Κωνσταντίνος Αμπατζής : Βιβλικές καταστροφές με αυτόπτη μάρτυρα τον φακό

Βιβλικές καταστροφές με αυτόπτη μάρτυρα τον φακό

Οι στιγμές που αποτυπώθηκαν στην τηλεοπτική κάμερα συγκλονίζοντας το πανελλήνιο και οι έντονες μνήμες του βετεράνου ρεπόρτερ Πάνου Σόμπολου από την πολύχρονη πείρα του.

Γράφει ο  Κωνσταντίνος Αμπατζής (kabatzis@24media.gr)

Κάθε φόρα που μια μεγάλη καταστροφή χτυπά την πόρτα της ελληνικής κοινωνίας, το κοινό παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις από τους τηλεοπτικούς δέκτες και τα δελτία ειδήσεων, που αναλαμβάνουν τον ρόλο του αγγελιοφόρου των νέων με ρεπορτάζ μέσα από την καρδιά των γεγονότων.

Αυτό συνέβη και πριν λίγο καιρό με τη φονική πλημμύρα στη Δυτική Αττική, η οποία κόστισε τη ζωή σε 21 ανθρώπους και προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές. Από την πρώτη στιγμή τα τηλεοπτικά συνεργεία βρέθηκαν στη ζώνη του ενδιαφέροντος, μεταφέροντας από απόσταση αναπνοής συγκλονιστικές εικόνες. Ορμητικοί χείμαρροι παρέσυραν αυτοκίνητα, φορτηγά, περίπτερα και ό,τι άλλο βρήκαν στο διάβα τους, δημιουργώντας ένα σκηνικό ζωγραφισμένο με τα ίδια υλικά με τα οποία φτιάχτηκε η Αποκάλυψη. Και όλες αυτές οι σοκαριστικές εικόνες έφτασαν σε κάθε γωνιά της χώρας, χάρη στους μάχιμους ρεπόρτερ οι οποίοι από την πρώτη στιγμή βρέθηκαν στη Μάνδρα, στη Νέα Πέραμο και στις άλλες περιοχές που «χτύπησε» η κακοκαιρία.

Τα κανάλια διέκοπταν συνεχώς την κανονική ροή του προγράμματος τους για να μεταδώσουν τις συγκλονιστικές εικόνες μέσα από έκτακτα δελτία ειδήσεων και το τηλεοπτικό κοινό είδε στις οθόνες του από το πρώτο δευτερόλεπτο κάθε λεπτομέρεια της τραγωδίας καθώς αυτή εκτυλισσόταν, αλλά και το χάος της επόμενης ημέρας, όπως το αντίκρισαν και οι κάτοικοι των περιοχών. Οι ανταποκρίσεις από τη Δυτική Αττική ήταν συνεχείς και δεν έλειψαν και οι μαρτυρίες των κατοίκων, οι οποίοι μέσα από τα κανάλια απηύθυναν δραματική έκκληση για βοήθεια.

Τα ελληνικά κανάλια είναι πλέον καλά εκπαιδευμένα στην κάλυψη τέτοιων καταστροφών, τις οποίες πολλές φορές οι δημόσιογράφοι αποκαλούν θεομηνίες, ωστόσο οι συνέπειες τους κάποιες φορές έχουν να κάνουν περισσότερο με ανθρώπινες ολιγωρίες, παρά με την οργή του Θεού.

Μια τεράστια τραγωδία που αποτυπώθηκε επί μέρες στην τηλεοπτική κάμερα και δύσκολα μπορεί να ξεχάσει κανείς ήταν αυτή που έζησε η χώρα στις φωτιές του 2007, με αποκορύφωμα την Ηλεία, σε μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της Ελλάδας. Το μέτωπο της φωτιάς κόστισε τη ζωή σε 63 ανθρώπους και κατέστρεψε δάση, σπίτια και ολόκληρα χωριά, με τα κανάλια να μεταδίδουν τις δραματικές στιγμές ολόκληρο το 24ωρο, προσαρμόζοντας το πρόγραμμα τους στις εξελίξεις, με ρεπορτάζ κυριολεκτικά μια ανάσα από τις φλόγες. Οι έκτακτες ζωντανές ενημερωτικές εκπομπές για όσα συνέβαιναν στην Πελοπόννησο μεταδίδονταν ακόμη και τα ξημερώματα, με τους δημοσιογράφους να εργάζονται νυχθημερόν, άυπνοι, για χάρη της ενημέρωσης και να έρχονται αντιμέτωποι με πολύ δύσκολες εικόνες.

ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ

«Στην Ηλεία είδα το συγκλονιστικότερο θέαμα που έζησα ως δημοσιογράφος. Μετράγαμε συνέχεια νεκρούς. Η εικόνα μιας καμένης μάνας, γονατιστής με τα μικρά παιδιά της αγκαλιά, θα μου μείνει για πάντα αξέχαστη, δεν το έστειλα ποτέ το υλικό στο Mega, δεν έπρεπε να προβληθούν αυτές οι εικόνες» θυμάται ο βετεράνος αστυνομικός ρεπόρτερ Πάνος Σόμπολος, ο οποίος μετέδωσε δεκάδες καταστροφές κατά τη διάρκεια της καριέρας του. 

Δύο χρόνια νωρίτερα, στις 14 Αυγούστου του 2005, η πτήση 522 των κυπριακών αερογραμμών Helios Airways συνετρίβη στην περιοχή του Γραμματικού, με τραγικό απολογισμό 121 νεκρούς. Για ακόμη μια φορά, σύσσωμος ο οργανισμός που αποκαλείται ελληνική τηλεόραση ανταποκρίθηκε στις επιταγές της επικαιρότητας, μεταφέροντας στο σαλόνι όλων των Ελλήνων κάθε πτυχή του τραγικού συμβάντος. Η εικόνα των συντριμμιών του αεροσκάφους, το ηχητικό ντοκουμέντο των τελευταίων δραματικών δευτερολέπτων, οι μαρτυρίες των συγγενών, όλα αποδεικνύουν για ακόμη μια φορά ότι τίποτα δεν μπορεί να συγκλονίσει όσο οι τραγωδίες που κρύβει η αληθινή ζωή. 

Αντίστοιχες εικόνες έφτασαν στα ελληνικά σπίτια και μερικά χρόνια πριν, το 1997, όταν το ουκρανικό Γιάκοβλεφ συνετρίβη στα Πιερία Όρη. «Διαμελισμένα πτώματα παντού, χέρια σε κλωνάρια δέντρου. Αφού κάνεις αυτή τη δουλειά, είσαι υποχρεωμένος να τα βλέπεις και να τα αποτυπώνεις» αναφέρει ο Πάνος Σόμπολος. 

Το 2000, το επιβατηγό-οχηματαγωγό «Εξπρές Σάμινα» ναυαγεί ανοιχτά της Πάρου, κοστίζοντας τη ζωή σε 81 ανθρώπους. Στο συγκεκριμένο περιστατικό, ο ρόλος της τηλεόρασης ήταν ακόμη πιο ενεργός, αφού αρχικά το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας δεν έδειχνε να εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός, με τους επιβαίνοντες στο πλοίο να επικοινωνούν με τα κανάλια, μεταφέροντας τους την πραγματική εικόνα, κάτι που οδήγησε στην κινητοποίηση του λιμεναρχείου του νησιού. Αν τα κανάλια δεν είχαν μεταδώσει ζωντανά μέσα από τα έκτακτα δελτία τους τις δραματικές αυτές μαρτυρίες, ο αριθμός των νεκρών πιθανότατα θα είχε αυξηθεί.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, ο  σεισμός ύψους 5,9 Ρίχτερ με επίκεντρο την Πάρνηθα «ταρακούνησε» την Αττική, σκορπώντας τον θάνατο και την καταστροφή. Μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες και χάρη στους ρεπόρτερ που κάλυψαν από το πρώτο δευτερόλεπτο κάθε πτυχή της τραγωδίας, όλη η χώρα έζησε δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο το «θρίλερ» των ερειπίων του εργοστασίου της Ρικομέξ, στα χαλάσματα του οποίου βρήκαν τον θάνατο 39 άνθρωποι. Το τηλεοπτικό κοινό δάκρυσε, συγκλονίστηκε, συγκινήθηκε, αλλά και χειροκρότησε όταν παρακολούθησε σε ζωντανή σύνδεση τη διάσωση των εγκλωβισμένων, όπως αυτή μεταδόθηκε μέσα από τα ρεπορτάζ της εποχής.

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι φυσικές καταστροφές θα είναι πάντοτε, αναπόφευκτα, ένα κομμάτι της ανθρώπινης ζωής, το οποίο θα μαγνητίζει το ενδιαφέρον και θα προκαλεί δυνατά συναισθήματα. Και τα τηλεοπτικά κανάλια θα είναι εκεί, για να μεταφέρουν πρώτα τις εικόνες που κάνουν το βλέμμα να παγώνει και την καρδιά να χτυπάει πιο δυνατά. Όπως απέδειξαν και στην περίπτωση των πρόσφατων τραγικών πλημμύρων στη Δυτική Αττική, τα ελληνικά κανάλια έχουν αναπτύξει ταχύτατα αντανακλαστικά, μεταδίδοντας έγκαιρα και έγκυρα -και τις περισσότερες φορές με ψυχραιμία- ακραία περιστατικά καταστροφής, έστω κι αν κάποιες φορές οι δημοσιογράφοι προσπαθούν να υποκαταστήσουν τον ρόλο των ειδικών, σπεύδοντας να αποδώσουν μέχρι και ευθύνες.

Όσο κι αν είναι προτιμότερο τέτοιες σκηνές να φτάνουν στους δέκτες μας μόνο ως προϊόντα μυθοπλασίας, αποκτούν πολλαπλάσια δύναμη όταν το σενάριο το έχει γράψει η ίδια η ζωή και η τηλεόραση είναι εκεί απλά για να καταγράψει. Και το τηλεοπτικό κοινό πάντοτε θα παρακολουθεί κολλημένο στους δέκτες του τα ρεπορτάζ καταστροφών που συμβαίνουν δίπλα του, όσο σκληρές κι αν είναι οι εικόνες που έρχονται με καταιγιστικούς ρυθμούς στις οθόνες του.

TV ΕΘΝΟΣ