ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΠΟΥ ΔΙΚΑΙΩΣΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

Γιατί η λίμνη Βιστωνίδα δεν ανήκε ποτέ στη Μονή Βατοπεδίου

 

Με ένα σκεπτικό-καταπέλτη το Εφετείο Θράκης αναγνωρίζει την κυριότητα του Δημοσίου όχι μόνο στη λίμνη Βιστωνίδα και στις παρόχθιες εκτάσεις, αλλά ακόμα και στις νησίδες (Αντά Μπουρού κ.λπ.), αφήνοντας ολοκληρωτικά «εκτός νυμφώνος» τη Μονή Βατοπεδίου, που σχεδόν επί έναν αιώνα (τουλάχιστον σε δικαστικό επίπεδο) διεκδικεί ιδιοκτησιακά δικαιώματα σε δημόσια έκταση 27.000 στρεμμάτων.

Με μια ιστορικής σημασίας και πληρέστατη επιστημονικά απόφαση το Εφετείο ανοίγει παράλληλα τον δρόμο για να μπορέσει το Δημόσιο να πάρει πίσω ό,τι δικαιούται και από τις περιβόητες ανταλλαγές ακινήτων. Κι αυτό γιατί δέχεται, ταυτόχρονα, ότι είναι άκυρες όλες οι υποσχετικές συμβάσεις αλλά και τα συμβόλαια ανταλλαγής ακινήτων που πέτυχε το διάστημα 2005-2007 να συνάψει η Μονή με το Δημόσιο, παίρνοντας τότε ακίνητα «φιλέτα» (οικόπεδα, διαμερίσματα, αγροκτήματα του κράτους), με «αντάλλαγμα» να του... επιστρέψει την έτσι κι αλλιώς... δική του Βιστωνίδα με τις παρόχθιες ζώνες κ.λπ. (Πρόκειται για τα γνωστά συμβόλαια που καταρτίστηκαν από τη συμβολαιογράφο Αικ. Πελέκη, σύζυγο του τ. υπουργού Γ. Βουλγαράκη).

Αναδιφώντας σε ιστορικά στοιχεία στα βάθη του χρόνου και ερμηνεύοντας πολύ παλαιότερα δίκαια (βυζαντινορωμαϊκό, οθωμανικό κ.λπ.) πέραν του δικού μας Αστικού Κώδικα, το δικαστήριο ξεκαθαρίζει ότι η Μονή ουδέποτε απέκτησε κυριότητα στις επίμαχες εκτάσεις, αφού ανήκαν πάντοτε στο ελληνικό κράτος, έστω και αν ξαναπέρασαν στα χέρια του ανά τους αιώνες, «δικαιώματι πολέμου», με διεθνείς συνθήκες, μετά την τουρκοκρατία και τη σύντομη βουλγαρική κατοχή.

Αναλύοντας τις αλλεπάλληλες και μακρόχρονες προσπάθειες της Μονής Βατοπεδίου να πάρει κάτι που δεν της ανήκε ποτέ, το Εφετείο εξηγεί σε μία απόφαση-τόμο (250 σελίδων) και με πληρέστατη αιτιολογία γιατί οι επίμαχες εκτάσεις ήταν πάντα δημόσιες και της είχαν απλά παραχωρηθεί το 1371 (για περιορισμένη ιχθυοτροφική εκμετάλλευση, κ.λπ.) με τη μορφή της απλής κατοχής, χωρίς να της μεταβιβαστεί ποτέ κυριότητα.

Το δικαστήριο κατέρριψε όλη την επιχειρηματολογία της Μονής και αναγνώρισε την κυριότητα του κράτους όχι μόνο στη λίμνη και στις παρόχθιες εκτάσεις αλλά ακόμη και στις νησίδες.

Αλλωστε κάτι τέτοιο δεν θα ήταν δυνατό να γίνει (υπογραμμίζει το δικαστήριο) σε τέτοιες εκτάσεις (μεγάλη λίμνη, αιγιαλός, δάσος, αρχαιολογικός χώρος κ.λπ.) που ως κοινόχρηστες (λόγω του χαρακτήρα τους) ήταν πάντα «εκτός συναλλαγής» και δεν επιδέχονταν χρησικτησία, σύμφωνα με όλα τα δίκαια που έχουν κατά καιρούς «γνωρίσει» (ελληνικό βυζαντινορωμαϊκό, τουρκικό, βουλγαρικό).

Χωρίς να αμφισβητήσει την αξία και την εγκυρότητα των αυτοκρατορικών - ηγεμονικών χρυσόβουλων (επί Βυζαντίου) ή των πατριαρχικών σιγιλίων (αντίθετα με τη σχετική κινδυνολογία που καλλιεργούν εκκλησιαστικοί κύκλοι), το δικαστήριο, «ξεσκονίζοντας» ένα προς ένα τα χρυσόβουλα και τα σιγίλια που επικαλέστηκε η Μονή, αποκαλύπτει ότι δεν της παραχώρησαν ποτέ και σε καμία περίπτωση κυριότητα (αλλά μόνο φοροαπαλλαγές, δικαίωμα χρήσης, αλιείας κ.λπ.), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δεν αφορούσαν καν τις επίμαχες εκτάσεις...

Σε εξέλιξη η δίκη

 
Στη δικαστική απόφαση επισημαίνεται παράλληλα η εισαγγελική παρέμβαση για το θέμα το 2008, που έχει οδηγήσει σήμερα 14 πρόσωπα στο εδώλιο του Εφετείου Κακουργημάτων, σε δίκη που βρίσκεται σε εξέλιξη. Παράλληλα καταρρίπτεται όλη η επιχειρηματολογία της Μονής, ενώ αποκαλύπτεται ότι σε άλλες παρεμφερείς δίκες είχε επικαλεστεί διαφορετικούς ισχυρισμούς, που αποδυναμώνουν τις θέσεις της, καθώς στηρίζονται σε κληρονομικά δικαιώματα από αγοραπωλησίες κ.λπ. και όχι σε δωρεές από χρυσόβουλα.

Το ιδιοκτησιακό τέθηκε από τη Μονή πρώτη φορά σε δικαστικό επίπεδο, αφού πέρασε η Δ. Θράκη στο ελληνικό κράτος το 1922, καθώς και αργότερα, το 2003, αφού στο μεταξύ δεν ευοδώθηκαν οι ενέργειές της. Η προσπάθεια της Μονής να «κλείσει» τη δίκη (σε συνεννόηση με την τότε κυβέρνηση της ΝΔ), μόλις πληροφορήθηκε το 2004 ότι η πρωτοβάθμια απόφαση (του Πρωτοδικείου Κομοτηνής) θα ήταν κατά πλειοψηφία 2-1 σε βάρος της, φάνηκε προς στιγμήν να πετυχαίνει. Για τέσσερα χρόνια η δικαστική απόφαση παρέμενε στον χώρο του ιδεατού, μέχρι που παρενέβη ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, Ιω. Παπανικολάου, διατάσσοντας (ως επιθεωρητής) τη δημοσίευσή της.

Τώρα το Εφετείο Θράκης (Χρ. Τζανερρίκος πρόεδρος, Μυρ. Παπαχίου - εισηγήτρια. Μ. Καμαμανούδης) κάνει σημαντικά και πιο τολμηρά βήματα από το Πρωτοδικείο, δικαιώνοντας πλήρως το Δημόσιο και δίνοντας όλες τις εκτάσεις. Αναγνωρίζει, δηλαδή, πως του ανήκουν και εκτάσεις που πρωτοδίκως είχαν δοθεί εσφαλμένα -όπως τονίζει- στη Μονή και αφορούν τη νησίδα Αντά Μπουρού (1.720 στρ.), τη νησίδα του Αγ. Νικολάου (2,10 στρ. όπου είναι χτισμένος ο ομώνυμος ναός με εγκαταστάσεις και βοηθητικούς χώρους), άλλη νησίδα (0,4 στρ. όπου είναι χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας της Παντάνασσας).

Στη δικαστική απόφαση αποκρούονται ως εσφαλμένες γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, που προσπάθησαν το 2003-2005 να ανατρέψουν τα δεδομένα υπέρ της Μονής, ενώ αποκρούεται ως παράνομη η απόφαση του τότε υφυπουργού (Γ. Δρυ) που τις είχε αρχικά (2003) υιοθετήσει. Επίσης χαρακτηρίζονται άκυρα τα περιβόητα συμβόλαια ανταλλαγής περίπου 200 ακινήτων του Δημοσίου, που απασχολούν και άλλα δικαστήρια.

Αναξιόπιστα τα στοιχεία

 
Παράλληλα γίνεται λόγος για αναξιοπιστία στοιχείων που επικαλέστηκε η Μονή, επισημαίνεται ως ανύπαρκτο πρόσωπο (!) ένας Τούρκος ναύαρχος που φέρεται να ανακίνησε το 1791 ζήτημα ιδιοκτησίας της Βιστωνίδας, ενώ ξεκαθαρίζεται ότι δεν έδωσαν κανένα ιδιοκτησιακό δικαίωμα στη Μονή τα χρυσόβουλα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων Νικηφόρου Βοτανειάτη (το έτος 985), Ανδρόνικου Γ’ Παλαιολόγου (1329), Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγου (1357), καθώς και του Σέρβου ηγεμόνα Ιωάννη Ούγγλεση (1369 και 1371 λίγο πριν σκοτωθεί από τους Τούρκους). Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι πατριαρχική σύνοδος (υπό τον Πατριάρχη Νεόφυτο Ζ’), παρερμηνεύοντας τα δύο τελευταία χρυσόβουλα, για άγνωστους στο δικαστήριο λόγους, υποστήριξε προς τους Τούρκους ότι η Μονή έχει κυριότητα, πράγμα ανακριβές.

• ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ
  Παράλληλα επισημαίνεται η επιτυχής προσπάθεια της Μονής επί γερμανικής κατοχής να εκδοθεί ύστερα από αίτημά της από τις κατοχικές Αρχές ένα νομοθετικό διάταγμα που αναγνώριζε την κυριότητά της. Το διάταγμα αυτό, όμως, ανατράπηκε πλήρως και καταργήθηκε από τη σύστασή του, αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, με συντακτική πράξη, και χαρακτηρίζεται στην απόφαση ως ψευδοερμηνευτικό.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=64320754