επεμβάσεις, κακώς δεν είχε διατηρηθεί η φυσική ροή του νερού και ταυτόχρονα δεν είχε διαμορφωθεί μια τεχνητή ροή του νερού».

Πρέπει να υπολογίσουμε ποιες είναι οι μέγιστες βροχοπτώσεις που περιμένουμε στην ευρύτερη περιοχή, να υπολογίσουμε τον όγκο και να δούμε τι διατομή χρειάζεται ώστε να εξασφαλιστεί η δίοδος του νερού στην ακραία τιμή της βροχόπτωσης, επισήμανε.

Σημείωσε ακόμη ότι τρεις με τέσσερις φορές στα τελευταία 20 με 30 χρόνια στο συγκεκριμένο σημείο στην περιοχή και με πολύ μεγάλη τραγικότητα σήμερα έχει έρθει το ακραίο γεγονός «και τότε ψάχνουμε να δούμε τι γίνεται, ενώ είναι προαναγγελμένο, τα πάντα είναι προκαθορισμένα».

http://www.naftemporiki.gr/story/1295406