Η ΑΘΗΝΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

Η ΑΘΗΝΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

Η ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΕΝΡΙ ΜΙΛΕΡ

Από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, είναι εντυπωσιακά παρούσα στη συγγραφική φαντασία, είτε κυριολεκτικά είτε υπαινικτικά.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΪΛΑΚΗ

gvailakis@24media.gr

Τα όρια ανάμεσα στη λογοτεχνία της Αθήνας και την Αθήνα όπως τη συναντάμε στη λογοτεχνία δεν είναι πάντοτε ευκρινή. Και αυτό γιατί και στις δύο περιπτώσεις, είτε άμεσα και κυριολεκτικά είτε έμμεσα και υπαινικτικά, το αθηναϊκό τοπίο είναι μονίμως εμφανές. Άλλοτε ως το σκηνικό μιας σύγχρονης μυθολογίας της πόλης. Και άλλοτε πάλι ως συνδιαμορφωτής των ιστοριών που εξελίσσονται και απλώνονται μέσα σε αυτό το μοναδικό αστικό περιβάλλον - στο οποίο συνυπάρχουν η Ιστορία με τη μοντέρνα ζωή. Άλλωστε, η ελληνική πρωτεύουσα όχι μόνο επηρεάζει τις συνειδήσεις των χαρακτήρων της μυθοπλασίας, αλλά και συχνά τις απηχεί, μέσα από μια μοναδική, γοητευτική αλληλεπίδραση των πρωταγωνιστών και της πόλης. Μια κοσμοπολίτικη μητρόπολη σήμερα, από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, η Αθήνα είναι εντυπωσιακά παρούσα στη συγγραφική φαντασία.

Η Ακρόπολη

«Τι τρόπαιο ήταν ετούτο που υψώνουνταν μπροστά μου, τι συνεργασία νου και καρδιάς, τι ανώτατος καρπός του ανθρώπινου αγώνα! Νικήθηκε ο χώρος, μικρό και μεγάλο αφανίστηκαν· στο στενό μαγικό παραλληλόγραμμο που 'χε χαράξει ο άνθρωπος έμπαινε άνετα κι αναπαυόταν το άπειρο. Νικήθηκε κι ο καιρός· η τρισεύγενη στιγμή έγινε αιωνιότητα».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, «Αναφορά στον Γκρέκο»

Πλατεία Συντάγματος

«Από τη βεράντα του δωματίου μου στο Γκραντ Οτέλ βλέπω την πλατεία του Συντάγματος, που τα βράδια μαυρίζει από τον κόσμο, χιλιάδες άνθρωποι που κάθονται σε τραπεζάκια φορτωμένα ποτά και παγωτά, με τα γκαρσόνια να πηγαινοέρχονται με δίσκους από τα καφενεία γύρω από την πλατεία».

ΧΕΝΡΙ ΜΙΛΕΡ, «Ο Κολοσσός τον Μαρουσιού»

Πλατεία Κολωνακίου

«Ανηφόρισε με τα πόδια για την πλατεία Κολωνακίου. Το "Βυζάντιο", η "Λυκόβρυση", το "Ελληνικό" και τα άλλα κέντρα της πλατείας είχαν απλώσει τα τραπέζια και τις χρωματιστές ομπρέλλες τους. Κοπέλλες με κοντές φούστες και νεαροί με μακρυά μαλλιά είχαν πιάσει κιόλας τις θέσεις τους. "Μα τι διάβολο, δεν δουλεύει κανείς απ' αυτούς;" σκέφτηκε ο Μπέκας, που η κακοκεφιά του διαρκώς χειροτέρευε».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΗΣ, «Υπόθεση εκβιασμού»

 

Πλατεία Ομονοίας

«Νομίζω πως είναι ωραίο να έρχεσαι στην Ομόνοια την Κυριακή μετά την εκκλησία. Να παίρνεις το καφεδάκι σου και να θεάσαι. Και μόλις συνέλθεις και ξεκουραστείς, να παίρνεις κι εσύ, εφόσον το επιθυμείς, μέρος στα τεκταινόμενα. Η μυστική ζωή και λατρεία τέτοιους χώρους ανακαλεί, όπως ακριβώς και αυτοί οι χώροι τη δίψα για τους τόπους της λατρείας εκβάλλουν - λιβάνια και ψαλμούς και γονατίσματα».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ, «Ομόνοια 1980»

Νεάπολη - Εξάρχεια

«Σ' αυτή την αδικημένη πλευρά του Λυκαβηττού είχε νοικιάσει για οικονομία ένα μονώροφο: στέγη, ακροκέραμα, πόρτα, δυο παράθυρα, όλα συμμετρικά, με χρώματα της ώχρας ή κεραμιδιά, κι εκείνο το ρυθμό της παλιάς Αθήνας, που έχτιζε στα μέτρα του ανθρώπου.

Στο πίσω μέρος ήταν το πλυσταριό κι ένας μικρός κήπος: μια νεραντζιά που τ' άνθη της μοσχοβολούσαν την άνοιξη, και μια συκιά που έκανε μεγάλα, κόκκινα σύκα τον Αύγουστο. Ψηλά, στην πρόσοψη του, ο σοβάς ήταν ξεφλουδισμένος, με βαθιές τρύπες εδώ κι εκεί.

"Από τους όλμους του Δεκέμβρη", της είχε πει ο μεσίτης που της το νοίκιασε. "Ποιο Δεκέμβρη;". "Του 1944. ντε" έκανε ο άνθρωπος, απορημένος».

ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ, «Η χαμένη άνοιξη»

Καλλιμάρμαρο

«Κάθισαν στο καφενεδάκι του Σταδίου, κάτω από μια φουντωμένη πιπεριά και παράγγειλαν ούζα. Το σούρουπο σιγοσκόρπιζε τη μενεξελιά λύμφη του στους αδιόρατους παλμούς του αέρα.

Στο βάθος, η Ακρόπολη σχεδίαζε το ακλόνητο αισθητικό της θεώρημα στον χρυσοπόρφυρο ορίζοντα της δύσης. Η ώρα ήταν εξαίσια μέσα σε τούτο το μοναδικό χώρο· δημιουργική έντονης και λεπτής ευαισθησίας».  

Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ, «Ο κίτρινος φάκελλος»

Λεωφόρος Αλεξάνδρας

«Αριστερά, το τοπίο της Λεωφόρου ξετυλίγεται γνώριμο.. Η "Σόνια" με τους θαμώνες της αραγμένους στο πεζοδρόμιο να πίνουνε καφέ βιενουά σε ψηλά ποτήρια και να τρώνε σε μεταλλικά πιατάκια πάστες σεράνο. (...) Πιο κάτω, στο θερινό "Νινόν", η πιτσιρικάδα σκαρφαλωμένη στη μάντρα του σινεμά έχει πιάσει τώρα θεωρείο για την απογευματινή».

ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, «Δυο φορές Έλληνας»

Οδός Πανεπιστημίου

«Κατέβηκε από την οδό Κριεζώτου στη λεωφόρο Πανεπιστημίου. Τα γκαρσόνια των καφενείων μαζεύανε βιαστικά τις καρέκλες και τα τραπεζάκια από τα πεζοδρόμια. Τα άλλα καταστήματα έκλειναν τις βιτρίνες τους, που μόλις είχαν ανοίξει. Τα τραμ και τα λεωφορεία δουλεύανε σχεδόν κανονικά.

Οι αστυφύλακες της τροχαίας κίνησης είτανε στη θέση τους κι' ανεβοκατέβαζαν ρυθμικά το άσπρο γάντι τους. Κόσμος αρκετός γυρνούσε στους δρόμους».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ, «Αργώ»

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ