Περιπλάνηση στις πολύχρυσες Μυκήνες

Η Πύλη των Λεόντων. Από τον τόμο «Μυκήνες» που εντάσσεται στη σειρά «Ο κύκλος των μουσείων»

 

Περιπλάνηση στις πολύχρυσες Μυκήνες

 

Τι ήταν οι Μυκήνες πριν γίνουν οι Μυκήνες; Πώς κατασκευάστηκαν τα πανίσχυρα κυκλώπεια τείχη; Γιατί υπήρχε το έμβλημα των λεόντων στην κεντρική πύλη τους;

 

Ποιοι ήταν θαμμένοι στον λεγόμενο ταφικό κύκλο Β και συνοδεύονταν από χρυσά κτερίσματα βάρους 14 κιλών; Και τέλος, γιατί οι Μυκήνες ήταν πολύχρυσες;

Μια αρχαιολόγος αφοσιωμένη στον μυκηναϊκό πολιτισμό και στην περιοχή, μια επιστήμονας με λαμπρές επιδόσεις, ανέλαβε να δώσει απαντήσεις, μέσα από τον εξαιρετικό επιστημονικά και αισθητικά τόμο «Μυκήνες» που εντάσσεται στην εκπληκτική σειρά «Ο κύκλος των μουσείων» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. Πρόκειται για την Αλκηστη Παπαδημητρίου, έφορο αρχαιοτήτων Αργολίδας.

«Πολλές γενιές επιστημόνων, μετά τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις του Ερρίκου Σλήμαν, επωμίστηκαν το βαρύ φορτίο της δόκιμης αρχαιολογικής έρευνας, της δημοσίευσης των αποτελεσμάτων των ανασκαφών αλλά και της συντήρησης και προστασίας των μνημειακών καταλοίπων του τόπου που έδωσε το όνομά του σε έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς της ελληνικής προϊστορίας», είπε η κ. Παπαδημητρίου κατά τη χθεσινή παρουσίαση του τόμου.

Η «Μυκηναία», τοιχογραφία από την περιοχή του Θρησκευτικού Κέντρου, 1250 π.Χ.

«Ως κορύφωση αυτής της πορείας ανασύστασης της ιστορικής αλήθειας και κοινωνικοποίησης της γνώσης ιδρύθηκε το 2003 ένα νέο τοπικό μουσείο κοντά στον αρχαιολογικό χώρο, με μια εξαιρετική ομάδα υπό την Ελση Σπαθάρη. Αποδεχόμενη την πρόταση αισθάνθηκα πως για μία ακόμη φορά έλαχε σε μένα ο κλήρος να προβάλω τα επιτεύγματα των προγόνων μου και να τιμήσω το τιτάνιο έργο σπουδαίων ερευνητών της αρχαιότητας».

Γνωρίζοντας καλά την αρχαία πόλη, η συγγραφέας έκανε μια ολοκληρωμένη περιήγηση στην περιοχή και στο μουσείο. Ο χώρος κατοικείται σύμφωνα με την ίδια από τη νεολιθική εποχή, αλλά η κατοπινή ανάπτυξη δεν άφησε παρά ελάχιστα κατάλοιπα. Εκτεταμένα αρχαιολογικά ευρήματα έχουμε από το 1900 π.Χ. και μετά. Μέχρι το 1600, ο οικισμός ανθεί και επεκτείνεται. Η θέση που έχει επιλεγεί είναι στρατηγική: στο κέντρο της αργολικής πεδιάδας, για έλεγχο της γεωργίας και κρυμμένος δίπλα στα βουνά, όπου βρίσκονται οι κτηνοτρόφοι.

Περιδέραιο από χρυσό και αχάτη (1400-1300 π.Χ.)

Ο 17ος αιώνας π.Χ. τις βρίσκει πολύχρυσες και τότε αρχίζουν να χτίζονται και τα τείχη. Η δρ Παπαδημητρίου αναφέρει πως ο χρυσός εισρέει ως κορύφωση προηγούμενης δραστηριότητας: είτε εμπλοκής σε πολεμικές επιχειρήσεις είτε εμπόριο μέσω θαλάσσιων οδών. Τα τείχη τα χτίζουν οι Κύκλωπες, μυθικά όντα, των οποίων η καταγωγή όμως, από τη μακρινή Λυκία, λύνει το αίνιγμα. Οι Μυκηναίοι δέχτηκαν βοήθεια από τους Χετταίους. Τόσο το έμβλημα με τους λέοντες όσο και ο ταφικός κύκλος Α, με τις βασιλικές ταφές, υποδηλώνουν την προσπάθεια του ηγεμόνα για επιβολή της εξουσίας του μέσω συμβόλων που έχουν ειδική βαρύτητα. Οι Μυκήνες θάλλουν και επεκτείνονται, μαζί με τα τείχη.

Κάποιους αιώνες μετά, οι κάτοικοι «οσμίζονται» κίνδυνο και δημιουργούν ειδική οξυκόρυφη στοά μέσα από την οχύρωση, ώστε να έχουν πρόσβαση σε δεξαμενή νερού όπου καταλήγουν τα όμβρια. Ο κίνδυνος έρχεται λίγο αργότερα και εκείνοι σφραγίζουν τα όσια των οσίων τους, πήλινα λατρευτικά ειδώλια σε ειδικούς χώρους, στους οποίους δεν επιστρέφουν ποτέ. Ετσι τα βρήκε η αρχαιολογική σκαπάνη και τώρα εκτίθενται στο μουσείο.

Ενα μουσείο που έπρεπε να παρουσιάζει τις πολύχρυσες Μυκήνες χωρίς καθόλου χρυσάφι. Ενα κτίριο κόσμημα, με παράθυρα προς τα μυκηναϊκά νεκροταφεία, πλάι στους θολωτούς βασιλικούς τάφους και με πρωτοπόρα έκθεση. Στην οποία πρώτη φορά περιελήφθη σχέδιο πλοίου ώστε να δηλώνεται πως ήταν και θαλασσοπόροι.

482 «κλικ» του Σ. Μαυρομμάτη

Το βιβλίο «Μυκήνες» αριθμεί συνολικά 328 σελίδες και εικονογραφήθηκε με 482 θαυμάσιες φωτογραφίες του Σωκράτη Μαυρομμάτη. Τη γενική φροντίδα της έκδοσης είχε η Ειρήνη Λούβρου των εκδόσεων ΟΛΚΟΣ, ο σχεδιασμός και η καλλιτεχνική επιμέλεια έγιναν από τον Δημήτρη Καλοκύρη, τις τυπογραφικές διορθώσεις έκανε ο Παντελής Μπουκάλας, τη μετάφραση στα αγγλικά η Ντέμπορα Καζάζη, την επεξεργασία των εικόνων οι Νίκος Λαγός και Ελίζα Κοκκίνη και τη βιβλιοδεσία ο Γ. Ηλιόπουλος.

Η ηλεκτρονική έκδοση είναι ελεύθερα προσβάσιμη στα ελληνικά και τα αγγλικά από τον ιστότοπο του Ιδρύματος, www.latsis-foundation.org.

Η παρουσίαση έγινε χθες στην αίθουσα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Στην ομιλία του ο κ. Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, τόνισε: «Οι εκδόσεις του Κύκλου των Μουσείων τυπώνονται σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα και στέλνονται τιμής ένεκεν σε επιλεγμένους αποδέκτες, υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και μορφωτικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=64295853