ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Ήταν 25η Αυγούστου 1922, όταν  ο εθνομάρτυρας  Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης στέλνει την τελευταία του επιστολή, με αποδέκτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Σε αυτήν προφητικά γράφει:

«Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας, το Ελληνικόν Κράτος, αλλά και σύμπαν το Ελληνικόν Έθνος καταβαίνει πλέον εις τον Άδην, από του οποίου καμμία πλέον δύναμις δεν θα δυνηθή να το αναβιβάση και το σώση. Της αφαντάστου ταύτης καταστροφής, βεβαίως, αίτιοι είναι οι πολιτικοί και οι προσωπικοί Σας εχθροί, πλην και Υμείς φέρετε μέγιστον της ευθύνης βάρος […]».

Όταν η επιστολή του Χρυσόστομου έφθασε στα χέρια του Βενιζέλου, το μαρτύριο είχε συντελεσθεί…

 Παρακάτω θα διαβάσετε ένα αφιέρωμα στον εθνομάρτυρα μητροπολίτη που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΈΜΠΡΟΣ στις 4 Σεπτεμβρίου 1922.

Το κείμενο είναι εξαιρετικό και γραμμένο στην απλή καθαρεύουσα.

Αρχικά σκέφτηκα την μετατροπή του στην καθομιλουμένη αλλά δεν το έπραξα φοβούμενος ότι θα έχανε την γλαφυρότητά του και την ομορφιά των λέξεων που χρησιμοποιεί. Η μόνη και εξ ανάγκης παρέμβασή μου είναι η χρήση μονοτονικής γραφής χωρίς επέμβαση όμως στο συντακτικό ή την γραμματική του κειμένου.

 Το μαρτύριο του αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης, εικόνα δια χειρός Φίκου

ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Έχω πάντα εμπρός εις τα μάτια μου, έλεγεν ο σεβάσμιος καθηγητής, ζωηρότερον τώρα την βλέπω απέναντί μου, από τον στέφανον του μαρτυρίου και αυγαζομένην, την εικόνα του νέου οσιομάρτυρος Μητροπολίτου, του Χρυσοστόμου της Σμύρνης.

Χειμερινή εσπέρα ήτο, Δεκέμβριος ο μην, εγγίζουν τρία έτη να συμπληρωθούν. Συνεδριάζομεν οι Σύμβουλοι. Κάποιον ζήτημα οικονομικόν, θετικόν, άχαρι εις τας λεπτομέρειάς του, συμφεροντολογικόν, δυσεξιχνίαστον, μας απησχόλει και μας απερρόφα και μας ανησύχει. Ότε κλητήρ ανήγγειλε την επίσκεψιν του Μητροπολίτου του Σμύρνης. Εζήτει να του επιτραπή να προσέλθη παρεπιδημών και να χαιρετίση τους σοφούς Συμβούλους.

Η συζήτησις έπαυσεν, η συνεδρίασις διεκόπη. Το Συμβούλιον ηγέρθη εις προϋπάντησίν του. Ο σεπτός Ιεράρχης έσφιξε την χείρα ενός εκάστου των μελών. Συμπαθητικός, ταπεινός περισσότερον εις το εξωτερικόν του, επιβαλλόμενος μάλλον δια της πρωτογόνου χριστιανικής γλυκύτητος εις το ήθος του, παρά δι’ επισημότητος ιερατικής, ούτως ειπείν, εις τους τρόπους του.

Τω παρεχώρησα την προεδρικήν θέσιν μου. Άμα επ’ εκείνης εγκατασταθείς, έκρινε πρέπον να τιμήση την προσενεχθείσαν οιονεί επίτιμον προεδρείαν, να μη απομείνη αργός. Και ο προεδρικός θώκος μετεβλήθη εις άμβωνα. Αλλ’ ο ιεροκήρυξ δεν είχε τίποτε από την τυπικήν, υπόψυχρον και θεατρικήν, συχνά, επιτήδευσιν των ρητόρων του θείου κηρύγματος.

Η ομιλία του δεν ανεφέρετο εις δόγματα, ουδέ ετόνιζεν ωρισμένας αρχάς καθιερωμένας υπό της χριστιανικής ηθικής, εις υπόδειγμα εναρέτου βίου, δια την αιώνιαν ζωήν. Το κήρυγμάτου ήτο καθαρώτατα και χαρακτηριστικώτατα πατριωτικό. Ενεπνέετο από τους μεγάλους επικούς καιρούς, από την επικαιρότητα των θριαμβευτικών γεγονότων, των οποίων ησθανόμεθα, αγαλλόμενοι τον αντικτυπον.

Ήτον ως ιστορική αφηγηματική, άμα δε μυστηριακή και αποκαλυπτική διάλεξις. Την ενέπνεεν η Θράκη, όπου ο Ελληνικός στρατός επανίστα τας ευκλεεις παραδόσεις των βυζαντινών αυτοκρατόρων ανακτητής της Αδριανουπόλεως. Την εγέμιζεν η Σμύρνη, όπου ο Σταυρός της Ορθοδοξίας προέβλεπε συγκάθεδρον αδελφήν του, την Κυανόλευκον.

Εξήστραπτεν η αγαθή γενεώσα μορφή του θαλερού πρεσβύτου εις την ιδέαν της απολυτρώσεως των Αλυτρώτων, αλλ’ ο τόνος της φωνής του προσελάμβανεν αποχρώσεις καρδιοβόρου οδύνης, ότε αναπαρίστα, εις όλας του τας λεπτομερείας, το καταχθόνιον σχέδιον της εξοντώσεως του Ελληνισμού της Ανατολής. Σχέδιον το οποίον κατέγραψεν, υπείκουσα εις τα διδάγματα της πολιτικής φιλοσοφίας περί του ότι οι αδύνατοι και επιζήμιοι εις τα συμφέροντα των δυνατών δεν έχουν δικαίωμα να ζώσιν επί της γης, κατέγραψεν η αδιάλλακτος επιστήμη φιλοτούρκου στρατηγού, ανήκοντος εις λαόν ιστάμενον επί της κορυφής μεταξύ των άλλων συσταδιοδρόμων του εις τον πολιτισμό.

Και το εφήρμοσεν ο κορυφαίος αντιπρόσωπος της βαρβαρότητος, ο Τούρκος, χρόνων αφελώς πιστευομένων ότι παρήλθον ες αεί, υπόλειμμα και τεκμήριον. Ο Τούρκος, έλεγεν ο φιλόπατρις ιεράρχης, είναι το θηρίον της Αποκαλύψεως. Αλλά φρικιά ο νους, οσάκις λογίζεται ότι το θηρίον τούτο ζη ακόμη και αντέχει, και καταλύει, και συντρίβει, υπό τα όμματα του εκπολιτισθέντος Ευρωπαίου, με την άμεσον συμπάθεια ή με την έμμεσον ανοχήν των ισχυρών και της Δύσεως και του Βορρά. Το θηρίον, φίλτρον μαγικόν εκάστοτε, ποτίζει τους πλατωνικώς, οσάκις υπερπληρωθή το ποτήριον της αδικίας διαμαρτυρομένους εναντίον του και απειλητικώς προσβλέποντας Ευρωπαίους χριστιανούς προστάτας δήθεν· και υπό την επήρειαν του φίλτρου εκείνοι, συμπαθούντες ή αδρανούντες τον αφίνουν εν τούτοις νακαίη και να σφάζη, να ερημώνη, να ατιμάζη και να τερατουργή, απαθείς ή ουδέτεροι κομπάρσοι εις την αιματοβαφή τραγωδίαν του πρωταγωνιστούντος Ισμαηλίτου.

Αλλά κατέπνιγε τον πόνον των οδυνηρών προφητικών του βλέψεων η θριαμβευτική προέλασις του Ελληνικού στρατού εις την Θράκην, η χωρούσα επί αισίων οιωνών Ελληνοκρατία της Κωνσταντινουπόλεως, η επανάκτησις της Ιωνία, της γης «όπου ο Μέλης στιλπνός μαρμαίρει ως πλαξ αργύρου», κατά τον παλαιον ποιητήν.

Δεν ήθελ’ εφεξής, να αποκαλήται «κατ Ανατολάς Τουρκία» η χώρα εις την οποίαν από της κιθάρας του Ομήρου μέχρι του ξίφους του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο  Ελληνισμος εμουσούργει και εμεγαλούργει. Παρά την Ευρωπαϊκήν Ελλάδα ανέκυπτε το όχι ολιγώτερον τμήμα, εις το οποίον ήρμοζε το όνομα «Ασιατική Ελλας».

Εμακάριζεν εαυτόν διότι ηυτύχησε να ίδη αρχομένην την επανίδρυσιν, έλεγε της περικλεούς Βυζντινής Αυτοκρατορίας ας και τας πολυπαθείς χώρας της Ανατολής οσημέραι λαμπρυνομένας πλειότερον υπό του ανεσπέρου φωτός της Ελληνικής χριστιανικής ελευθερίας. Και βυθιζόμενος εντονώτερον από την ρύμην του λόγου του εις το πατρικόν όραμά του ο Χρυσόστομος της Σμύρνης και τας χείρας ανατείνων προς τα ύψη, και προσβλέπων ως εν εκτάσει τους μετ’ ευλαβείας και κατανύξεως ακροωμένους αυτού, επέρανε την ομιλίαν του δια της ανακραυγής ταύτης· Ας αξιώση ο Ύψιστος σύμπαντα τον Ελληνισμόν κατά το υποφώσκον νέον έτος να ακούση εντός του αγλαού ναού της του Θεού Σοφίας άδομεν το «Χριστός γεννάται» και να χαιρετίση τότε το αναγενηθέν Ελληνικόν Βυζαντινόν Κράτος, σύμβολον έχον τον δικέφαλον Αετόν μετά της Κυανολεύκου. Και αποχαιρετίσας τους προσδραμόντας εταίρους του Συμβουλίου και άλλους παριστάμενους εκεί δια να ασπασθώσιν την δεξιάν του,  ο θεόπνευστος Ιεράρχης, ο καταλιπών μετά την αναχώρησίν του εκείθεν φωταυγή τρισυπόστατον αύλακα μυστηριακόν Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης, επανήλθεν εις την πρωτεύουσάν του, ένθα τον ανέμενεν, μετά τινα χρόνον, αντι της εκπληρώσεως της ευχής του, ο μαρτυρικός θάνατος.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΜΠΡΟΣ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1922

Οι φωτογραφίες προέρχονται από την Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια ( https://el.wikipedia.org/wiki/Χρυσόστομος_Σμύρνης )

Γιατί δεν ξεχνώ τον Χρυσόστομο Σμύρνης

Η δράση του δίνει αποστομωτική απάντηση σε όσους αμφισβητούν την ελληνορθόδοξη ταυτότητά μας

Γράφει ο  Κωνσταντίνος Χολέβας

Την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η Εκκλησία της Ελλάδος τιμά τη μνήμη των εθνομαρτύρων επισκόπων Χρυσοστόμου Σμύρνης, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Γρηγορίο υ Κυδωνιών, Προκοπίου Ικονίου και Ευθυμίου Ζήλων «και των συν αυτοίς αναιρεθέντων κατά την Μικρασιατική Καταστροφή μαρτύρων» του 1922. Ειδική ακολουθία έχει συντάξει ο μακαριστός μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος Βαλληνδράς.

Δεν ξεχνούμε -δεν πρέπει να ξεχάσουμε- τη θυσία των κληρικών της Μικράς Ασίας. Έμειναν πιστοί μέχρι θανάτου για να σώσουν το ποίμνιό τους. Οι Τούρκοι σφαγείς γνώριζαν ότι οι κληρικοί ήταν εκείνοι που διατήρησαν την πίστη και την εθνική συνείδηση των Ελλήνων. Ήξεραν ότι το ράσο δίδασκε Ορθοδοξία και ελληνική γλώσσα, ότι μέσω της θείας λειτουργίας οι Ρωμιοί διαφύλαξαν Χριστό και Ελλάδα, ακόμη και εκείνοι που αναγκάσθηκαν να γίνουν τουρκόφωνοι.

Δεν υποτιμώ τη θυσία των υπολοίπων, αλλά ξεχωρίζω τον Σμύρνης Χρυσόστομο Καλαφάτη. Τον αγωνιστή του Μακεδονικού Αγώνος, όταν ήταν μητροπολίτης Δράμας. Τον εμψυχωτή του εθνικού φρονήματος, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του στη Σμύρνη. Τον υποστηρικτή της Παιδείας και του αθλητισμού. Τον ποιμένα που αρνήθηκε να δραπετεύσει, να φυγαδευτεί από Γάλλους διπλωμάτες ή ρωμαιοκαθολικούς κληρικούς. Τον κληρικό που κατακρεουργήθηκε για να ξεσπάσει σ’ αυτόν και όχι στο ποίμνιό του η οργή των βασανιστών. Τον άγιο της Εκκλησίας μας, του οποίου δεν έχει βρεθεί το λείψανο. Δεν γνωρίζουμε πού το πέταξαν ο Νουρεντίν Πασάς και τουρκικός όχλος.

Δεν ξεχνώ τον Χρυσόστομο Σμύρνης, διότι έδωσε το παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας του πραγματικού ηγέτη, την ώρα που ο εκπρόσωπος της ελληνικής Πολιτείας, ο μυστηριώδης και αντιπαθής αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης, διέφευγε πάνω σε αγγλικό πλοίο.

Δεν ξεχνώ τον Χρυσόστομο Σμύρνης, διότι τα παιδιά μας πρέπει να μαθαίνουν την ιστορική αλήθεια. Να μην παρασύρονται από τους οπαδούς του «συνωστισμού» και της αποδομήσεως της ιστορικής μνήμης. Δεν είμαστε φανατικοί ή εκδικητικοί, αλλά τα παιδιά μας πρέπει να γνωρίζουν ότι στη Μικρά Ασία και στον Πόντο, από το 1914 και με αποκορύφωμα το 1922, πραγματοποιήθηκε μια ουσιαστική Γενοκτονία του Ελληνισμού. Μαζί μας υπέφεραν και θανατώθηκαν οι Αρμένιοι και άλλες χριστιανικές κοινότητες. Αλλά ήταν γενοκτονία. Κάθε αμφισβήτηση, κάθε άλλη ορολογία αποτελεί προσβολή προς τους νεκρούς και τους ξεριζωμένους.

Δεν ξεχνώ τον Χρυσόστομο Σμύρνης, διότι βλέπω με ανησυχία να προετοιμάζεται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής μια νέα και προβληματική ύλη για τη σχολική Ιστορία. Κάποιοι επιχειρούν να αθωώσουν τους Οθωμανούς και τους Νεοτούρκους για τα εγκλήματά τους.

Δεν ξεχνώ τον Χρυσόστομο Σμύρνης, διότι η δράση του και το μαρτύριό του δίνουν αποστομωτική απάντηση σε όσους αμφισβητούν την ελληνορθόδοξη ταυτότητά μας και στους ψευδοπροοδευτικούς που πετούν τα εικονίσματα στα σκουπίδια!

Kωνσταντίνος Χολέβας

*Πολιτικός επιστήμων

http://www.dimokratianews.gr/content/78179/giati-den-xehno-ton-hrysostomo-smyrnis