Η ιστορία της Τ.Α.Ε.

Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2015

Η ιστορία της Τ.Α.Ε.

Η ιστορία της Τ.Α.Ε.

Το 1935 ο Στέφανος Ζώτος, ιδρύει την ομόρρυθμο εταιρεία "Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλλεύσεις - T.A.E. Ο.Ε.", η οποία είχε ως αντικείμενο την εκπαίδευση ιδιωτών χειριστών και την εκτέλεση δρομολογίων μεταφοράς φορτίου ή επιβατών εκτός του δικτύου της Ε.Ε.Ε.Σ. Η Ελληνική Εταιρεία Εναερίων Συγκοινωνιών Α.Ε. (Ε.Ε.Ε.Σ. ) είχε το αποκλειστικό προνόμιο να εκτελεί τακτικές πτήσεις ανάμεσα στις περισσότερες πόλεις που διέθεταν αεροδρόμιο.

Το πρώτο αεροπλάνο της η Τ.Α.Ε. το παρέλαβε στις 03.11.1938 και ήταν ένα DeHavilland DH87 Hornet Moth, με νηολόγιο SX-AAI (cn 8159) και λίγο αργότερα ένα DeHavilland DH82A Tiger Moth, με νηολόγιο SΧ-ΑΑΚ (cn 3721). H λειτουργία της εταιρίας αυτής όπως και της Ε.Ε.Ε.Σ. διακόπηκε με την έναρξη του ελληνοιταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940, ενώ όλα τα αεροσκάφη της πιστεύεται ότι καταστράφηκαν.

Με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Στέφανος Ζώτος ιδρύει (το 1946) και πάλι την T.A.E. A.E. (σε συνεργασία με την αμερικανική T.W.A., με στελέχη της οποίας είχε άριστες ιδιωτικές σχέσεις) στεγάζοντας το πρώτο γραφείο της εταιρίας στο σπίτι του.

Πριν αρχίσει την εκτέλεση πτήσεων η T.A.E. προσλαμβάνει τα πρώτα στελέχη του ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού της.

Τα πρώτα τρία αεροσκάφη της εταιρίας ήταν C-47 της U.S.A.A.F. τα οποία αγοράσθηκαν και μετασκευάσθηκαν σε DC-3 στην Αίγυπτο το καλοκαίρι του 1946. Το πρώτο από αυτά (SX-BAA, cn 12677) προσγειώθηκε στο Ελληνικό στις 30 Ιουλίου του 1946, το δεύτερο (SX-BAB, cn 18981) ακολούθησε ακριβώς ένα μήνα αργότερα και το τρίτο (SX-BAC, cn 19274) παραδόθηκε στην T.A.E. στις 15 Σεπτεμβρίου. H πρώτη άδεια εκμετάλλευσης εκδόθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1946 και είχε διάρκεια λίγων μόλις ημερών, τη στιγμή που οι προετοιμασίες για το προκαταρκτικό αυτό «στήσιμο» της εταιρίας χρειάστηκαν ολόκληρους μήνες σκληρής δουλειάς.

H πρώτη αίθουσα επιβατών της εταιρίας στεγάστηκε σε μία μεγάλη σκηνή στο αεροδρόμιο του Χασανίου, όπως λέγονταν το μετέπειτα Αεροδρόμιο Ελληνικού εκείνη την εποχή. Το ίδιο ίσχυε και για το γραφείο πτητικής εκμετάλλευσης και τα συνεργεία σκαφών και κινητήρων. Τελικά μετά από πολλές προσπάθειες η πρώτη ολιγοήμερη άδεια πτητικής εκμετάλλευσης ανακλήθηκε και «αντικαταστάθηκε» από μία νέα αόριστης διάρκειας. Παρόλα αυτά το 1946 «κλείνει» ικανοποιητικά για τη νεοσύστατη T.A.E. καθώς σε χρονικό διάστημα τεσσάρων περίπου μηνών (μέχρι το τέλος του χρόνου) μετέφερε στον προορισμό τους 11.000 επιβάτες με πληρωμένο εισιτήριο, ενώ κατά το διάστημα αυτό εκτέλεσε και το πρώτο της δρομολόγιο στο εξωτερικό μεταφέροντας στις 4 Οκτωβρίου του 1946 τους αντιπροσώπους της Ελλάδας στη διεθνή διάσκεψη Ειρήνης που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι.

Η πρώτη αεροπειρατεία.

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1948, ενώ το SX-BAH με 21 επιβάτες πετούσε πάνω από την Εύβοια με προορισμό τη Θεσσαλονίκη, τρεις άνδρες εισήλθαν στο θάλαμο διακυβέρνησης τραυματίζοντας τον ασυρματιστή. Στη συνέχεια με την απειλή μαχαιριού ζήτησαν από τους δύο χειριστές να πετάξουν προς τα γιουγκοσλαβικά σύνορα και να προσγειώσουν το DC-3. O κυβερνήτης Ηγουμενάκης Αθανάσιος προσπάθησε να παραπλανήσει τους αεροπειρατές χωρίς όμως αποτέλεσμα και έτσι ακολουθώντας το ποτάμι του Αξιού κατόρθωσε να προσγειώσει τελικά το αεροπλάνο σε μία λωρίδα γης στην τοποθεσία Burga, 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Σκοπίων. Μετά την αποβίβαση των αεροπειρατών (έξι συνολικά) οι χειριστές κατόρθωσαν να απογειώσουν το DC-3 και να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη 4 ώρες και 27 λεπτά μετά την αναχώρηση από την Αθήνα. Ήταν η πρώτη αεροπειρατεία που εκδηλώθηκε σε αεροσκάφος Ελληνικής αεροπορικής εταιρίας (αλλά και η πρώτη καταγεγραμμένη παγκοσμίως) χωρίς ευτυχώς να έχει δυσάρεστη κατάληξη. Το πλήρωμα του πιλοτηρίου μηνύθηκε με την κατηγορία "ότι δεν έπραξε τα μέγιστα ώστε να μην απομακρυνθεί το αεροσκάφος εκτός Ελλάδος". Ο φόβος ότι οι κομμουνιστές θα μπορούσαν να το κάνουν "μόδα", εν μέσω εμφυλίου, τρομοκρατούσε την τότε κυβέρνηση, ειδικά μετά που αποδείχθηκε ότι οι αεροπειρατές ήταν Γιουγκοσλάβοι και Έλληνες κομμουνιστές. Τελικά αθωώθηκαν, αλλά τους αφαιρέθηκε η άδεια του πιλότου.

Τραγικές ιστορίες.

Στις 3/9/1947 γύρω στις 19:00 το SX-BAB σε εκπαιδευτική πτήση τυφλής προσέγγισης, έπεσε σε μπουρίνι, τη στιγμή που ήταν σε χαμηλό ύψος και έπεσε στην ακτή της Βούλας με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 3 μέλη που βρισκόντουσαν στο θάλαμο διακυβέρνησης (συνετρίβη στα βράχια της ακτής με αποτέλεσμα ο θάλαμος διακυβέρνησης να καταστραφεί), ενώ επέζησαν 2 μέλη του θαλάμου διακυβέρνησης και 15 περίπου άτομα στο θάλαμο των επιβατών (δημοσιογράφοι & φίλοι ή συγγενείς του πληρώματος). Κατά το τραγικό δυστύχημα φονεύθηκαν ο κυβερνήτης εκπαιδευτής Ρένος Πόγγης, ο χειριστής Παπαγγέλου και ο αντισμήναρχος Κοπελιάς. Ο Ρένος Πόγγης σαν αντισμήναρχος της πολεμικής αεροπορίας ήταν μέλος της Ελληνικής αποστολής που συμμετείχε στις εργασίες και τη δημιουργία του ICAO (7/12/1944).

Όμως και το 1949 δεν εξελίχθηκε καλά για την T.A.E. καθώς κατά τη διάρκειά του έχασε δύο αεροσκάφη σε ισάριθμα ατυχήματα στο ένα από τα οποία έχασαν τη ζωή τους οι 18 επιβάτες και το τετραμελές πλήρωμα.

Το πρώτο ατύχημα σημειώθηκε στις 23 Απριλίου του 1949 όταν το SX-BAF καταστράφηκε μετά από βαριά προσγείωση στο αεροδρόμιο του Ελληνικού χωρίς κανείς από τους 23 επιβάτες και το τετραμελές πλήρωμα του αεροσκάφους να πάθει τίποτα. Ενάμιση όμως μήνα αργότερα το κακό χτύπησε για τα καλά την πόρτα της T.A.E. όταν στις 6:35 το απόγευμα της 6ης Ιουνίου του 1949 το SX-BAI που εκτελούσε το δρομολόγιο Καβάλα-Αθήνα συνετρίβη στο Κακοσάλεσι, βόρεια της Πάρνηθας, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους ο κυβερνήτης Καραμαλέγκος Ελευθέριος, ο συγκυβερνήτης Κανδίας Χρήστος, ο ασυρματιστής Πλατής Αντώνης, η ιπτάμενη συνοδός Λεβεντοπούλου Βασιλική και οι 18 επιβάτες του.

Στο μεταξύ, ο εμφύλιος άρχισε να αφήνει τα σημάδια του στον αεροπορικό τομέα από το 1950, έστω και έμμεσα, μιας και το οδικό δίκτυο από το 1950 και μετά είχε αρχίσει να αποκαθίσταται γρήγορα, με αποτέλεσμα να πέσει ραγδαία η επιβατική κίνηση από την χρονιά αυτή και μετά.

Επιβατική κίνηση 1946-1950

1946 - 11000 (με πληρωμένο εισιτήριο, συνολικά περίπου 32000)

1947 - 66000

1948 - 184000

1949 - 324000 (Τ.Α.Ε. - ΕΛΛ.Α.Σ.)

1950 - 207000 (T.A.E., ΕΛΛ.Α.Σ. και A.M.E., άγνωστα ακριβή στοιχεία μονο για Τ.Α.Ε.)

Η αντίστροφη μέτρηση.

Η απόφαση που πάρθηκε από τη Διοίκηση Πολιτικής Αεροπορίας το 1947 για την αδειοδότηση των αεροπορικών εταιρειών "ΕΛΛ.Α.Σ.", "Α.Μ.Ε." και "ΔΑΙΔΑΛΟΣ" ήταν μοιραία. Μέσα σε τέσσερα χρόνια περιήλθαν οι εταιρείες σε μια παρακμιακή κατάσταση, απασχολώντας συνολικά λιγότερους από 1060 υπαλλήλους. Η "ΔΑΙΔΑΛΟΣ" είχε διακόψει τη λειτουργία της από το 1950. Το 1951 πραγματοποιήθηκε η «συγχώνευση» των T.A.E., ΕΛΛ.Α.Σ. και A.M.E. (Αεροπορικαί Μεταφοραί Ελλάδος) και το όνομα μετετράπη σε: ΕΘΝΙΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΙ - ΤΑΕ. Από το 1954 και μετά, λόγω του ότι νωρίτερα το κράτος απέτυχε να διαθέσει και να επενδύσει τα κονδύλια του σχεδίου Marshall (συνολικά US$ 2.480.000), τα οικονομικά της εταιρείας χειροτέρεψαν τραγικά.

Τον Ιανουάριο του 1953 το μοναδικό DC-4 της εταιρίας ακινητοποιείται στο Schipol του 'Αμστερνταμ λόγω μη καταβληθέντων χρεών προς την εταιρία πετρελαιοειδών Shell και δεν επέστρεψε στην Αθήνα παρά μετά από τρεις περίπου μήνες στις 21 Απριλίου του 1953. Στις πτήσεις προς Λονδίνο οι ιπτάμενοι μηχανικοί ήταν εφοδιασμένοι με κουπόνια αγοράς καυσίμου καθώς η πίστωση προς την εταιρία είχε διακοπεί για αρκετό καιρό. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όταν τα πληρώματα κατάκοπα έφταναν στο Λονδίνο μετά από 12 περίπου ώρες "καθαρής" πτήσης δεν έβρισκαν ξενοδοχείο να διανυκτερεύσουν καθώς δεν τους δεχόταν σχεδόν κανένα.

Όμως υπάρχει μια λεπτομέρεια που δυστυχώς έκρινε την έκβαση της ιστορίας. Η συγχωνευμένη εταιρεία ΕΘΝΙΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΙ - ΤΑΕ δημιουργήθηκε με στόχο να έχει το μονοπώλιο και επιχορήγηση από το κράτος όπως η προπολεμική ΕΕΕΣ. Όμως, ο Στέφανος Ζώτος που ανέλαβε τη διοίκηση της εταιρείας, είχε συμμετάσχει ενεργά κατά την προεκλογική περίοδο εναντίον της εκλογής του Παπάγου ο οποίος τελικά ανέλαβε την κυβέρνηση. Σαν αντίποινα, ο Παπάγος ουδέποτε έδωσε τις επιχορηγήσεις που όφειλε στην εταιρεία, με αποτέλεσμα να την οδηγήσει σε οικονομικό μαρασμό. Υπάρχουν αρκετές ιστορίες γύρω από αυτό το θέμα που όμως δεν μπορώ να εγγυηθώ σαν αξιόπιστες όπως το ότι η κυβέρνηση εκβίαζε τον Ζώτο να παραχωρήσει "γη και ύδωρ" στην κυβέρνηση Παπάγου (μίζες) κάτι που ο Ζώτος αρνήθηκε.

Το 1955 η εταιρία υπό νέα διοίκηση (εκκαθαριστική επιτροπή στην ουσία) επανασχεδιάζει τις δραστηριότητες της, ενώ κάποιες προσπάθειες για πούλημα δια του πλειστηριασμού δεν απέδωσαν και έτσι η εταιρεία κατοχυρώθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο (που πλήρωσε τότε 60 εκατομμύρια δραχμές), το οποίο με τη σειρά του προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση του προνομίου εκμετάλλευσης των αερομεταφορών στη χώρα μας. Η εταιρεία τελικά έμεινε σε ελληνικά χέρια, αφού το κράτος την πούλησε στον Αριστοτέλη Ωνάση (έναντι 2 εκατομμυρίων δολλαρίων) στις 30 Ιουλίου του 1956 - ήταν η στιγμή της "σύλληψης" της Ολυμπιακής Αεροπορίας, με ημερομηνία "γέννησης" της την 6η Απριλίου 1957.

Στόλος.

Τα πρώτα αεροπλάνα της Τ.Α.Ε. ήταν ένα DeHavilland DH87 Hornet Moth, (SX-AAΕ) και ένα DeHavilland DH82B Hornet Moth, (SΧ-ΑΑI). Αργοτερα, με την επανίδρυση προστέθηκαν ένα Fairchild UC-61K Argus III (SX-AAJ), ένα DeHavilland DH.82A Tiger Moth (SX-AAK), συνολικά 18 Douglas DC-3 διαφορετικών εκδόσεων (πρώην στρατιωτικά αεροσκάφη που μετετράπησαν και πήραν πολιτικό χαρακτηρισμό), 1 Douglas DC-4 (SX-DAC, ίδια περίπτωση με τα DC-3) και ένα Consolidated 32-3 Lberator II (SX-DAA), από την συγγχώνευση με την ΕΛΛ.Α.Σ.(ΕΛΛηνικαί Αεροπορικαί Συγκοινωνίαι).

Τα ακόλουθα αεροσκάφη πέταξαν με τα χρώματα της εταιρείας: