Ρίτσα Μασούρα : Η Βιέννη των Ελλήνων της διασποράς

Η Βιέννη των Ελλήνων της διασποράς

Γράφει η Ρίτσα Μασούρα

Η Βιέννη δεν είναι μόνο τα μνημεία, βαριά, χαμένα στους αιώνες. Είναι και η ιστορία. Ιστορία αυστροουγγρική και οθωμανική. Την εποχή εκείνη, οι Έλληνες της διασποράς διψούσαν να διακριθούν και παράλληλα να εργαστούν για την απελευθέρωση της πατρίδας.

Έμποροι οι περισσότεροι και αφοσιωμένοι στα ιδεώδη τους, οι Έλληνες της Βιέννης βρήκαν μοναδική ευκαιρία να στήσουν τη δική τους γειτονιά στην καρδιά της αυστριακής πρωτεύουσας. Λίγα τετράγωνα πιο κάτω από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου !

 Στην καρδιά της αυστριακής πρωτεύουσας, ο επισκέπτης περπατώντας,  συναντά ένα μικρό γραφικό δρομάκι. Ξαφνιασμένος βλέπει την ονομασία  «Οδός Ελλήνων». Η οδός αυτή  «ενώνει» τις δυο ελληνικές ορθόδοξες  εκκλησίες, της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Γεωργίου λίγο πιο κάτω. Ο  δρόμος είναι μικρός και πολύ γραφικός και τονίζει τη σπουδαιότητα της  ελληνικής κοινότητας για την πόλη της Βιέννης, μια που οι Έλληνες που  ζούσαν εκεί κατά το παρελθόν άκμασαν. Σήμερα στην πόλη ζουν περί τους 3.000 Έλληνες. (http://www.taksidi2greece.net/?p=1942)

Σήμερα περπατάει κανείς στο πλακόστρωτο της ελληνικής γειτονιάς και με την άκρη του ματιού του πιάνει την εικόνα του Ρήγα, του Άνθιμου Γαζή, της Ρωξάνδρας, του Καποδίστρια, προσωπικότητες που δεν παύουν στιγμή να υπενθυμίζουν τη βαριά κληρονομιά του `Ελληνα.

Μην εκπλήσσεσαι, μου λένε με μια φωνή οι ξεναγοί μας - ο γιατρός Ανδρέας Κυριακούλης και ο πατέρας Ιωάννης, εφημέριος του ιερού ναού Αγίου Γεωργίου. Αυτή είναι η αίσθηση εδώ: Θεολογική και Ιστορική. Σε οδηγεί σε εποχές άγνωστες για τον σύγχρονο Έλληνα και σε υποχρεώνει να σκεφτείς ποιοι και πώς εργάστηκαν για να δουν την Ελλάδα να αποκτά κρατική υπόσταση!

Βιάζομαι να μπω στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, να συγκρατήσω μικρές λεπτομέρειες για τον τραπεζίτη Σίνα και τον Μέτερνιχ κι ύστερα να περάσω στην άκρη του δρόμου, λίγα σκαλιά πιο κάτω, στον `Άγιο Γεώργιο. Ο επίμαχος τόπος! Πράγματι, αυτή είναι η σειρά: Αγία Τριάδα - Άγιος Γεώργιος. Ο γιατρός Κυριακούλης μας συνοδεύει στην αίθουσα συνεδριάσεων της Κοινότητας, δίπλα στο ναό με πίνακες του Κωνσταντίνου Παρθένη! Κι είναι ο ίδιος ο γιατρός που με σεμνότητα αποκαλύπτει ότι σ’ αυτό το γραφείο συνεδρίασαν οι σπουδαίοι του γένους, από το Ρήγα ως τον Άνθιμο Γαζή. Απέφυγα να καθίσω στις καρέκλες γύρω από το γραφείο. Προτίμησα να ξεφυλλίσω τον βαρύ τόμο για την ιστορία του ναού, καθώς ο ναός του Αγίου Γεωργίου εξελίχθηκε σε ισχυρό κέντρο προετοιμασίας του απόδημου Ελληνισμού για την επανάσταση του 1821.

Στην αυστριακή πρωτεύουσα βρεθήκαμε μια ομάδα Ελλήνων, μέλη της εταιρείας Μελέτης Έργου του Ιωάννη Καποδίστρια, προσκεκλημένοι της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Αυστρίας. Πρόεδρος και ιδρυτής της εταιρείας, ο νομικός και καθηγητής της νεώτερης ιστορίας στη Σχολή Εθνικής Αμύνης Ανδρέας Κούκος. Αντιπρόεδρος, η Ελληνίδα γλύπτρια Ναταλία Μελά, εγγονή του Παύλου Μελά και γ.γ. η Γιοβάννα Αργυροηλιοπούλου.

Η πρόσκληση αφορούσε ημερίδα για την παρουσίαση της πορείας του Ιωάννη Καποδίστρια και το έναυσμα για την περαιτέρω μελέτη, διάλογο και επιστημονική συζήτηση γύρω από το έργο του Επτανήσιου διπλωμάτη.

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο της Βιέννης, παρουσία διπλωματών, υψηλόβαθμων αξιωματούχων και πολλών Ελλήνων της διασποράς και συνέπεσε με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την τοποθέτηση του Καποδίστρια από τον Τσάρο Αλέξανδρο τον Α΄ στη ρωσική πρεσβεία στη Βιέννη και την αρχή της διπλωματικής σταδιοδρομίας του.

Κατά την ομιλία του κ. Κούκου ειπώθηκαν πολλά για τον Καποδίστρια και την ίδρυση δύο σπουδαίων εταιρειών: της φιλόμουσης εταιρείας της Βιέννης και της Φιλικής εταιρείας. `Όμως υπήρξε και μια έκπληξη, όχι το βράδυ της ομιλίας στο Δημαρχείο, αλλά την επομένη στο ναό του Αγίου Γεωργίου στον οποίον αναφέρθηκα αρχικά.

Αφορούσε τα απομνημονεύματα της αγαπημένης του Καποδίστρια, της Ρωξάνδρας Στούρτζα - ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, ένας έρωτας θυσία στην ιδέα της ίδρυσης ελληνικού κράτους. Η Ρωξάνδρα ως πρώτη κυρία των τιμών της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Ελισάβετ κατέστρωσε ένα μεγαλοφυές σχέδιο κατά την παραμονή της στη Βιέννη, το 1814, λίγο πριν την έναρξη του Συνεδρίου της Βιέννης. Κατάφερε να πείσει το αυτοκρατορικό ζεύγος να έρθει στο ναό του Αγίου Γεωργίου σε μια πανηγυρική Θεία Λειτουργία, αντί να παραστεί στη λειτουργία της Αγίας Τριάδας. Στη Θεία Λειτουργία ήταν παρόντες όλοι οι σπουδαίοι Έλληνες, μεταξύ των οποίων ο `Άνθιμος Γαζής. Απέναντι από τον τσάρο στάθηκαν ο Καποδίστριας και ο Υψηλάντης, κίνηση που θεωρήθηκε ιδιαίτερα συμβολική. Ο τσάρος δεν εκκλησιάστηκε με τους Έλληνες αυστριακούς υπηκόους που σύχναζαν στην Αγία Τριάδα, αλλά πήγε με τους κυνηγημένους Έλληνες των τουρκοκρατούμενων περιοχών.

Στα Απομνημονεύματά της, η Ρωξάνδρα αναφέρει τα παραπάνω γεγονότα, αλλά παραλείπει την ημερομηνία. Και ιδού η έκπληξη: στο ιερό του ναού του Αγίου Γεωργίου κάτω από τα έκπληκτα βλέμματα όλων μας αποκαλύφθηκε στην τρίφυλλη ξύλινη Πρόθεση η ημερομηνία του ιστορικού αυτού γεγονότος: 27 Σεπτεμβρίου 1814.

Φεύγοντας από τη Βιέννη πήρα μαζί μου μια φευγαλέα αίσθηση μεγαλείου και καθήκοντος, όπως άρμοζε τότε στους λιγοστούς άξιους κι έκανα συσχετισμούς με το σήμερα, για να αναρωτηθώ αν θα υπάρξουν τούτες τις εποχές άνθρωποι που πραγματικά θα εργαστούν σιωπηλά για το κοινό καλό.

(Επισκέφτηκα τη Βιέννη για την ημερίδα πριν μερικά χρόνια. Ο λόγος που ανασύρω αυτή την ιστορία σήμερα, πέραν της σπουδαιότητας της επίσκεψης, είναι ότι το μεσημέρι θα βρεθώ στο σπίτι της συγγραφέως Ισμήνης Καπάνταη, όπου προσκεκλημένη θα είναι η γλύπτρια Ναταλία Μελά, η οποία με συνόδευσε σε εκείνο το ταξίδι στην χιονισμένη αυστριακή πρωτεύουσα)

Facebook/ Ritsa Masoura