Οδηγός
για αποποίηση κληρονομιάς
Φόροι
και χρέη οδηγούν πολλούς πολίτες να μη δέχονται να αποκτήσουν την περιουσία των
συγγενών τους που έχουν αποβιώσει.
Φαινόμενο χιονοστιβάδας
έχει πάρει η επιλογή της αποποίησης κληρονομιάς από φορολογουμένους που δεν
αντέχουν τα βάρη της φορολογίας στα ακίνητα. Σύμφωνα με στοιχεία από τα
ειρηνοδικεία όλης της χώρας (όπου κατατίθενται τα αιτήματα αποποίησης), οι
αποποιήσεις κληρονομιάς μέσα στο τρέχον έτος θα αγγίξουν τις 150.000. Τον
αριθμό επιβεβαίωσε, μιλώντας στη Βουλή, με ερώτηση προς την αρμόδια υφυπουργό
Κατερίνα Παπανάτσιου, ο ανεξάρτητος βουλευτής Δημ. Κουκούτσης. Τα στοιχεία του
υπουργείου Δικαιοσύνης δείχνουν ότι μέσα σε τρία χρόνια, από το 2013 έως το
2016, οι αποποιήσεις κληρονομιάς αυξήθηκαν κατά 86%. Ενδεικτικά, το 2013 έγιναν
29.199 αποποιήσεις κληρονομιάς, ενώ το 2016 ο αριθμός αυξήθηκε σε 54.422.
Ο κληρονόμος μπορεί να
αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε τέσσερις μήνες από τότε που του ανακοινώθηκε
τι κληρονομεί. Σύμφωνα με δικαστικούς και συμβολαιογράφους, ένας στους τρεις
κάνει αποποίηση κληρονομιάς γιατί δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να συντηρήσει
«φορολογικά» όσα περνούν στην κυριότητά του. Οι φορολογούμενοι, υπό το βάρος
των φόρων, των χρεών και των υποχρεώσεων που συνοδεύουν τις περιουσίες,
αποφασίζουν να μην αποδεχτούν την κληρονομιά, προχωρώντας σε αποποίησή της. Έτσι,
το Δημόσιο γίνεται... ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί
να αξιοποιηθεί.
Πολλοί όχι μόνο φοβούνται
να κληρονομήσουν αλλά και το απεύχονται, αφού οι φόροι κληρονομιάς και οι φόροι
που επιβάλλονται κάθε χρόνο στα περιουσιακά στοιχεία, όπως ο ΕΝΦΙΑ, σε συνδυασμό
με τα χρέη που μπορεί να έχουν αφήσει οι αποβιώσαντες σε Δημόσιο και τράπεζες,
καθιστούν την αποδοχή της περιουσίας απαγορευτική για τους κληρονόμους. Σε
πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν
οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που
κληρονομούν. Για τον λόγο αυτόν επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος,
προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών
τους, αλλά και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή φόρων που αδυνατούν να
πληρώσουν για ακίνητα τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πουλήσουν.
Η αποποίηση της
κληρονομιάς είναι ο εύκολος τρόπος για να διασφαλιστεί ο κληρονόμος από τα χρέη
του κληρονομούμενου, από τις απαιτήσεις των δανειστών του ή, ακόμη, και από την
υποχρέωση να φορτωθεί τα βάρη της φορολόγησης και της συντήρησης του ακινήτου. Άλλωστε,
τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά, κάτοχοι μικρής και μεσαίας ακίνητης
περιουσίας, είναι υπερχρεωμένα.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία»
παρουσιάζει έναν πρακτικό οδηγό (με τη μορφή ερωτήσεων - απαντήσεων) για την
αποποίηση κληρονομιάς.
1
Υπάρχει προθεσμία για την αποποίηση κληρονομιάς;
Εάν ο αποθανών υπήρξε
οφειλέτης ή εγγυητής σε ένα χρέος, οι κληρονόμοι έχουν το δικαίωμα να
αποποιηθούν την κληρονομιά περιουσιακών στοιχείων ή χρέους, εντός τεσσάρων
μηνών, οι ίδιοι, τα παιδιά τους ή τα εγγόνια τους.
2
Τι είναι αποποίηση κληρονομιάς;
Αποποίηση κληρονομιάς
είναι η δήλωση του προσωρινού κληρονόμου ότι δεν δέχεται την κληρονομιά, ότι
δηλαδή δεν επιθυμεί να γίνει οριστικός κληρονόμος.
3
Πού κατατίθενται η δήλωση για την αποποίηση της κληρονομιάς και τα σχετικά
δικαιολογητικά;
Η δήλωση γίνεται στη
γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου (στην περιφέρεια του οποίου, δηλαδή, είχε
την κατοικία του ή τη διαμονή του ο κληρονομούμενος κατά τον χρόνο του θανάτου
του) εντός τεσσάρων μηνών από τότε που ο κληρονόμος έλαβε γνώση της επαγωγής
(ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και του λόγου της κληρονομιάς. Σε
περίπτωση που ο κληροδοτών είχε την τελευταία κατοικία του στην αλλοδαπή ή που
ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν έμενε στην αλλοδαπή, η προθεσμία αυτή
ανέρχεται στο ένα έτος και όχι στους τέσσερις μήνες. Η προθεσμία αυτή για την
αποποίηση δίνει τη δυνατότητα στον προσωρινό κληρονόμο να εξετάσει εάν συμφέρει
να αποδεχθεί την κληρονομιά, ερευνώντας για τις υποχρεώσεις της και τις οφειλές
που είχε ενδεχομένως ο κληρονομούμενος - θανών προς τρίτους.
4
Είναι δυνατή η αποδοχή κληρονομιάς χωρίς τα χρέη του αποβιώσαντος;
Οχι. Δεν υπάρχει τμηματική
ή εν μέρει αποποίηση. Δηλαδή δεν μπορεί κάποιος να αποποιηθεί τα χρέη και να
αποδεχθεί την υπόλοιπη περιουσία. Η αποποίηση αφορά πάντα το σύνολο της
κληρονομιαίας περιουσίας.
Ποια
είναι η σειρά των δικαιούχων σύμφωνα με το νόμο
5
Υπάρχει σειρά κληρονόμων, σύμφωνα με τη νομοθεσία, στην αποποίηση;
Πρώτοι αποποιούνται οι
αναγκαστικοί κληρονόμοι, αν δεν υπάρχει διαθήκη. Δηλαδή τα τέκνα και οι
σύζυγοι. Μετά την αποποίηση των πρώτων κληρονόμων, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινά
για τους κληρονόμους που θα κληρονομούσαν αν δεν υπήρχαν οι πρώτοι κληρονόμοι.
Δηλαδή, αν αποβιώσει κάποιος που είχε σύζυγο, δύο τέκνα και δύο αδέλφια,
αποποιούνται πρώτα τα τέκνα και ο/η σύζυγος. Μετά την αποποίηση αυτών ξεκινά η
τετράμηνη προθεσμία αποποίησης των αδελφών του. Αν τα τέκνα έχουν παιδιά,
δηλαδή ο αποβιώσας είχε εγγόνια, μετά τα τέκνα, πρέπει να αποποιηθούν τα
εγγόνια. Αν τα εγγόνια είναι ανήλικα η αποποίηση γίνεται μόνο με δικαστική
απόφαση.
Ο χρόνος από την κατάθεση
της αίτησης αποποίησης στο δικαστήριο και έως την έκδοση της δικαστικής
απόφασης δεν μετράει και το τετράμηνο της αποποίησης υπολογίζεται με τον χρόνο
που έχει προηγηθεί της αίτησης και έπεται της έκδοσης απόφασης. Το ίδιο ισχύει
και για τα αδέλφια του αποβιώσαντος. Αν έχουν παιδιά (δηλ. τα ανίψια), πρέπει
και αυτά με τη σειρά τους να αποποιηθούν μετά τους γονείς. Και αν έχουν κι αυτά
ανήλικα τέκνα, τότε θα πρέπει να κάνουν αποποίηση και για τα παιδιά τους με τον
τρόπο που αναφέρθηκε παραπάνω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου