Λείπουν ικανότητα, αρετή και αγάπη προς τη δικαιοσύνη και την πατρίδα.

Λείπουν ικανότητα, αρετή και αγάπη προς τη δικαιοσύνη και την πατρίδα.

(Αναζητώντας τον Αριστοτέλη, στο έτος του, στη χώρα του)

Του ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ*

Η αξιολόγηση τρέχει, το Κυπριακό άνοιξε ξανά, οι λύσεις είναι τόσο κοντά όσο και μακριά, η χώρα βαδίζει σε αχαρτογράφητα νερά με πυξίδα ένα ευρωπαϊκό εκκρεμές (ιταλικό δημοψήφισμα, γαλλικές και γερμανικές εκλογές κ.ά.), μέσα σε ένα περίεργο διεθνές σκηνικό και σε ένα γεωπολιτικό ναρκοπέδιο.

Ο λαός αφήνεται να νομίζει ότι οι εποχές δεν έχουν αλλάξει παρά προσωρινά, έτσι δεν προτίθεται να αλλάξει συνήθειες -αφού η έξοδος από τα Μνημόνια εκλαμβάνεται ως επιστροφή στο πριν-, κάτι που ο νεολαϊκισμός των κομμάτων που διεκδικούν την κυβέρνηση την περίοδο της κρίσης (τώρα, μετά τα Ζάππεια, πάλι η ΝΔ) ανέχεται και καλλιεργεί. Στο έδαφος αυτό, ένα μέρος του -σημαντικό όμως- είναι αδρανές ή αρνείται να προσπαθήσει, να αγωνιστεί, να διαπραγματευθεί νέες συνήθειες και νέες συνθήκες (στο πολιτικό σύστημα, το κράτος, τους θεσμούς) όσο κι αν οργίζεται από αυτό που βιώνει: Μια βίαιη και άδικη προσαρμογή, αποφασισμένη ερήμην του.

Με τον τρόπο αυτό δεν συνειδητοποιεί τις στρατηγικές (της «τρόικας» και τον ορίζοντά τους) που δεν ορίζει και δεν κατανοεί και αδυνατεί να διακρίνει την υστέρηση κομμάτων για σχέδιο παραγωγικής ανασύστασης. Έτσι ο λαός απορρίπτει μέτρα ως αδιαπραγμάτευτα και ανέχεται τελικά τα πάντα. Οι νόμοι μένουν ίδιοι, αλλά η Πολιτεία σταθερά μεταλλάσσεται προς το πιο αρνητικό!

Οι πολιτικοί που συμπράττουν στην πολιτειακή μετάλλαξη το πράττουν είτε γιατί είναι φαύλοι είτε γιατί δεν έχουν τα χαρακτηριστικά που ορίζει ο Αριστοτέλης: Την ικανότητα, την αρετή και την αγάπη προς τη δικαιοσύνη και την πατρίδα.

Σε ό,τι αφορά το πολιτειακό καθεστώς της χώρας, μάλλον θολή εικόνα έχουν -για το είναι και το δέον- για τα «τι» και «πώς» της πραγματικής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών και λειτουργιών, κατάσταση που οδηγεί σε κίνηση εκκρεμούς από την πλήρη χαλαρότητα διαχείρισης - που επιφέρει δημοκρατικοφάνεια και αποδιοργάνωση και οδηγεί εύκολα στον απόλυτο κεντρικό έλεγχο και, τελικά, από τον κοινοβουλευτισμό στον ολοκληρωτισμό.

Δεν έχουν λοιπόν πορεία, ούτε πυξίδα για να ξαναβρούν τη χαμένη πορεία, παρά μόνο αυτή που δίνουν οι ξένοι, και μάλιστα την ίδια στιγμή που τους αναθεματίζουν! Και οι πνευματικοί ηγέτες, που θα περίμενε κανείς να υψώσουν ανάστημα, να μιλήσουν και να καθοδηγήσουν για να ξαναβρούμε την πορεία, αναζητούνται. Είτε δεν υπάρχουν είτε σιωπούν (που πάλι σημαίνει ότι είναι ανύπαρκτοι) και, πάντως, μάλλον έχουν μετακομίσει από τη χώρα του Αριστοτέλη.

Ποιοι θα αναμέναμε να είναι οι πνευματικοί ηγέτες; Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι καλλιτέχνες, οι δημοσιογράφοι, οι ίδιοι οι πολιτικοί (κάποιοι λίγοι εξ αυτών); Αλλά... σιωπή! Εκτός ίσως λίγων εξαιρέσεων, που τα Μέσα είτε αγνοούν είτε φροντίζουν να χαρακτηρίσουν ως γραφικούς. Είναι μήπως αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής πολιτικής; Η παιδεία είναι υπό διωγμό, εδώ και πολλές δεκαετίες, ως κοινός τόπος και στόχος πολλών διαφορετικών κυβερνήσεων, οπότε το χθεσινό μέλλον -δηλαδή το σημερινό παρόν- είναι ανάλογα φτωχό από ανθρώπους που θα μπορούσαν να αναλύσουν την κατάσταση και να διαχειριστούν την τύχη της χώρας, αλλά θα είχαν και την αρετή και το σθένος να σταθούν στο αναγκαίο ύψος των περιστάσεων.

Ο δρόμος της λογικής και ανθρωποκεντρικής προσέγγισης παραμένει ζητούμενο στη χώρα με την πληθώρα των πτυχίων, που όμως, δυστυχώς, δεν αντανακλούν την παιδεία που δίδαξε ο Αριστοτέλης.

* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ

ΤΟ ΠΑΡΟΝ