Η βαρβαρότητα του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού

Η βαρβαρότητα του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού

Από άρθρο του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ

Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης

ου Πανεπιστημίου Αθηνών στην εφημερίδα

ΤΟ ΠΑΡΟΝ/27.8.2017

Η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα

Εάν γυρίσουμε το ρολόι της Ιστορίας μερικές δεκαετίες πίσω θα διαπιστώσουμε ότι με την πλήρη επικυριαρχία του νεοφιλελεύθερου προτύπου, που επήλθε μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και συμβολοποιήθηκε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, δεν έχουν συντελεσθεί απλώς κάποιες σημαντικές αλλαγές στο οικονομικοπαραγωγικό και πολιτικό επίπεδο.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ριζική αλλαγή, για την αλλαγή «παραδείγματος», που αφορά τόσο το φιλελεύθερο - συντηρητικό πρότυπο όσο και το σοσιαλδημοκρατικό - κοινωνικό.

Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς ένα οικονομικό σύστημα που υποστηρίζει τον άκρατο ανταγωνισμό. Αντίθετα, αποτελεί ένα συνεκτικό κοσμοείδωλο που δίνει το δικό του νόημα, τις δικές του ερμηνείες, που επιβάλλει τις δικές του αντιλήψεις για την οργάνωση της ίδιας της κοινωνικής ζωής, για τη σχέση οικονομίας - πολιτικής - δημοκρατίας, για τις αξίες και τους κανόνες που οφείλουν να αποδέχονται όχι οι πολίτες αλλά τα οικονομικά υποκείμενα που τους αντικαθιστούν…

Η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα ανέδειξε και γιγάντωσε τη χρηματοπιστωτική δομή και οδήγησε στην αφαίρεση του κοινωνικού και δημοσίου πλούτου, στην υπερχρέωση των κρατών, στην εξοντωτική λιτότητα, στη διάλυση των θεσμών του κοινωνικού κράτους.

Η φιλοσοφική βάση του νεοφιλελεύθερου κοσμοειδώλου είναι η κοινωνία της ζούγκλας, του απηνούς ανταγωνισμού, του ατομικισμού, όπου το άτομο βρίσκεται γυμνό απέναντι στους οικονομικούς μηχανισμούς και καλείται να επιβιώσει χωρίς καμιά συλλογική ή κρατική προστασία.

Αυτό είναι το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύχθηκαν στη σύγχρονη εποχή ο νεοφασισμός, η Ακροδεξιά, ο υπερσυντηρητισμός, ο ρατσισμός. Μέσα από αυτό το έδαφος, ως αναβίωση του χιτλερικού δόγματος, αναπτύχθηκαν στην καρδιά της Ευρώπης αντιλήψεις για ανώτερους και κατώτερους λαούς, για εργατικούς-ορθολογιστές και για σπάταλους και τεμπέληδες.

Μέσα από αυτές τις αντιλήψεις οι χώρες του Visegrad χτίζουν τείχη για να αποτρέψουν την «εισβολή» των προσφύγων, ενώ οι χώρες της Βαλτικής μετατρέπονται σε αντιρωσικά και αντικομμουνιστικά προπύργια, εντασσόμενες πλήρως στην ψυχροπολεμική στρατηγική των ΗΠΑ.

Καπιταλιστικός παράδεισος και αντιρωσισμός

Ασφαλώς, οι χώρες του πρώην Ανατολικού Συνασπισμού έχουν διανύσει τη δική τους ιστορική διαδρομή και έχουν διατυπώσει τις δικές τους ερμηνείες. Οι ειρηνικές επαναστάσεις στην Ουγγαρία και στην τότε Τσεχοσλοβακία, μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, που κατεπνίγησαν βίαια, αλλά και οι διώξεις και τα εγκλήματα που σημάδεψαν τη σταλινική περίοδο αποτελούν ασφαλώς πικρές, αρνητικές εμπειρίες.

Όμως, συνήθως, τέτοιου είδους εμπειρίες οδηγούν στην πλήρη ρήξη με τον αυταρχισμό και τις αντιδημοκρατικές συμπεριφορές. Στην περίπτωση όμως της πλειονότητας των χωρών του πρώην Ανατολικού Συνασπισμού παρατηρούμε ένα αντίρροπο ιστορικό φαινόμενο: Την άνθιση ενός στείρου εθνικισμού, την άνοδο της Ακροδεξιάς και του νεοναζισμού, την εκδήλωση ενός ακραίου ρατσισμού, την κυριαρχία αυταρχικού τύπου καθεστώτων.

Στις χώρες αυτές μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ ανοίχθηκε ένας νέος κόσμος που είχε δύο κύρια χαρακτηριστικά: Τον αντιρωσισμό, την απαλλαγή από την κηδεμονία δεκαετιών και ταυτόχρονα την είσοδο στον δυτικό, καπιταλιστικό - καταναλωτικό παράδεισο…

Η πρώτη εκδοχή οδήγησε τις χώρες αυτές, αμέσως μετά την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση -μια ένταξη που συντελέσθηκε υπό την πίεση των ΗΠΑ-, στην εθελουσία υπαγωγή τους στους πρόθυμους των κελευσμάτων των ΗΠΑ και στην άμεση συμμετοχή ορισμένων από αυτές στους βομβαρδισμούς και στους δεκαετείς πολέμους της υπερδύναμης στον χώρο της Μέσης Ανατολής.

Στην ουσία, η ΝΑΤΟποίηση των χωρών αυτών υπήρξε αμεσότερη και ουσιαστικότερη της επιδιωχθείσας ενσωμάτωσής τους στο θεσμικό και οικονομικοπαραγωγικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άλλωστε τα όνειρα για την καπιταλιστική - καταναλωτική τους ευημερία γρήγορα διαλύθηκαν, αφού οι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι μηχανισμοί διέλυσαν κάθε αυταπάτη.

Γι’ αυτές, συνεπώς, τις χώρες, γι’ αυτές τις κοινωνίες, η ενοποίηση κάτω από μια κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα, κάτω από μια οικονομική και κοινωνική πορεία που θα οδηγεί στην πρόοδο ακυρώθηκε πριν καν διαμορφωθεί πρωτογενώς. Απέμειναν οι τυπικές διαδικασίες, οι ψευδεπίγραφες συμμετοχές στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ ένας αυταρχικός μηχανισμός λήψης όλων των σημαντικών αποφάσεων κανονίζει τις τύχες τους. Η δορυφοροποίηση και η υποταγή στις επιταγές της γερμανικής ελίτ αποτέλεσε για την πλειονότητα των χωρών αυτών τη μόνη τους διέξοδο.

Γι’ αυτό και η χαμένη ευρωπαϊκή ταυτότητα, η χαμένη ελπίδα και προοπτική αντικαθιστάται από την εσωστρέφεια, τον εθνικισμό, τον ρατσισμό, το μίσος κατά άλλων λαών. Στην ακραία τους εκδοχή, σε ορισμένες από τις χώρες αυτές, όπως στις χώρες της Βαλτικής, και όχι μόνον, επανακάμπτει και τιμάται ο νεοναζισμός και ο πλέον ακραίος αντικομουνισμός...

Ενότητα κάτω από τον νεοφιλελεύθερο ολοκληρωτισμό

Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπου άνθισε μεταπολεμικά η Δημοκρατία και θεμελιώθηκε το κοινωνικό κράτος, άρκεσαν δύο δεκαετίες επικυριαρχίας του νεοφιλελεύθερου προτύπου για να εμφανισθούν παρόμοια φαινόμενα. Σήμερα, η Ακροδεξιά, ο νεοφασισμός, ο ρατσισμός, η εχθρότητα εναντίον άλλων λαών προσλαμβάνουν γενικευμένο χαρακτήρα και επηρεάζουν τις εξελίξεις ακόμα και σε χώρες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην Ευρώπη.

Ας μη γελιόμαστε. Η Δημοκρατία, οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί, τα βασικά κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα υποχωρούν μπροστά στην κυριαρχία της χρηματοπιστωτικής δομής, των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και της γερμανικής ελίτ, η οποία τα εκφράζει.

Ο νεοφιλελεύθερος - ακροδεξιός ολοκληρωτισμός, σε οικονομικοπολιτικό επίπεδο, είναι ο πραγματικός, ιστορικής κρισιμότητας, κίνδυνος για το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης κι όχι βέβαια η αντικομμουνιστική καρικατούρα, που ανασύρθηκε από το μακρινό παρελθόν προκειμένου να χρησιμεύσει ως άλλοθι της σύγχρονης βαρβαρότητας και του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού.

Η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης δεν επήλθε ποτέ… Η μόνη ενοποίηση είναι σήμερα η υποταγή και υποδούλωση ολόκληρων λαών και κρατών στην κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων δομών και των εκπροσώπων τους. Αντίθετα, η εσωστρέφεια, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός διασπούν τις αρχές και τους κανόνες με βάση τους οποίους χαράχθηκε η πορεία μιας Ενωμένης Ευρώπης. Το εκκρεμές της Ιστορίας οδηγείται στην πιο ακραία του θέση κι αν δεν υπάρξουν μείζονες αντιδράσεις των λαών θα επέλθει η διάλυση και η καταστροφή.