Η
ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑ
Η
νέα γενιά των Κάστρο και η κληρονομιά της επανάστασης
Με τον θάνατο του Φιντέλ
Κάστρο, την αποχώρηση του αδελφού του Ραούλ από την εξουσία το 2018 και τη
γενιά της επανάστασης είτε εξαφανισμένη από τα πολιτικά πράγματα της χώρας,
είτε πολύ γερασμένη και κουρασμένη, το ερώτημα της διαδοχής των Κάστρο είναι αυτό
που κυριαρχεί.
Κυριαρχεί την εποχή που η
εξομάλυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της
πολιτικής στην Κούβα, αν και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ίσως
αλλάξει το παιχνίδι. Άλλωστε, έχει ήδη μιλήσει ανοικτά για ακύρωση των ανοιγμάτων
που έκανε ο Ομπάμα, εκτός και αν υπάρξει μια καλύτερη συμφωνία.
Στο θέμα της διαδοχής, ο
Ραούλ Κάστρο, ήδη από το 2011, μιλώντας σε συνέδριο του κομμουνιστικού
κόμματος, παραδεχόταν πως δεν «υπάρχει εφεδρεία στελεχών με την πείρα που
απαιτείται για να αναλάβουν τα ηνία της χώρας». Βέβαια, είχε... φροντίσει και ο
ίδιος για αυτό, καθώς το 2009, έναν χρόνο αφότου ανέλαβε την εξουσία, είχε
προσχωρήσει σε ριζικό κυβερνητικό ανασχηματισμό που οδήγησε στην... έξοδο οκτώ
υπουργούς και αρκετούς ακόμα ανώτερους αξιωματούχους.
Και μεταξύ των «πεσόντων»
ήταν δύο που θεωρούνταν οι «διάδοχοι» του Φιντέλ: ο πρώην αντιπρόεδρος Κάρλος
Λάγκε, που ήταν υπεύθυνος για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του
'90, και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Φελίπε Πέρεζ Ρόκε, που υπηρέτησε για
χρόνια ως προσωπικός γραμματέας του Φιντέλ. Και από το ησυχαστήριό του, ο
Φιντέλ είχε δικαιολογήσει κάπως σιβυλλικά αυτούς τους διωγμούς λέγοντας πως «το
μέλι της εξουσίας προκάλεσε σε αυτούς φιλοδοξίες που τους οδήγησαν σε λάθος δρόμους».
Ριζικό
«λίφτινγκ»
Αλλά και πριν το
ξαναμοίρασμα της τράπουλας από τον Ραούλ, και ο Φιντέλ είχε απομακρύνει
αρκετούς «δελφίνους» όπως τον πρώην υπουργό Οικονομικών του, Ρομπέρτο Ρομπάινα,
ενδεικτικό της δυσκολίας να οριστεί διάδοχος των Κάστρο στην Κούβα αλλά και της
δυσπιστίας αυτών που πολέμησαν για την επανάσταση στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα.
Ο Ραούλ ωστόσο ήταν αυτός που προχώρησε σε ριζικό «λίφτινγκ» και που ανέδειξε
τον Μιγκέλ Μάριο Ντίαζ Κανέλ Μπερμούντεζ ως το επικρατέστερο φαβορί για διάδοχό
του, χρίζοντάς τον το 2013 αντιπρόεδρο στη θέση του σκληροπυρηνικού κομμουνιστή
Χοσέ Ραμόν Ματσάδο Βεντούρα που είχε πολεμήσει στο πλευρό του Κάστρο για την
ανατροπή του Μπατίστα.
Ο 56χρονος Ντίαζ Κανέλ
είναι ο μοναδικός υψηλόβαθμος αξιωματούχος και πιθανόν πρόεδρος που γεννήθηκε
μετά την κουβανέζικη επανάσταση του 1959. Έχει καταφέρει ωστόσο να είναι
αγαπητός σε όλες τις φράξιες, παρά το γεγονός ότι ανήκει ξεκάθαρα στην πλευρά
των μεταρρυθμιστών.
Ήταν από την αρχή υπέρ της
εξομάλυνσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ και της απελευθέρωσης της οικονομίας, έχει
ασκήσει έντονη κριτική στις αγκυλώσεις του κουβανικού κρατικού μηχανισμού και
αντιμετωπίζει το Διαδίκτυο ως ένα μέσο που «βοηθά τον κόσμο να εκμεταλλευτεί τις
δυνατότητές του και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του». Ο ίδιος εξάλλου
είναι δραστήριος στο Facebook, όπου ανεβάζει φωτογραφίες με συγγενείς και
φίλους του και επιδεικνύει μια χαλαρότητα άγνωστη για τους περισσότερους
Κουβανούς πολιτικούς. Επιπλέον, έχει μιλήσει για την ανάγκη ενός πιο
επικριτικού Τύπου, που θα παρέχει μεγαλύτερες δυνατότητες ενημέρωσης στους
πολίτες, ενώ έχει υποστηρίξει όλες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και προσπάθειες
για την ισότιμη αντιμετώπιση της LGBT κοινότητας.
Οπαδός
των Beatles
Ο Ντίαζ Κανέλ, που στα
νιάτα του ήταν φανατικός οπαδός των Beatles, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός
στο πανεπιστήμιο, ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία από την τοπική νεολαία
στην επαρχία Βίλα Κλάρα, και μέσα σε λίγα χρόνια έγινε δεύτερος τη τάξει της
οργάνωσης σε εθνικό επίπεδο. Σε ηλικία μόλις 33 ετών πήρε προαγωγή και ανέλαβε
το πόστο του πρώτου γραμματέα της επαρχίας, μια θέση μεγάλης ευθύνης που
θυμίζει μικρό «τσάρο» της οικονομίας. Το 2009 ως υπουργός Παιδείας αναβάθμισε
τα προγράμματα μετεκπαίδευσης των καθηγητών κι έκανε πιο δύσκολες τις
εισαγωγικές εξετάσεις.
Θεωρείται πάντως ότι
δύσκολα θα αλλάξει το πολιτικό σύστημα της Κούβας. «Θα κάνει περισσότερα βήματα
για το άνοιγμα της αγοράς», εκτιμάει ο Κουβανός πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο
του Ντένβερ, Αρτούρο Λόπεζ Λέβι, του οποίου η μητέρα ήταν καθηγήτρια του Κανέλ
στο Πανεπιστήμιο. «Αλλά δεν θα διαλύσει το μονοκομματικό σύστημα, καθώς ένα
τέτοιο άνοιγμα στο τωρινό πλαίσιο είναι απλώς αυτοκτονία», τονίζει.
Η
οικογένεια
Όταν κάποτε ρωτήθηκε πόσα
παιδιά έχει, ο Φιντέλ απάντησε: «Σχεδόν μια φυλή». Όσο κι αν μοιάζει περίεργο,
κανείς εκτός από τον πολύ στενό κύκλο των Κάστρο, δεν μπορεί να πει με ακρίβεια
πόσα παιδιά έχει ο άνδρας που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του σε μία χώρα. Η
οικογένειά του έμενε πάντα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, τα παιδιά του
χρησιμοποιούν το επίθετο της μητέρας τους, δεν ασχολούνται με την πολιτική, ενώ
οι πρώτες τους φωτογραφίες κυκλοφόρησαν στον Τύπο μόλις το 2000. Αναφέρονταν
στον πατέρα τους ως ο «προφέσορας», εξάλλου, όπως είχε εξομολογηθεί ο ίδιος ο
Φιντέλ, τον έβλεπαν ελάχιστα.
Επισήμως, έχει έναν γιο
από τον πρώτο του γάμο με τη Μίρτα Ντίαζ Μπαλάρτ, τον Φιντέλ ή Φιντελίτο, που
γεννήθηκε το 1949 και σπούδασε πυρηνική φυσική σε πανεπιστήμιο της Σοβιετικής Ένωσης.
Είχε αναλάβει το πρόγραμμα ατομικής ενέργειας της χώρας, αλλά τελικά απολύθηκε
από τον ίδιο του τον πατέρα «λόγω ανικανότητας». Η τελευταία αναφορά για αυτόν
τον ήθελε να εργάζεται ως σύμβουλος στο υπουργείο Βιομηχανιών. Από τη μεγάλη
του αγάπη τη Ναταλία ή «Νάτι» Ρεβουέλτα απέκτησε μία κόρη, την Αλίνα Φερνάντεθ,
που το 1993 ζήτησε άσυλο στις ΗΠΑ. Το 2002 σε συνέντευξή της στους New York
Times υποστήριξε ότι ο πατέρας της «χρεοκόπησε τη χώρα και έσφαξε τους
ανθρώπους της». Αντίστοιχη στάση τήρησαν και οι δύο ανιψιοί του, ο Λίνκολν και
ο Μάριο Ντίας Μπαλάρτ, οι οποίοι είναι βουλευτές των Ρεπουμπλικάνων στη
Φλόριντα.
Ο Φιντέλ γνώρισε την άλλη
μεγάλη του αγάπη, την Ντάλια Σότο ντελ Βάλιε, το 1961 κι ενώ πολλοί
ισχυρίζονται ότι δεν παντρεύτηκαν ποτέ, λέγεται ότι παντρεύτηκαν το 1980 ·18 χρόνια μετά τη γέννηση
του πρώτου τους γιου, του Αλέξις Κάστρο Σότο ντελ Βάλιε. Σύμφωνα με
πληροφορίες, ασχολείται με τη φωτογραφία. Με τη Σότο ντελ Βάλιε απέκτησε
τέσσερις ακόμα γιους: τον Αλεξάντερ, γραφίστα και φωτογράφο, τον Αντόνιο,
γιατρό της εθνικής ομάδας μπέιζμπολ κι αντιπρόεδρο της Κουβανικής Ομοσπονδίας
Μπέιζμπολ. Την πεντάδα συμπληρώνουν ο Αλεχάντρο (ο Φιντέλ ήταν θαυμαστής του
Μεγάλου Αλεξάνδρου), που έχει τη δική του εταιρεία κομπιούτερ, και ο Ανχελ, που
σύμφωνα με πληροφορίες σπούδασε ιατρική αλλά ασχολείται με τα αυτοκίνητα.
Επίσης, έχει τουλάχιστον τρία ακόμα παιδιά, δύο γιους και μία κόρη, από άλλες
σχέσεις του.
Αντιθέτως, τα δύο από τα
τέσσερα παιδιά του Ραούλ Κάστρο και ο γαμπρός του, συνταγματάρχης Λουίς
Αλμπέρτο Ροντρίγκεζ Λόπεζ - Καγιέχα έχουν σημαντική πολιτική παρουσία και
μάλιστα πριν εμφανιστεί δυναμικά στο προσκήνιο ο Ντίαζ Κανέλ, δεν ήταν λίγοι
εκείνοι στην Κούβα κι εκτός που θεωρούσαν ότι ο μοναχογιός του, Αλεχάντρο
Κάστρο Εσπίν, θα ήταν αυτός που θα τον διαδεχόταν. Ο Αλεχάντρο, γνωστός και ως
El Tuerto, ο «μονόφθαλμος», επειδή έχασε το ένα του μάτι (από ατύχημα) στον
εμφύλιο πόλεμο της Ανγκόλα, ήταν και ο αγαπημένος ανιψιός του Φιντέλ κι όταν ο
πατέρας του ανέλαβε τα ηνία, άρχισε να εργάζεται στο υπουργείο Εσωτερικών. Έχει
σπουδάσει μηχανικός και έχει Master στις Διεθνείς Σχέσεις, ασχολείται με
έρευνες για θέματα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας και άμυνας.
«Τσάρος»
των επιχειρήσεων
Ο Λόπεζ - Καγιέχα είναι
πρόεδρος της Gaesa -της κοινοπραξίας επιχειρήσεων που διευθύνουν οι ένοπλες
δυνάμεις- και μέλος της κεντρικής επιτροπής του κόμματος. Στην πραγματικότητα θεωρείται
ο «τσάρος» των επιχειρήσεων επειδή είναι αυτός που επιβλέπει τις κυριότερες
επιχειρήσεις της Κούβας όπως τη βιομηχανία της ζάχαρης. Είναι παντρεμένος με
την Ντέμπορα Κάστρο Εσπίν, κόρη του Ραούλ, αν και πιο προβεβλημένη είναι η άλλη
του κόρη, η Μαριέλα, διευθύντρια του Κέντρου Σεξουαλικής Εκπαίδευσης, που
πιστώνεται και τα σημαντικά βήματα που έγιναν υπέρ των δικαιωμάτων των
ομοφυλοφίλων.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου