Τα μυστήρια των Ιεροσολύμων και η ιερή περιουσία

Τα μυστήρια των Ιεροσολύμων και η ιερή περιουσία

Η επανεμφάνιση του πρώην Πατριάρχη Ειρηναίου, που παρέμενε επί χρόνια «απομονωμένος» σε ένα μικρό διαμέρισμα, και η απάντηση του για τη μίσθωση ακινήτων σε ισραηλινές εταιρίες.

Από τον Αντώνη Τριαντάφυλλου

Ο πρώην Πατριάρχη» Ιεροσολύμων Ειρηναίο» (σ.σ. Ο ίδιος θεωρεί εαυτόν νόμιμο) είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της πολύκροτης υπόθεσης των ακινήτων στην πόλη της Γιάφας.

Τον περασμένο Μάρτιο, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ταξίδεψε στην Ιερουσαλήμ για να παραστεί στην τελετή παράδοσης του ανακαινισμένου κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου. Μετά το πέρας των εκδηλώσεων, πήρε μια πρωτοβουλία που για αρκετούς, λόγω γεγονότων του παρελθόντος, ήταν αδιανόητη. «Πάω να δω τον Ειρηναίο» φέρεται ότι είπε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο. Λίγη ώρα αργότερα, ο Πατριάρχη» Βαρθολομαίος καθόταν δίπλα στον Ειρηναίο, στο σαλονάκι του μικρού διαμερίσματος στο κεντρικό μοναστήρι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, όπου συνεχίζει να διαμένει ο δεύτερος. Το κλίμα στη συνάντηση, συμφωνά με άλλους παριστάμενους, ήταν καλό.

Η επίσκεψη του προκαθημένου της Ορθοδοξίας στον πρώην Πατριάρχη Ειρηναίο προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, λόγω της έντονα φορτισμένης «προϊστορίας». Στις 24 Μαΐου 2005 συγκλήθηκε από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο μείζων και υπερτελής Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, η οποία διέγραψε το όνομα του Ειρηναίου από τα δίπτυχα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και κήρυξε τον θρόνο των Ιεροσολύμων σε χηρεία. Είχε προηγηθεί χρονικά η μεγάλη κρίση στο εσωτερικό του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που προκλήθηκε από την υπόθεση μίσθωσης των ακινήτων στην πύλη της Γιάφα σε ισραηλινές εταιρίες. Μετά την απόφαση της μείζονος και υπερτελούς Συνόδου, η Αγιοταφίτικη Αδελφότητα εξέλεξε ομόφωνα νέο Πατριάρχη Ιεροσολύμων τον -έως τότε- Αρχιεπίσκοπο Θαβωρίου Θεόφιλο.

Ο κ. Ειρηναίος μέχρι σήμερα υποστηρίζει με νομικά και κανονικά επιχειρήματα ότι οι ενέργειες μελών της Αγιοταφιτικής Αδελφότητας να τον κηρύξουν έκπτωτο το 2005 βάσει κειμένου αποκήρυξης θεωρούνται ανυπόστατες.

Πριν από λίγες ημέρες, η προσφυγή που κατέθεσαν οι εταιρίες Berisford Investments Limited, Richards Marketing Corporation και Gallow Global Limited κατά του πρώην Πατριάρχη Ειρηναίου, του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου και του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, με τις ενάγουσες να υποστηρίζουν ότι είναι κάτοχοι δικαιωμάτων μισθώσεως σε τρία ακίνητα -τα ξενοδοχεία «Πέτρα», «Ιμπέριαλ» και η οικία Μουαζαμία-, που βρίσκονται στην κυριότητα του ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, δικαιώθηκε με την απόφαση του επαρχιακού δικαστηρίου στην Ιερουσαλήμ.

Κινητοποίηση

Η απόφαση του δικαστηρίου προκάλεσε την κινητοποίηση του Πατριαρχείου και του κ. Θεοφίλου, που ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου στα ιορδανικά ΜΜΕ ότι θα εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα με το να προσφύγει στο ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ προκειμένου να αναιρεθεί η πρωτόδικη απόφαση που δικαίωσε την προσφυγή των τριών εταιριών.

Ο κ. Ειρηναίος σε γραπτή δήλωση του ανέφερε ότι «διαψεύδω κατηγορηματικά την ειλικρίνεια και ευθύτητα των δηλώσεων του κ. Θεοφίλου εις τα ΜΜΕ σχετικώς με την 2035-08 απόφασιν του Επαρχιακού Δικαστηρίου Ιεροσολύμων ότι θα εξάντληση όλας τα προσπαθείας και κάθε νομικόν και οικονομικόν μέσον διά να ακύρωση τας συναλλαγάς εις την Πύλην της Γιάφα». Μάλιστα, στην ίδια δήλωση του ο κ. Ειρηναίο» χαρακτηρίζει «προσχηματικάς και ψευδείς τις δηλώσεις του Πατριάρχη Θεοφίλου, με συγκεκριμένα και αναλυτικά επιχειρήματα

Σύμφωνα με στενούς συνεργάτες του, ο κ. Ειρηναίος ενεργούσε πάντοτε προσεκτικά σε όλες τις υποθέσεις, προκειμένου να διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, παρά όποιες πιέσεις τού ασκούνταν.

Η ζωή μετά την έκπτωση, η επέμβαση και η επίσκεψη στον Πανάγιο Τάφο

ΑΠΟ το 2005 μέχρι σήμερα, ο κ. Ειρηναίος παραμένει στην Ιερουσαλήμ, ζώντας στο μικρό διαμέρισμα που του είχε παραχωρηθεί όταν έγινε αρχιμανδρίτης, επί πατριαρχία» του μακαριστού Βενεδίκτου." Για δέκα χρόνια, ο πρώην Πατριάρχης Ειρηναίος, όπως αναφέρουν στενοί συνεργάτες του, βίωσε συνθήκες απομόνωσης. Παρότι ο ίδιος συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα να μπαίνει και να βγαίνει ελεύθερα και ακώλυτα από το μικρό διαμέρισμα στο κεντρικό μοναστήρι του Πατριαρχείου, όπου και τώρα διαμένει, όσοι επιθυμούσαν στο παρελθόν, την περίοδο πριν από την εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε το 2015, να τον επισκεφθούν συναντούσαν διάφορα προσκόμματα και κωλύματα, καθιστώντας την επικοινωνία του κ. Ειρηναίου, σύμφωνα με πηγές του περιβάλλοντος του, με εκκλησιαστικά πρόσωπα, πιστούς και ανθρώπους που επιθυμούσαν να τον επισκεφθούν ιδιαίτερα δυσχερή

Στα τέλη του 2015, ο πρώην Πατριάρχη» διαγνώσθηκε με κήλη που έχρηζε χειρουργικής αντιμετώπισης. Πράγματι, το πρόβλημα της υγείας του αντιμετωπίστηκε επιτυχώς.

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, ο κ. Ειρηναίος δέχθηκε έναν απρόσμενο επισκέπτη, τον Πατριάρχη Θεόφιλο, που του έσφιξε το χέρι και του ευχήθηκε «περαστικά» για τη δοκιμασία της υγείας του.

Εκείνη η ανθρώπινη και συναισθηματικού χαρακτήρα επίσκεψη μπορεί να μην ήταν καταλυτική ώστε να αποκατασταθούν πλήρως οι προσωπικές σχέσεις Ειρηναίου - Θεοφίλου, αλλά έδειξε ότι το χάσμα, τουλάχιστον σε διαπροσωπικό επίπεδο, δεν ήταν αγεφύρωτο.

Ο κ. Ειρηναίο», σύμφωνα με πρόσωπα του περιβάλλοντος του, σήμερα δεν αντιμετωπίζει καμία επιπλοκή από την επέμβαση κήλης. Προσεύχεται καθημερινά, είναι δραστήριος, μελετά, διαβάζει και ενημερώνεται για όλες τις εξελίξεις, ενώ κάνει και περιπάτους έξω από την οικία του για ψώνια χρειωδών τροφίμων, καθώς και για να διεκπεραιώσει διαφορές υποθέσεις του.

Όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες» που εξασφάλισε η «κυριακάτικη δημοκρατία», την ημέρα των ονομαστηρίων του ο κ. Ειρηναίου επισκέφθηκε τον Ναό της Αναστάσεως. Ως ευσεβής προσκυνητής μπήκε στον Πανάγιο Τάφο και προσευχήθηκε έντονα πάνω στο κενό σήμα, την πηγή της αιώνιας ζωής, ενώ στη συνέχεια προσκύνησε και στο καθολικό, όπως και στον φρικτό Γολγοθά.

Κυριακάτικη δημοκρατία

Το Ισραήλ θέλει πάλι να αρπάξει «φιλέτα» του Πατριαρχείου

Διπλό χτύπημα: Δικαστήριο κρίνει νόμιμη παλιά συμφωνία (που είχε ακυρωθεί) για μίσθωση κτιρίων για ...198 χρόνια. Παγίδες και με νομοσχέδιο-βόμβα

Από τον Αντώνη Τριανταφύλλου

Βαριά γκρίζα σύννεφα συγκεντρώνονται πάνω από την Ιερουσαλήμ. Η ιερή πόλη για τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, τον ιουδαϊσμό, τον χριστιανισμό και το Ισλάμ, αποτελούσε στο παρελθόν πεδίο αιματηρών πολεμικών συγκρούσεων, ενώ σήμερα συνεχίζει να είναι χώρος όπου ξεδιπλώνεται ένα μοναδικό -σε παγκόσμιο επίπεδο- διαρκές παίγνιο με πολιτικές, γεωστρατηγικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές πτυχές, μα πάνω από όλα με βαθείς συμβολισμούς.

Η Ιερουσαλήμ μπορεί να μη διαθέτει κομβική εμπορική θέση εφάμιλλη άλλων πόλεων, όπως η Κωνσταντινούπολη, αλλά πάντοτε ήταν σταυροδρόμι συνάντησης πολιτισμών και θρησκειών. Εβραίοι, Έλληνες, Ρωμαίοι, πριν και μετά την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, Πέρσες, Άραβες, Σταυροφόροι, Αρμένιοι άφησαν το αποτύπωμά τους στην ιερή πόλη. Αλλά και στα νεότερα χρόνια, παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πόλη και τους Αγίους Τόπους.

Για τους Εβραίους είναι η πόλη του Ναού και των βασιλέων Δαυίδ και Σολομώντα. Για τους χριστιανούς η πόλη όπου σταυρώθηκε και αναστήθηκε ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ενώ για τους μουσουλμάνους είναι ο τρίτος ιερότερος τόπος προσκυνήματος, μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα.

Διακύβευμα

Από την πυκνή ιστορία της πόλης, που είναι ενσωματωμένη στα πλακόστρωτά της, χαραγμένη βαθιά στις ουλές των τοίχων των κτιρίων της και στις σφαίρες πάνω από την πύλη της Σιών, που μαρτυρείται καθημερινά στον Ναό της Αναστάσεως, στο Δυτικό Τείχος, στο Τέμενος του Βράχου, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο ισχυρό είναι το διακύβευμα της κατοχής ή και της επιρροής στα εδάφη της.

Το 1949 ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν χαρακτήρισε την Ιερουσαλήμ «αιώνια και ιερή πρωτεύουσα» του Ισραήλ, ενώ το κράτος σε μια κίνηση ιδιαίτερου συμβολισμού έχτισε στους λόφους πάνω από την παλιά πόλη την εθνική αντιπροσωπία του, την Κνεσέτ, το Προεδρικό Μέγαρο και άλλα δημόσια κτίρια. Την ίδια ώρα οι Παλαιστίνιοι θεωρούν τα εδάφη της ανατολικής Ιερουσαλήμ το έδαφος της πρωτεύουσας του δικού τους -μελλοντικού- κράτους. Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερα περίπλοκο ιστορικό, θρησκευτικό, πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον διακονεί το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων, εδώ και 20 αιώνες, στην Αγία Γη. Η Αγιοταφιτική Αδελφότητα, το αποκαλούμενο και «Τάγμα των Σπουδαίων», συγκροτείται γύρω από τον εκάστοτε ελληνορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων, φυλάσσοντας τις Θερμοπύλες των Παναγίων Προσκυνημάτων, αλλά και τις μεγάλες εκτάσεις γης που κατέχει στο Ισραήλ και στα εδάφη της Παλαιστινιακής Αρχής.

Για πολλούς ιδιώτες και για μεγάλες επιχειρήσεις η κατοχή και η διαχείριση μεγάλων και οικονομικά προσοδοφόρων ακινήτων αποτελεί διακαή πόθο. Για το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων όμως, πολλά από τα ακίνητά του μοιάζουν με «βόμβα», που, αν από λάθος πυροδοτηθεί, μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες.

Επικύρωση

Στις αρχές Αυγούστου μια δικαστική απόφαση επανέφερε τις μνήμες της μεγάλης κρίσης που βίωσε πριν από 12 χρόνια η Σιωνίτιδα Εκκλησία, προκαλώντας ισχυρούς εσωτερικούς τριγμούς στην Αγιοταφιτική Αδελφότητα, που οδήγησαν στην αποπομπή του τότε Πατριάρχη Ειρηναίου. Αφορά την περιβόητη υπόθεση της «Πύλης της Γιάφας».

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα «Times of Israel», το Πρωτοδικείο της Ιερουσαλήμ έκρινε ότι η συμφωνία, που είχε αρχικά συναφθεί την περίοδο 2004-2005 μεταξύ του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και της οργάνωσης Ateret Cohanim, είναι έγκυρη. Αυτή προέβλεπε τη μίσθωση κτιρίων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην παλιά πόλη για 99+99 χρόνια στην εν λόγω εβραϊκή οργάνωση.

Τη συμφωνία επιχείρησε να ακυρώσει η διοίκηση του Πατριάρχη Θεοφίλου, προκαλώντας τη δικαστική διένεξη με την εβραϊκή οργάνωση.

Η Ateret Cohanim ιδρύθηκε το 1978 και οι πολέμιοί της την κατηγορούν ότι λειτουργεί ως όχημα για την εδραίωση του εβραϊκού εποικισμού στα παλαιστινιακά εδάφη, μέσω της αγοράς γης, που στη συνέχεια παραχωρείται αποκλειστικά σε εβραϊκές οικογένειες.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την ισραηλινή εφημερίδα «Times of Israel», η δικαστής Gila Kanfi-Steinitz, αντιπρόεδρος του τοπικού δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ, δήλωσε πως εξέτασε μόνο το νομικό μέρος της υπόθεσης σχετικά με την εγκυρότητα ή όχι της συμφωνίας. Η απόφαση του δικαστηρίου προκάλεσε αρχικά αμηχανία στην Αγιοταφιτική Αδελφότητα.

Ο Πατριάρχης Θεόφιλος και η Ιερά Σύνοδος αποφάσισαν να κινητοποιηθούν διπλωματικά και νομικά. Το Πατριαρχείο θα εξαντλήσει όλα τα νομικά εργαλεία που διαθέτει και γι' αυτό κατέθεσε προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ, κατά της πρωτόδικης απόφασης που άναψε το πράσινο φως για την ενοικίαση των ακινήτων του στην Ateret Cohanim.

Το νομοσχέδιο

Πέραν της δικαστικής απόφασης, υπάρχει ακόμη μία εξέλιξη, που προκαλεί εύλογη ανησυχία στο ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο και στις άλλες εκκλησιαστικές Αρχές των Αγίων Τόπων. Πρόκειται για νομοσχέδιο που κατέθεσαν στην Κνεσέτ 40 βουλευτές.

Εάν το σχέδιο υπερψηφιστεί, ενδεχομένως να θέσει μεγάλους περιορισμούς στον τρόπο διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και των άλλων Εκκλησιών, σε σημείο που ουσιαστικά -όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι- θα αδυνατούν να διαχειρίζονται και να διαθέτουν ελεύθερα τη γη που τους ανήκει.

«Ως εδώ και μη παρέκει» από τον Θεόφιλο

Στις 12 Αυγούστου ο Πατριάρχης Θεόφιλος, σε μια κίνηση σπουδαίου συμβολισμού, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στο Αμάν της Ιορδανίας, καταγγέλλοντας σε υψηλούς τόνους τόσο τη δικαστική απόφαση όσο και το νομοσχέδιο της ισραηλινής Βουλής. Η δυσφορία του για τις τελευταίες εξελίξεις ήταν τέτοια, που έφτασε στο σημείο να αναφωνήσει «ως εδώ και μη παρέκει»!

Ο κ. Θεόφιλος υποστήριξε ότι η πρόσφατη δικαστική απόφαση για την υπόθεση μίσθωσης των ακινήτων «Πύλη της Γιάφας» συνδέεται πολιτικά με το νομοσχέδιο που προωθείται στη Βουλή του Ισραήλ, ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις αρνητικές συνέπειες και τον περιορισμό που θα έθετε στα δικαιώματα των Εκκλησιών να διαχειρίζονται ελεύθερα και ανεξάρτητα τις ιδιοκτησίες τους, λέγοντας ότι «αυτό το νομοσχέδιο αποτελεί σαφή προσπάθεια να στερηθούν το -ηλικίας 2.000 ετών- Πατριαρχείο μας και οι αδελφές Εκκλησίες, που είναι παρούσες εδώ και αιώνες στους Αγίους Τόπους, τη νόμιμη και ιστορική ελευθερία και ανεξαρτησία μας. Αυτό το απαράδεκτο νομοσχέδιο, εάν ψηφιστεί, θα αποτελούσε σαφή παραβίαση κάθε διεθνούς συνθήκης που έχει ισχύ στην περιοχή και θα αποτελούσε μια απαράδεκτη προσβολή στην ελευθερία της λατρείας».

Με την αγγλική μετάφραση «enough is enough», η δραματική έκκληση του Πατριάρχη Θεοφίλου έκανε τον γύρο του κόσμου, καθώς το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών αναδημοσίευσε στην ιστοσελίδα του τη συνέντευξη Τύπου του ελληνορθόδοξου Πατριάρχη. Η Αγιοταφιτική Αδελφότητα και οι άλλες Εκκλησίες στους Αγίους Τόπους δραστηριοποιούνται τώρα ζωηρά στον κοινό σκοπό τους, την προάσπιση των δικαιωμάτων της ελεύθερης και ακώλυτης διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων τους, που απειλείται από το νομοσχέδιο της Κνεσέτ, χρησιμοποιώντας κάθε πρόσφορο πολιτικό και διπλωματικό μέσο για να αφυπνίσουν τη διεθνή κοινότητα απέναντι στη σοβαρή απειλή.

Τις εξελίξεις στους Αγίους Τόπους παρακολουθεί από κοντά αλλά με ψυχραιμία και η Ελλάδα. Οι διπλωματικές Αρχές σε Αθήνα, Τελ Αβίβ και Ιεροσόλυμα βρίσκονται σε εγρήγορση, προκειμένου να κρατούν ενήμερη την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών και τον πρωθυπουργό, καθώς τόσο το δικαστικό σκέλος της υπόθεσης όσο και η πιθανή υπερψήφιση του νομοσχεδίου για το καθεστώς διαχείρισης της περιουσίας του Πατριαρχείου και των άλλων Εκκλησιών στους Αγίους Τόπους μπορεί να διαταράξουν τις λεπτές διπλωματικές ισορροπίες στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις που αυτήν την περίοδο ενισχύονται όλο και περισσότερο, αλλά και τις παραδοσιακές ελληνοαραβικές σχέσεις με την Παλαιστινιακή Αρχή και την Ιορδανία.

Ο απομονωμένος Ειρηναίος που περιμένει ακόμα τη δικαίωσή του

Από το «Ωσαννά» στο «άρον άρον σταύρωσον αυτόν» συνοψίζεται η άνοδος και η πτώση του πρώην Πατριάρχη Ειρηναίου.

Ο -τότε- 62χρονος Ειρηναίος Σκοπελίτης, όταν το μακρινό 2001 εκλεγόταν στον πατριαρχικό θρόνο, γνώριζε βαθιά μέσα του ότι παραλαμβάνει μια «ηλεκτρική καρέκλα», λόγω των πολύ λεπτών διπλωματικών ισορροπιών που πρέπει να τηρεί ο εκάστοτε Πατριάρχης για να παραμείνει στη θέση του. Ηξερε ότι έχει την αμέριστη στήριξη των Αράβων και φαινόταν αποφασισμένος να κλείσει το μέτωπο του Ισραήλ, που δεν έβλεπε με καλό μάτι την εκλογή του, όπως διαπιστώθηκε και από την καθυστερημένη αναγνώρισή του.

Τέσσερα χρόνια μετά, το 2005, οι φανατικοί πιστοί ήταν πλέον απηνείς διώκτες του Ειρηναίου. Η υπόθεση των ακινήτων στην Πύλη της Γιάφας κλόνισε την εμπιστοσύνη της Συνόδου του Πατριαρχείου στο πρόσωπό του όσο και του αραβικού ποιμνίου.

Ο Ειρηναίος παρέμεινε αμετακίνητος από τις θέσεις ακόμα και όταν τον αποκήρυξε η Αγιοταφιτική Αδελφότητα και η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος των Ορθοδόξων που συγκλήθηκε τον Μάιο του 2005 στο Φανάρι τον κήρυξε έκπτωτο.

Πάντα πίστευε ότι είναι θύμα μιας καλοστημένης πλεκτάνης. Γι' αυτόν τον λόγο παραμένει ακόμα και σήμερα απομονωμένος -σχεδόν φυλακισμένος- σε ένα κελί στο Πατριαρχείο, περιμένοντας και την ηθική δικαίωσή του.

Σε αυτό το μικρό διαμέρισμα τον βρήκε τον Μάρτιο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος τον επισκέφθηκε σε μια κίνηση καλής θέλησης.

Οι σχέσεις του πρώην Πατριάρχη Ειρηναίου με τον διάδοχό του είναι ανύπαρκτες και ο πάγος έσπασε το 2015, όταν ο Ειρηναίος χειρουργήθηκε και ο Πατριάρχης Θεόφιλος τον επισκέφθηκε στον νοσοκομείο και του έσφιξε το χέρι, ευχόμενος «περαστικά».

Οι ψευδείς καταγγελίες για σκάνδαλο

Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έχει παρουσία σχεδόν 20 αιώνων στα εδάφη της Αγίας Γης.

Τα αυτοκρατορικά χρυσόβουλα από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι αραβικοί αχτιναμέδες, τα σουλτανικά φιρμάνια των Οθωμάνων, οι διεθνείς συνθήκες και οι κατά καιρούς χρηματικές δωρεές από βασιλείς και επιφανείς πιστούς έδωσαν τη νομική ισχύ και την οικονομική ευρωστία, ώστε το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων να αποκτήσει και να διαχειρίζεται έως σήμερα σημαντικό αριθμό κτιρίων στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, αλλά και μεγάλες εκτάσεις γης σε εδάφη που ανήκουν στο κράτος του Ισραήλ, στην Παλαιστινιακή Αρχή αλλά και στο γειτονικό κράτος της Ιορδανίας.

Το σύνολο της περιουσίας του δεν έχει αποτυπωθεί ή αποτιμηθεί, αλλά εκτιμάται ότι το ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο είναι, μετά το κράτος του Ισραήλ, ο μεγαλύτερος ιδιώτης κάτοχος γαιών με τίτλους ιδιοκτησίας στην περιοχή της Παλαιστίνης. Το νομικό σύστημα του Ισραήλ βασίζεται στις αρχές του Κοινού Δικαίου (Common Law).

Αναγνώριση

Αναγνωρίζεται το δικαίωμα ιδιοκτησίας επί της γης, αλλά ισχύει ένα ιδιαίτερα περίπλοκο σύστημα διαχείρισης της γης και των ακινήτων, με την οποία είναι επιφορτισμένη η Διοίκηση Ισραηλινών Εδαφών (Israel Land Administration-ILA) για λογαριασμό του Jewish National Fund (JNF).

Τον Ιούλιο το διαδίκτυο κατακλύστηκε από πληροφορίες με πηγές τοπικές εφημερίδες της Παλαιστίνης, που υποτίθεται ότι κατήγγειλαν ένα νέο «σκάνδαλο πωλήσεων» γης του Πατριαρχείου στη δυτική Ιερουσαλήμ σε εξωχώριες εταιρίες, περιγράφοντας γλαφυρά «ύποπτες» διαδρομές χρήματος.

Τα φερόμενα ως σκανδαλωδώς πωληθέντα ακίνητα βρίσκονται στη δυτική Ιερουσαλήμ, όπου κυριαρχικά δικαιώματα ασκεί το Ισραήλ, και η υπόθεση δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια εμπορική μίσθωση σε άλλο προτιμητέο ενοικιαστή, όπως προβλέπεται από το ισραηλινό Κοινό Δίκαιο.

http://www.dimokratianews.gr/content/77792/israil-thelei-pali-na-arpaxei-fileta-toy-patriarheioy

Τρικυμία στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Η πώληση ακινήτων στους Αγίους Τόπους βρίσκεται στο μικροσκόπιο των ισραηλινών, παλαιστινιακών και ιορδανικών Αρχών – Οι κινήσεις του Πατριάρχη Θεοφίλου, οι αντιδράσεις και το πολιτικό διακύβευμα

Γράφει η Μαρία Αντωνιάδου

Το ισραηλινό δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του Πατριαρχείου κατά της μακροχρόνιας εκμίσθωσης των δύο ξενοδοχείων Ιμπίριαλ και Πέτρα στην καρδιά της παλαιάς Πόλης των Ιεροσολύμων

Σε «κατάρα» για το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εξελίσσεται στο διάβα των αιώνων η ακίνητη περιουσία που διαθέτει στην Αγία Γη. Οι μοναχοί της αγιοταφιτικής αδελφότητας, απόγονοι του «Τάγματος των Σπουδαίων» από τον 4 μ.Χ., κατάφεραν και συγκέντρωσαν μια ακίνητη περιουσία που κατατάσσει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στον κατάλογο με τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής. Ξενοδοχεία, μέγαρα, μουσεία, πάρκα αναψυχής, σχολεία και πολυτελείς κατοικίες στη Δυτική, στην Ανατολική και στην παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, στη Βηθλεέμ και στο Αμμάν της Ιορδανίας, έχουν χτιστεί σε εδάφη του Πατριαρχείου. Ενός Πατριαρχείου που τους τελευταίους δύο μήνες ζει στους ρυθμούς ενός ακόμη «σκανδάλου» πώλησης ακινήτων.

Δεκάδες στρέμματα «αιτία πολέμου»

Δύο υποθέσεις φαίνεται ότι βρίσκονται στο επίκεντρο των Ισραηλινών, των Παλαιστινιακών και των Ιορδανικών Αρχών.

Η πρώτη αφορά την πώληση οικοπέδων στη Δυτική Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για δεκάδες στρέμματα σε περιοχές που ανήκουν στην κυριαρχία του Ισραήλ. Τα συγκεκριμένα είχαν εκμισθωθεί για 99 χρόνια από τους Πατριάρχες Ιεροσολύμων Τιμόθεο και Βενέδικτο στις δεκαετίες του '40 και του '50. Στα σχεδόν εβδομήντα χρόνια που μεσολάβησαν, τα ως τότε αμπέλια και χωράφια μετατράπηκαν σε χώρους αναψυχής, πολυτελείς κατοικίες, ενώ σε κομμάτι αυτής της περιοχής βρίσκεται ακόμη και τμήμα του εβραϊκού μουσείου.

Στις αρχές του καλοκαιριού οι ισραηλινοί κάτοικοι της περιοχής ξεσηκώθηκαν κατά του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και του Πατριάρχη Θεοφίλου καθώς από τις δηλώσεις στον Δήμο των Ιεροσολύμων προέκυψε ότι η αγιοταφιτική αδελφότητα προχώρησε στην ολοκληρωτική πώληση της έκτασης. Το γεγονός προκάλεσε τεράστια αναστάτωση, καθώς τα προηγούμενα συμβόλαια εκμίσθωσης έληγαν το 2050. Οι ενοικιαστές των ακινήτων διέθεταν συμβόλαια για άλλα τριάντα χρόνια. Ακόμη και η «ιδιοκτήτρια» εταιρεία άλλαξε και πλέον δεν είχαν να διαπραγματεύονται με το Jewish National Fund (JNF), αλλά με καινούργιες εταιρείες οι οποίες εμφανίζονται να εκπροσωπούνται από δύο γνωστά νομικά γραφεία της Ιερουσαλήμ που ανήκουν στους Noam Ben David και Ephraim Abramson. Οι οριστικές πωλήσεις, που φαίνεται ότι έγιναν το 2011 και το καλοκαίρι του 2016, βλέπουν σήμερα το φως της δημοσιότητας μέσω της δήλωσης στον Δήμο και του φόρου που επιβλήθηκε για τα ακίνητα.

Οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν και, όπως εκτιμάται, πρόκειται για Ισραηλινούς με υψηλές προσβάσεις στην κυβέρνηση και στο κοινοβούλιο, οι οποίοι διεκδικούν να παραμείνουν στα ακίνητά τους καθώς φοβούνται ταυτόχρονα την αύξηση των τιμημάτων και το ενδεχόμενο εξώσεων. Ισχυρές είναι και οι δικαστικές και πολιτικές παρεμβάσεις του JNF, που ιδρύθηκε το 1901, με στόχο την αγορά και την ανάπτυξη στην περιοχή - που τότε ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αργότερα πέρασε στη βρετανική κυριαρχία προκειμένου να εγκατασταθούν εβραϊκοί πληθυσμοί της Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη εταιρεία - όπως και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής - αποτέλεσε έναν από τους βασικούς πυλώνες συνεδρίων της Κοινωνίας των Εθνών (ΚΤΕ), προπομπού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Δικαίωση για την παλαιά Πόλη

Την ίδια ώρα, μια άλλη υπόθεση που προέρχεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έρχεται εκ νέου να ταράξει τον βίο των μοναχών της αγιοταφιτικής αδελφότητας. Συγκεκριμένα, στα τέλη Ιουλίου εκδόθηκε η απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ στο οποίο είχε προσφύγει το Πατριαρχείο κατά της μακροχρόνιας εκμίσθωσης των δύο ξενοδοχείων Ιμπίριαλ και Πέτρα στην παλαιά Πόλη των Ιεροσολύμων, στις οποίες είχε προχωρήσει ο Πατριάρχης Ειρηναίος. Η εκμίσθωση για 99 χρόνια σε εταιρεία συμφερόντων της οργάνωσης Ateret Cohanim, που φέρεται ότι ανήκει σε ορθόδοξους εβραίους των Ηνωμένων Πολιτειών και στοχεύει στη δημιουργία status quo στην παλαιά Πόλη των Ιεροσολύμων - που δεν έχει αποφασισθεί από την παγκόσμια κοινότητα - υπήρξε η θρυαλλίδα για την πτώση του Πατριάρχη Ειρηναίου και την επαναφορά του στις τάξεις των μοναχών.

Η απόφαση του δικαστηρίου ορίζει ότι αυτές οι μακροχρόνιες ενοικιάσεις είναι έγκυρες και απορρίπτει το αίτημα του Πατριάρχη Θεοφίλου και της Ιεράς Συνόδου για την ακύρωση των συμβολαίων. Η έκδοση της απόφασης προκάλεσε «συναγερμό» στο Πατριαρχείο και ο κ. Θεόφιλος συγκάλεσε σε ειδική συνεδρίαση τους εκπροσώπους όλων των χριστιανικών εκκλησιών, ομολογιών και κοινοτήτων στην Αγία Γη για να δοθεί απάντηση. Μια συνάντηση που έγινε λίγα 24ωρα προτού επισκεφτεί την Ιορδανία και την πρωτεύουσα Αμμάν, καθώς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αποτελεί Ιορδανικό Καθίδρυμα από την εποχή της Υπεριορδανίας και οι εκάστοτε υποψήφιοι πατριάρχες φέρουν την ιορδανική υπηκοότητα. Και επί ιορδανικού εδάφους ο κ. Θεόφιλος ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει ακόμη και στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ προκειμένου να δικαιωθεί το Πατριαρχείο. Επιπλέον, ζήτησε και έλαβε ακόμη και τη στήριξη του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών.

Αναζητώντας την πολιτικώς ορθόδοξη ισορροπία

Η Ιορδανία δείχνει να κρατά ίσες αποστάσεις, παρά τις πιέσεις που φέρεται ότι δέχεται εναντίον του Πατριάρχη Ιεροσολύμων από ομάδα βουλευτών παλαιστινιακής καταγωγής που μετέχουν στο κοινοβούλιο του Αμμάν. Ο πρίγκιπας Γάζι, ξάδελφος του βασιλιά Αμπντάλα, επιφορτισμένος με τις θρησκευτικές υποθέσεις του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας, παρακολουθεί βήμα-βήμα τα ζητήματα που έχουν ανακύψει. Ο 43ος απόγονος του Μωάμεθ, βασιλιάς Αμπντάλα, προέρχεται από την οικογένεια του άραβα φυλάρχου Κιουράις, ο οποίος με τη σειρά του έλκει την καταγωγή του από τον προφήτη Ισμαήλ. Διατηρεί όμως στενές σχέσεις με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και το πορτρέτο του κοσμεί μαζί με τον πατέρα του βασιλιά Χουσεΐν την αίθουσα του θρόνου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων που βρίσκεται στο κέντρο της παλαιάς Πόλης των Ιεροσολύμων και ίσως είναι το μόνο που απέμεινε από την εποχή της Υπεριορδανίας και τον πόλεμο των 6 ημερών όπου κυριάρχησε ο Ισραηλινός στρατός. Ενώ οι χριστιανοί ορθόδοξοι Ιορδανοί αποτελούν σημαντικό στοιχείο της χώρας.

Η ισραηλινή κυβέρνηση δείχνει να πιέζεται από τους κατοίκους των περιοχών που άλλαξαν χέρια, τους επιχειρηματίες που εμπλέκονται, τις οργανώσεις αλλά και ομάδα βουλευτών. Και πολλοί στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εκτιμούν ότι πίσω από τις αντιδράσεις βρίσκονται και άλλες διεκδικήσεις.

Η Παλαιστινιακή Αρχή, από την πλευρά της, εκφράζει τις διαμαρτυρίες της για τις πωλήσεις. Με παραστάσεις και διαμαρτυρίες που εκφράζονται κυρίως από χριστιανούς ορθοδόξους. Όπως όμως επισημαίνουν στενοί συνεργάτες του κ. Θεοφίλου, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αποτελεί τον μεγαλύτερο ιδιοκτήτη γης των παλαιστινιακών εδαφών, έχει παραχωρήσει και σε αυτές τις περιοχές εκτάσεις για τις ανάγκες των χριστιανών ορθοδόξων. Και έχει χτίσει σχολεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα.

Το γεγονός πάντως ότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο ιδιοκτήτη γης στα ισραηλινά εδάφη στα οποία έχουν χτιστεί ακόμη και το Ισραηλινό κοινοβούλιο, η αρχιραβινία και το ξενοδοχείο Κινγκ Ντέιβιντ, που αποτελεί σημείο αναφοράς για τη χώρα, θα αποτελεί πάντα ζήτημα τριβής, αντιπαραθέσεων και αφορμή για ενδοεκκλησιαστικές αντιπαραθέσεις. Και παρά το γεγονός ότι για πολλούς το διεθνές καθεστώς της Δυτικής Ιερουσαλήμ έχει κριθεί, η παλαιά Πόλη βρίσκεται εκεί - ο «ακλόνητος φρουρός» που περικλείει τον Ναό της Αναστάσεως, το Τέμενος του Ομάρ και τη γη της «Επαγγελίας για τους Ιουδαίους» -, με τη διεθνή κοινότητα ακόμη να μην επιλύει το ζήτημα της εθνικής της κυριαρχίας, ο «μεγάλος ιδιοκτήτης» της ζει ακόμη μία φορά στη δίνη των διεκδικήσεων και της διαχείρισης της περιουσίας που του κληροδότησαν η Ιστορία και οι αγιοταφίτες, ελληνικής καταγωγής, κληρικοί μέσω των αιώνων.

http://www.tovima.gr/society/article/?aid=898493