ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ : Ο έμπορος που άλλαξε τις Σπέτσες

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ

Ο έμπορος που άλλαξε τις Σπέτσες

Επέστρεψε στις Σπέτσες από τις ΗΠΑ το 1894 και ξεκίνησε την αναγέννηση του νησιού. Ήταν η εποχή που οι Σπέτσες άλλαξαν πρόσωπο. Κατασκεύασε το πρώτο υδραγωγείο, δημιούργησε το πευκοδάσος, άνοιξε περιφερειακούς δρόμους, εγκαινίασε το ξενοδοχείο Ποσειδώνιο και ίδρυσε την Αναργύρειο-Κοργιαλένειο Σχολή.

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ.  ΤΡΙΓΚΑ

ntriga@24media.gr

Κάθε Σάββατο δεκάδες φτωχοντυμένοι και φανερά ταλαιπωρημένοι άνθρωποι πλησίαζαν διακριτικά το νεοκλασικό αρχοντικό στις Σπέτσες. Ποτέ δεν πήγαιναν στην κεντρική πόρτα που έβλεπε στη θάλασσα, αλλά στην πλαϊνή πόρτα υπηρεσίας στα πευκάκια. Περίμεναν υπομονετικά έως ότου βγει ο ηλικιωμένος άνδρας και τους δώσει το βοήθημα που τους παρείχε επί χρόνια ώστε να μπορέσουν να ζήσουν. Ο ευεργέτης τους ήταν ο Σωτήριος Ανάργυρος, που γεννήθηκε στο νησί το 1849 με καταγωγή από την ένδοξη σπετσιώτικη γενιά των Αναργυραίων και υπήρξε η σπουδαιότερη προσωπικότητα των Σπετσών του τελευταίου αιώνα. Ενσάρκωσε τον κλασικό τύπο του νέου Έλληνα μετανάστη.

Ο Ανάργυρος πέθανε το 1928 και μπορεί εκ των πραγμάτων να σταμάτησε η παροχή βοήθειας προς τους φτωχούς, αλλά ήδη είχε ωφεληθεί ολόκληρο το νησί από την παρουσία, τα έργα του και φυσικά την περιουσία που άφησε πίσω του.

Ως νεαρός ο Ανάργυρος είχε μεγάλη θέληση και δίψα για επιτυχία. Αυτό τον οδήγησε σε πολλές περιπλανήσεις στην Κωνσταντινούπολη, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο, τη Γαλλία και τέλος την Αγγλία. Εκεί ασχολείται για πρώτη φορά με τα καπνά. Το 1883, οδηγημένος από το εμπορικό του ένστικτο, μεταναστεύει στη Νέα Υόρκη της Αμερικής. Εκεί προσλαμβάνεται στη μεγάλη καπνοβιομηχανία του Αμερικανοεβραίου Τόμπσον, την οποία και στο τέλος κληρονομεί μετά την υιοθεσία του από τον μεγαλοβιομήχανο. Με βάση την επιχείρηση αυτή, ο Ανάργυρος κτίζει ένα πραγματικό εμπορικό κολοσσό στον χώρο των καπνών και επεκτείνεται σχεδόν σε όλη την αμερικανική αγορά.

Η αγάπη και η νοσταλγία για την πατρίδα τον φέρνει το 1894 ξανά στις Σπέτσες, το ίδιο και την επόμενη χρονιά. Τότε γνωρίζει -και λίγο αργότερα παντρεύεται- τη δεύτερη εξαδέλφη του, Ευγενία Θ. Αναργύρου. Το ζεύγος γυρίζει στην Αμερική, για τρία ακόμη χρόνια. Η γυναίκα του όμως ήθελε να γυρίσει στις Σπέτσες και αυτός δεν θέλησε να της χαλάσει το χατίρι. Έτσι πούλησε τις επιχειρήσεις του στην Αμερική και μόνο από το εργοστάσιο καπνοβιομηχανίας του εισέπραξε τότε το ιλιγγιώδες ποσό των 650.000 δολαρίων.

 To «Poseidonion Grand Hotel» αποτελεί όραμα του Σωτηρίου Ανάργυρου. Άνοιξε τις πόρτες του για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1914 χαρίζοντας στο νησί κοσμοπολίτικη λάμψη. Το ανακαινισμένο «Poseidonion Grand Hotel» άνοιξε ξανά τις πόρτες του το καλοκαίρι του 2009.

Από αυτή την επιστροφή στο νησί, δεν χάρηκε μόνο η γυναίκα του αλλά και όλοι οι κάτοικοι, αφού ήταν η αρχή της ανάπτυξης των Σπετσών. Η εμπορική του δραστηριότητα συνεχίζεται και στην Ελλάδα. Οι Σπέτσες όμως αποτελούν το επίκεντρο των ενεργειών του. Το 1904 τελειώνει η ανέγερση πολυτελούς αρχοντικού, νεοκλασικού ρυθμού, στο κέντρο της πόλης. Το 1907 κατασκευάζει με δικά του έξοδα το πρώτο υδραγωγείο του νησιού. Το 1913-14 η προσφορά του μεγάλου ευεργέτη προς το νησί είναι μεγάλη. Πρώτον αγοράζει μεγάλη έκταση την οποία αναδασώνει, δημιουργώντας και πάλι το πευκοδάσος των Σπετσών, δεύτερον ανοίγει περιφερειακούς δρόμους στο νησί και τρίτον κατασκευάζει το ξενοδοχείο Ποσειδώνιο. Το τελευταίο αυτό έργο του έδωσε μεγάλη τουριστική ώθηση στις Σπέτσες και ανέδειξε το νησί σε παραθεριστικό κέντρο των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων.

 Αναργύρειος Σχολή

Το 1927 γίνεται η έναρξη της λειτουργίας της Αναργυρείου - Κοργιαλενείου Σχολής η οποία ήταν η μεγαλύτερη προσφορά του εθνικού ευεργέτη και πραγματικά ανέβασε το πολιτιστικό επίπεδο του νησιού. Η Σχολή υπήρξε ένα από τα καλύτερα πρότυπα κολέγια των Βαλκανίων και υπήρξε έμπνευση του Ελευθερίου Βενιζέλου, προσωπικού του φίλου, και δημιούργημα του Ανάργυρου. Λειτούργησε μέχρι το 1983 με Έλληνες και αλλοδαπούς μαθητές.

Εκτός από τις προσφορές του προς το νησί, σημαντικές είναι και οι δωρεές του, προς το κράτος για την αγορά αεροπλάνων (όπως το 1912 που έδωσε το ποσό των 40.000 δραχμών για την αγορά τους) και υπέρ των αναπήρων πολέμων (τον Οκτώβριο του 1912 με το ποσό των 100.000 δραχμών).·