ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ : Νεοφιλελευθερισμός και Ακροδεξιά - συντηρητική ψήφος

Νεοφιλελευθερισμός και Ακροδεξιά - συντηρητική ψήφος

Του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Η ΕΕ δεν καταρρέει ούτε εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ούτε λόγω της τρομοκρατίας, ούτε λόγω του Προσφυγικού, ούτε λόγω του απηνούς διεθνούς ανταγωνισμού.

Καταρρέει και αυτοδιαλύεται γιατί ποτέ δεν αποτέλεσε πολιτική συνεκτική κοινότητα, ποτέ δεν προσέφερε κοινή πολιτική - αξιακή και κοινωνική ταυτότητα στους πολίτες της, ποτέ δεν ανέλυσε και δεν προγραμμάτισε με όρους συλλογικότητας το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης.

Κυριάρχησε εδώ και αρκετές δεκαετίες στις ευρωπαϊκές ελίτ μια μηχανιστική - μανιχαϊστική «λογική». Πίστευαν και πιστεύουν ότι η απελευθέρωση των αγορών, η κατάργηση των συνόρων, η επιβολή γενικών κανόνων θα οδηγούσε σταδιακά στην κοινωνική και πολιτική ενοποίηση, με κάποιον τρόπο αυτόματα, σαν ένα είδος φυσικού νόμου.

Όμως, από τον οικονομικό ανταγωνισμό δεν παράγεται πολιτική. Στην πράξη, ο απηνής οικονομικός ανταγωνισμός, η διάλυση των κοινωνικών θεσμών, η κατάργηση ή η απαξίωση των δικαιωμάτων έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των πολιτικών αποφάσεων, των πολιτικών επιλογών στις χρηματοπιστωτικές δομές και στις υπερεθνικές επιχειρήσεις που κυριαρχούν σήμερα.

Εάν όμως είχε προηγηθεί η πολιτική ενοποίηση, εάν οι ίδιες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες συμμετείχαν στις κρίσιμες αποφάσεις που τις αφορούν, δηλαδή εάν υπήρχε ισχυρή και δημοκρατικά διαρθρωμένη πολιτική ευρωπαϊκή εξουσία, τότε και μόνον τότε θα μπορούσαν μέσα από ρυθμιστικούς μηχανισμούς αναδιανομής του πλεονάσματος να δρομολογηθούν οι αναγκαίες παραγωγικές - αναπτυξιακές οικονομικές πολιτικές.

Στην ουσία, σήμερα στην Ευρώπη έχει επιβληθεί, έχει επικρατήσει το «Σύνταγμα της αγοράς» όπως το περιέγραψαν οι εμβληματικές μορφές του νεοφιλελευθερισμού, ο F. A. Hayek και ο R. Nozick… Όσο για τα περιεχόμενα της Δημοκρατίας (όπως τα παραλάβαμε από την αρχαία ελληνική Πολιτεία και τα συντάγματα του Διαφωτισμού), αυτά σήμερα περιφρονούνται και λοιδορούνται από τους νεοφιλελεύθερους εραστές της αγοράς.

Ας μην παραξενεύονται συνεπώς ορισμένοι ευρωπαϊστές για την άνοδο του νεοφασισμού, της Ακροδεξιάς, του στείρου εθνικισμού, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του κάθε είδους συντηρητισμού και ανορθολογισμού και φρικιούν πότε για τον Τραμπ, πότε για τη Λεπέν, πότε για το Brexit ή για τα τείχη που χτίζουν οι χώρες του Visegrad…

Απροστάτευτες κοινωνίες, απροστάτευτοι πολίτες

Οι πολίτες στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ βρίσκονται μπροστά σε ένα ιστορικό αδιέξοδο. Οι πραγματικές εξουσίες, η χρηματοπιστωτική δομή και οι μεγάλες υπερεθνικές επιχειρήσεις είναι απρόσιτες, ανώνυμες, απρόσβλητες και μακρινές.

Ο ιστορικός αντίπαλος εξουσιάζει σχεδόν με απόλυτο τρόπο τον κόσμο. Αρκεί η εκτίμηση ενός οίκου αξιολόγησης για να οδηγηθεί σε μείζονα κρίση η οικονομία μιας μεγάλης χώρας ή να διαλυθεί το τραπεζικό της σύστημα… Η δομή αυτή υπερεξουσίας διαθέτει σήμερα, με τη μορφή τόσο πραγματικών όσο και «παραγωγών» αξιών, τον πλούτο που θα παραγάγει ολόκληρη η υφήλιος για τα επόμενα δέκα έως δεκαπέντε χρόνια…

Κι όταν «σκάει» αυτή η «φούσκα», τότε προστρέχουν να αποκαταστήσουν τη ζημιά οι δημόσιοι προϋπολογισμοί, οι μισθοί, οι συντάξεις, οι κοινωνικές δαπάνες…

Καμιά κυβέρνηση, καμιά Διεθνής Σύνοδος των ηγετών, όπως η G7 ή η G20, δεν θίγει καν αυτήν τη μείζονα, ιστορική αντίθεση και σύγκρουση. Τα επιμέρους οφέλη, η ικανοποίηση των εθνικών συμφερόντων, η προώθηση των συμφερόντων και των επιλογών των επιχειρηματικών κολοσσών συγκροτούν δυστυχώς την πολιτική και οικονομική ατζέντα των ηγετών αυτών…

Κοινωνίες και λαοί χωρίς διέξοδο, χωρίς πολιτική αντιπροσώπευση. Κι όσο διατηρείται και εντείνεται το αδιέξοδο αυτό, ας μην περιμένουμε ούτε θαύματα, ούτε θαυματοποιούς και σωτήρες.

Το σύστημα θα αναπαράγει τον εαυτό του μέσα από ανορθολογικές - αντιδημοκρατικές μορφές, μέχρις ότου συναντήσει μια συλλογικά διαρθρωμένη δυναμική αντίσταση σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Αλλιώς θα παρακολουθούμε, αναλύοντας τις περιστάσεις, την πορεία προς την τελική καταστροφή.

Απόσπασμα από το άρθρο  'Συμφωνία ή «συμφωνία»;'

ΤΟ ΠΑΡΟΝ