ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ : Σήμα / Σώμα

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ

Σήμα / Σώμα

«Το Σήμα», σου λέει και ανάβει άφιλτρο τσιγάρο. Όλοι εκεί, Το μέλλον της Μεταπολίτευσης που ερχόταν από το εμπρηστικό παρελθόν, από τη δεκαετία του '6ο, από τους μπιτνίκους, από τη Νέα Υόρκη και από το Παρίσι...

 ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ

Στην κουζίνα της οδού Αλκαμένους τον βλέπεις να κατεβάζει τα ουζοπότηρα περιχαρής, απολαμβάνοντας τις σελίδες του περιοδικού «Σύστημα του Μισέλ Κατσαρού». Σου λέει, ανάμεσα σε γέλια ομηρικά, γέλια που παραπέμπουν στον «Φάλσταφ» του Σαίξπηρ, γέλια που κατάγονται από εποχές άδολες και αίθριες και αθώες. Ναι, σου λέει, λοιπόν, ότι τα περιοδικά ήταν το πανεπιστήμιο της μεταπολιτευτικής κουλτούρας, ήταν σήματα για τα σώματα, είχαν μιαν επίδραση καταλυτική τα περιοδικά. Τα διάβαζες ύστερα από μια σωματική άσκηση, πάει να πει ύστερα από τον τεθλασμένο και λαβυρινθώδη ποδαρόδρομο ίσαμε τα σημεία/σημαίες όπου τα εντόπιζες και τα αποκτούσες. Όχι τα «λεγόμενα εμπορικά περιοδικά», αλλά τα «λεγόμενα underground περιοδικά», τα λεγόμενα «περιθωριακά περιοδικά», τα λεγόμενα, όπως το θρυλικό «Ιδεοδρόμιο», «περιοδικά πολιτικής δράσης και κουλτούρας». Κάποια ειδικά, έκτακτα τεύχη κάποιων τέτοιων περιοδικών είχαν προκαλέσει ακόμα και σκάνδαλο. Οι εκδότες τους σύρθηκαν στα δικαστήρια, αλλά και οι συνεργάτες τους δίκαζαν ο ένας τον άλλον, τρόπον τινά. Ωραίοι-μοιραίοι διχασμοί, διακυμάνσεις και διαταραχές ακόμα και εκεί, στο μικροσύμπαν των περιοδικών. Μικροσύμπαν μεν, σημαντικό δε.

Σηκώνεται απότομα από την ξύλινη καρέκλα της κουζίνας και τρέχει στο δωμάτιο όπου στοιβάζει και διευθετεί τα βιβλία και τα περιοδικά του, όπου οργανώνει, εδώ και μερικούς μήνες, το αρχείο του. Τον ακούς να μονολογεί, βραχνά και ηπίως τρανταχτά: «Το Πάλι», το «Pandemia», το «Σήμα!». Τι πλούτος! Τι αποκάλυψη! Τι ωραία ταραχή! Να είσαι δεκαεφτά, δεκαοκτώ χρονών και να ανακαλύπτεις το «Πάλι», το «Pandemia», το «Σήμα!». Και επιστρέφει στην κουζίνα με μια αγκαλιά περιοδικά, τα αποθέτει στο τραπέζι, ανάμεσα στους μεζέδες και στα ποτήρια και στα σταχτοδοχεία και στα τρανζιστοράκια (τέσσερα έχει ο αθεόφοβος στην κουζίνα!) και στα πακέτα των τσιγάρων και στους αναπτήρες και στα ρεσό, και σε κοιτάζει, με τα γαλάζια και κόκκινα μάτια του (κόκκινα ίσον ρήξις των τριχοειδών), και γελάει ξανά και αρχίζει να μιλάει ακατάσχετα, καθώς πάλι χάνεται και χώνεται και χύνεται στη σκόρπια αρχιτεκτονική του χρόνου.

«Το Σήμα», σου λέει, και ανάβει άφιλτρο τσιγάρο. «Όλοι εκεί, το μέλλον της Μεταπολίτευσης που ερχόταν από το εμπρηστικό παρελθόν, από τη δεκαετία του '6ο, από τους μπιτνίκους, από τη Νέα Υόρκη και από το Παρίσι, από τον Αλεν Γκίνσμπεργκ και από τον Γκι Ντεμπόρ, από την περιπέτεια της ποίησης, από την ποίηση της περιπέτειας, από ταξίδια απρόσμενα, από όλους αυτούς που ήταν οι κοσμοναύτες του εσωτερικού, του μύχιου διαστήματος, οι διδάκτορες του τίποτα. Όλοι στο περιβόητο πια τεύχος εννέα, το λεγόμενο "Τεύχος Σκηνή". Άκου ονόματα, Νίκο: Μιχαήλ Μήτρας, Λεωνίδας Χρηστάκης, Γιώργος Μανιάτης, Σπύρος Μεϊμάρης, Τάσος Φαληρέας, Μαρία Μήτσορα, Κώστας Θεοφιλόπουλος, Τάσος Δενέγρης, Πάνος Κουτρουμπούσης, Δημήτρης Πουλικάκος, Γιώργος Μπαράκος, Γιώργος Μαρής, Πέτρος Μοροζίνης. Όλοι στο "Σήμα!". Το εξωφρενικό είναι, τώρα που το σκέφτομαι, ότι έχουμε εδώ αποσπάσματα από το μυθιστόρημα που διέδιδε ότι έγραφε ο μακαρίτης φίλος και πολύ δυνατός ποιητής Τάσος Δενέγρης με τίτλο "Ο Ρασκόλνικοφ στην Κυψέλη" — απίστευτος τίτλος, έτσι δεν είναι; Απίστευτος! Όλοι νομίζαμε ότι μας δούλευε ο Τάσος, μας έδινε πάντα την εντύπωση ράθυμου ανθρώπου, ΟΚ έκανε μεταφράσεις πολυσέλιδων και δύσκολων βιβλίων, αλλά γενικώς είχε μιαν άλω, μιαν αύρα νωχελικότητας, δεν πιστεύαμε ότι ήταν ποτέ δυνατόν να στρωθεί να γράψει μυθιστόρημα, και μάλιστα τότε που σχεδόν κανένας δεν έγραφε μυθιστορήματα. Κι όμως, ανακαλύπτω τώρα, εδώ, στο "Σήμα” που είχα χρόνια και ζαμάνια να πιάσω στα χέρια μου, ένα απόσπασμα από το περιλάλητο μυθιστόρημα. "Ο Ρασκόλνικοφ στη Κυψέλη", φίλε! "Ο Ρασκόλνικοφ στη Κυψέλη"

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

«Τώρα τους θάβουνε βαθειά και συνεχίζει. «Για άκου. Για δες. Με  έψιλον γιώτα. Βαθειά. Ναι. Τώρα τους θάβουμε βαθειά και βρέχει/ Βαθειά τους θάβουμε και βρέχει σ' όλη την πεδιάδα/ Σ' όλον τον κόσμο βρέχει, σ' όλα τα βουνά/ Σ’ όσους απέμειναν με χέρια και με πόδια ακμαία»

Μου δείχνει τη δεύτερη σελίδα του τεύχους, τον Πρόλογο που υπογράφει ο Λεωνίδας Χρηστάκης, ο οποίος με ντανταϊστικό πνεύμα, αφού έγραψε τον Πρόλογο στο όλο τεύχος, αφού συντόνισε το όλο εγχείρημα, αρνήθηκε να συνεργαστεί περαιτέρω και σαμποτάρισε το πράγμα, και το χαρακτήρισε κόλπο! Τέτοια συνέβαιναν τότε, στα πρώτα σκιρτήματα της Μεταπολίτευσης, πνευματικά καλλιτεχνικά μπάχαλά, αιφνίδιες συγκρούσεις, σχεδόν άνευ λόγου, τρελά τριξίματα στις τροχιές της κουλτούρας που άρχιζε να αναδύεται απ’ τα στέκια.

Του λες ότι έχεις ακούσει, ίσως και από τον ίδιο σε μια παλαιότερη συνάντηση, ότι ο στίχος «Τώρα τους θάβουνε βαθειά και βρέχει» λειτουργούσε σαν ένα είδος συνθήματος, με παρασύνθημα τον στίχο του Εμπειρίκου «Τριάντα χρόνια περιμέναμε στους ογκοπάγους». Σου λέει, ναι, έτσι είναι, θα σου πει, θα σου εξηγήσει, θα σου αναλύσει τα πάντα, έχει τα σημειωματάριά του, τα έχει όλα, έστω όσο γίνεται πιο πολλά, καταγεγραμμένα, θα ψάξει, θα σκαλίσει, θα δει, και θα σου πει. «Ιχνος και αρχείο, και ένα εργοτάξιο αναμνήσεων, αυτό   δεν είναι άλλωστε η ζωή μας όλη;» σου λέει..

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ