ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ : Το κλειδί ενός Βραβείου Νομπέλ

Το κλειδί ενός Βραβείου Νομπέλ

Πού πέφτει η Ανγκουίλα δεν το ήξερα. Δεν θυμόμουν καν να έχω δει το όνομά της σε έναρξη Ολυμπιακών, στην είσοδο των εθνικών ομάδων. Με φώτισαν οι εγκυκλοπαίδειες, πρώτα οι ηλεκτρονικές κι ύστερα οι χάρτινες, για σιγουριά. Νησί είναι λοιπόν η Ανγκουίλα. Της Καραϊβικής. «Βρετανικό υπερπόντιο έδαφος». Την ανακάλυψε ο Κολόμβος το 1493 και την εποίκισαν Αγγλοι τον 17ο αιώνα. Το 1971, έπειτα από διετή επανάσταση, αποσπάστηκε από τη Βρετανία και μία δεκαετία αργότερα της αναγνωρίστηκε ένα τμήμα ελευθερίας: είναι πια ξεχωριστή πλην εξαρτώμενη βρετανική κτήση. Ο πληθυσμός της, περίπου 14.000. Μαύροι στη συντριπτική τους πλειονότητα. Αρχηγός του κράτους η βασίλισσα Ελισάβετ. Εθνικό σύνθημα: «Δύναμη και καρτερία».

Παρακολουθούσα την ιστοσελίδα του AVAAZ (του γνωστού πια και στα κανάλια μας διαδικτυακού κινήματος) που είναι αφιερωμένη στην προώθηση της υποψηφιότητας των νησιών του Αιγαίου για το Νομπέλ Ειρήνης, όταν είδα το όνομα της χώρας και δίπλα τη σημαία της. Το όνομα του ανθρώπου που άθροιζε την υπογραφή του με τις δεκάδες χιλιάδες υπόλοιπες δεν είχε ελληνικά γνωρίσματα. Να υπάρχει και στην Ανγκουίλα Ελληνας μετανάστης, παλαιότερων χρόνων ή πρόσφατων, της κρίσης, και να ιντερνετίζεται με ξενικό ψευδώνυμο, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σκέφτομαι όμως ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα προτιμούσε να βάλει φαρδιά πλατιά το ελληνικό όνομά του και την ελληνική σημαία, για να δηλώσει παρών. Είτε Ελληνας πάντως είτε ξένος, το σπουδαίο είναι το ίδιο: κάποιος πολίτης του παγκοσμιοποιημένου μικροχωριού μας, που κατοικεί στο νησί της Καραϊβικής, τιμά και επιβραβεύει τους κατοίκους των ελληνικών νησιών, δείχνοντας έτσι ότι το πρόβλημα των προσφύγων δεν τον αφήνει αδιάφορο.

Είναι κάπως χαλαρό το ψηφιακό «παρών» και μάλλον ακίνδυνη η ηλεκτρονική συμμετοχή, τουλάχιστον στις χώρες όπου το Διαδίκτυο δεν βρίσκεται υπό επιτήρηση. Η διεκδίκηση, σαν συστατικό της δημοκρατίας, ή μάλλον σαν ο μοναδικός τρόπος για να μην πέσει εξουθενωμένη στις ορέξεις των όπου γης και κάθε λογής εξουσιών, προϋπέθετε μέχρι χθες την ενσώματη, φυσική παρουσία μας. Και πάλι όμως αυτός ο καινούργιος κόσμος, που σίγουρα δεν περιλαμβάνει ακόμα όλες τις γενιές κι όλες τις χώρες, έχει τις χάρες του. Το όντως οικουμενικό εύρος κατ’ αρχάς. Και την απίστευτη ταχύτητα. Οι πληροφορίες μεταδίδονται ακαριαία και παντού. Κι αυτό ήταν ο κύριος συντελεστής επιτυχίας όσων πρόσφατων επαναστάσεων ή εξεγέρσεων χαρακτηρίστηκαν ψηφιακές.

Ξέροντας λοιπόν πως αν προσθέσεις την υπογραφή σου κάτω από ένα διαδικτυακά διακινούμενο αίτημα δεν κάνεις και τίποτε σπουδαίο, αλλά, και πάλι, κάτι κάνεις, κάτι ενδέχεται να κάνεις, έχω συνυπογράψει αρκετές φορές στην πλατφόρμα του AVAAZ. Αλλοτε απειλείται η ζωή ανθρώπων (όπως τώρα στην πολιορκούμενη Μαντάγια της Συρίας) και άλλοτε το επείγον μήνυμα είναι οικολογικό και κάτι πρέπει να γίνει ή, μάλλον, κάτι πρέπει να φανεί ότι γίνεται. Και επειδή αρκετές φορές αυτό το «φαίνεσθαι» αποδείχθηκε αποτελεσματικό, όταν εκατοντάδες χιλιάδες υπογραφές απ’ όλο τον κόσμο κατατέθηκαν σε κάποιο φόρουμ (στον ΟΗΕ, σε Κοινοβούλια, στους G8 ή τους G20, στην Παγκόσμια Σύνοδο στο Παρίσι για την κλιματική κακοήθη εξαλλαγή), καταλήγεις ότι, έστω κι έτσι, σαν εξ αποστάσεως πολίτης, δεν βλάπτει να δηλώνεις πως κάπου ανήκεις, κάτι απαιτείς. Συχνά το «λίγο» είναι πολύ· εκτός κι αν η θρησκεία σου συμπλέκει τον χιλιασμό με τον σταλινισμό και, αρνούμενος το παρόν, αδιαφορείς για την πιθανότητα ή τη δυνατότητα μικρών έστω βελτιώσεών του, εν αναμονή της Μεγάλης Στιγμής, οπότε θα γίνουν μεμιάς όλα τα ποθούμενα.

Κάθε φορά που ψηφίζω διαδικτυακά, αφήνω για λίγο ανοιχτή την ιστοσελίδα και βλέπω «ζωντανά» το δημοψήφισμα. Εχει τη χάρη του να βλέπεις να περνάει η μια σημαία μετά την άλλη, όχι ανταγωνιζόμενες ή αλληλομισούμενες, αλλά σε άμιλλα αλληλεγγύης. Σαν να σχηματίζεται έτσι, σημαία τη σημαία, ψηφίδα την ψηφίδα, η υδρόγειος. Οχι όλη, περιττεύουν οι ψευδαισθήσεις. Οι τρύπες είναι τεράστιες, και η εξήγησή τους ποικίλλει: αλλού υπάρχει Ιντερνετ, λογοκρίνεται όμως από καθεστώτα απροκάλυπτης ή μεταμφιεσμένης τυραννίας, κι αλλού, στις χώρες της απόλυτης φτώχειας, είναι πολυτέλεια το νερό, οπότε...

Το ψήφισμα που απευθύνεται στη Νορβηγική Επιτροπή Νομπέλ είναι απλό, «συναισθηματικούλικο» θα έλεγαν οι πραγματιστές: «Ζητάμε να απονεμηθεί το Νομπέλ Ειρήνης στους κατοίκους και τους εθελοντές των νησιών του Αιγαίου που άνοιξαν την αγκαλιά τους στους πρόσφυγες και έστειλαν μήνυμα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης που άγγιξε όλο τον κόσμο». Μακάρι να είχε αγγίξει όλο τον κόσμο. Και χίλιες φορές μακάρι να είχε καταφέρει να ξεκλειδώσει την ψυχρή, υπολογιστική καρδιά όσων έχουν τη δύναμη στα χέρια τους.

Ενα κομμάτι του κόσμου σίγουρα το άγγιξε η στάση των νησιωτών και των εθελοντών, έστω κι αν χρειάστηκε να περάσουν από τα νησιά κάποιες διασημότητες και να κάνουν δηλώσεις σεβασμού και ευγνωμοσύνης.

Φαίνεται αυτό στα ονόματα όσων υπογράφουν και στη σημαία δίπλα τους. Πλειοψηφούν βέβαια οι Ελληνες, είτε εδώ μένουν είτε είναι εκπατρισμένοι - ομογενείς ή νεότεροι μετανάστες. Αμέσως έπειτα έρχονται οι Κύπριοι. Αρκετές φορές δίπλα στην ελληνική σημαία διαβάζεις ένα όνομα ξενικό, που ίσως δηλώνει μετανάστη (Αλβανό, Πολωνό, Αιγύπτιο) ήδη εγκατεστημένο στην Ελλάδα.

Διέκρινα λοιπόν υπογραφές από Γαλλία, Σερβία, Ιταλία, Ιρλανδία, Αυστρία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Πολωνία, Ολλανδία, Φινλανδία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Βέλγιο. Αλλά και από Βραζιλία, Παραγουάη, ΗΠΑ, Αργεντινή, την Αμερικανική Σαμόα (μη ενσωματωμένη περιοχή των ΗΠΑ, στον Νότιο Ειρηνικό), Νέα Ζηλανδία, Καναδά, Αυστραλία. Αγνωστο τι θα αποφασίσει η Νορβηγική Επιτροπή. Ισως να μη θελήσει να δυσαρεστήσει τους γείτονές της τής Δανίας, όπου κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση συμφώνησαν ότι πρέπει να δημεύονται όσα περιουσιακά στοιχεία των προσφύγων υπερβαίνουν το όριο, τις 10.000 κορώνες δηλαδή, ποσό θηριώδες, γύρω στα 1.300 ευρώ. Aν διέσωσες κατιτίς από τους κατσαπλιάδες της πατρίδας σου κι από τα όρνια της διακίνησης, οφείλεις να το προσφέρεις, σαν «έξοδα φιλοξενίας», στο δανικό κράτος. Ιδανική Ευρώπη...

Αλλά το Μέγα Βραβείο έχει ήδη δοθεί στους νησιώτες. Είναι ένα ταπεινό κλειδί κάποιου σπιτιού στη σμπαραλιασμένη Συρία. Το πρόσφερε σαν εκφραστικότατο ευχαριστώ ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, πρόσφυγας στη Λέσβο, στους ανθρώπους της φιλόξενης «Αγκαλιάς», της μη κυβερνητικής οργάνωσης που τιμήθηκε με το βραβείο ανθρωπιάς Raoul Wallenberg Prize του Συμβουλίου της Ευρώπης. Την καρδιά του τους έδωσε.

 

http://www.kathimerini.gr/845702/opinion/epikairothta/politikh/to-kleidi-enos-vraveioy-nompel