Νεραΐδα: ένα «μυστικό», πλωτό μουσείο στα νερά του Αργοσαρωνικού

Το «Νεράιδα» στις Σπέτσες δεμένο στην προβλήτα. Σε πρώτο επίπεδο η πλατεία της Ντάπιας.

Νεραΐδα: ένα «μυστικό», πλωτό μουσείο στα νερά του Αργοσαρωνικού

Ένα μοναδικό πλωτό μουσείο στην Ελλάδα, αφηγείται την ιστορία του 

στις «Ημέρες Θάλασσας»

Η Νεράιδα δε βιάζεται να σηκώσει άγκυρα για να ταξιδέψει στα λιμάνια που ήταν οι τακτικοί προορισμοί της, περιμένει τους επισκέπτες της. Είναι ένα μοναδικό πλωτό μουσείο στην Ελλάδα, ένα σκαρί με πολλά ταξίδια και ιστορίες, από τη χρυσή εποχή που ήταν πλοίο σύμβολο του τουρισμού στον Αργοσαρωνικό. 

Το Πλωτό Μουσείο Νεράιδα (Φωτο: Π. Ταβιτιάν)

Μια επίσκεψη στη Νεράιδα είναι αρκετή, για να καταλάβει κάποιος μέσα από την ιστορία της, μια ιστορία που συμπυκνώνει και συμβολίζει το κομβικό και συχνά παραγνωρισμένο έργο που επιτέλεσαν και επιτελούν τα πλοία και οι άνθρωποι της ακτοπλοΐας στη χώρα μας, τη σημασία και την ιστορία της ελληνικής εμπορικής και ποντοπόρου ναυτιλίας.

Τα δεκάχρονα παιδιά δίπλα μου εξερευνούν σαν μαγεμένα το ιστορικό πλοίο της γραμμής του Αργοσαρωνικού. Έχουν επισκεφθεί το πλωτό μουσείο στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής δράσης «Ταξιδεύοντας με το Νεράιδα. Ένα παιχνίδι εν πλω», για σχολεία. Πριν αρχίσουν τα ομαδικά παιχνίδια, ακούνε προσηλωμένα για τις όψεις της ελληνικής ναυτιλίας και ακτοπλοΐας του 20ού αιώνα και διερευνούν επιμέρους θεματικές όπως το ταξίδι και η θάλασσα, τα καράβια και η ναυσιπλοΐα, η επικοινωνία κι οι μεταφορές, οι άνθρωποι κι οι αναμνήσεις. Δεν υπάρχει τίποτα πιο γοητευτικό, τόσο για παιδιά, όσο και για μεγάλους, από το να ακούνε την ιστορία ενός πλοίου.

 Μαθητές δημοτικού σχολείου κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικού προγράμματος στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα (Φωτο: Π. Ταβιτιάν)

Ένα ιστορικό σκαρί και οι πολλές ιστορίες του

1939. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται στο κατώφλι της Ευρώπης. Στα ναυπηγεία Cantieri Navali Del Quarnaro της ιταλικής πόλης Φιούμε, στη σημερινή Ριέκα της Κροατίας, ναυπηγείται το επιβατηγό πλοίο Laurana. Αρχίζει τα πρώτα του ταξίδια σε ακτοπλοϊκά δρομολόγια στην Αδριατική και στη συνέχεια ως διασωστικό σκάφος στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αφού κατελήφθη από τους Βρετανούς, χρησιμοποιήθηκε για ακτοπλοϊκά δρομολόγια στη γραμμή Μάλτα - Συρακούσες. Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1949, το αγοράζει ο Γιάννης Λάτσης από μια μαλτέζικη  ακτοπλοϊκή εταιρεία και ένα χρόνο αργότερα, το 1950, η Laurana σαλπάρει για πρώτη φορά στον Αργοσαρωνικό. Το πλοίο, στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί εκτεταμένες εργασίες επισκευής, βαφτίζεται Νεράιδα από τον Νικόλαο Πλαστήρα, σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι της Ύδρας και μετά από ονομαστική ψηφοφορία που πραγματοποιήθηκε εν πλω.

 Από τα αριστερά προς τα δεξιά: Ο Γιάννης Λάτσης, η Πριγκίπισσα Σοράγια του Ιράν και η Εριέττα Λάτση στο «Νεράιδα» (Ιούνιος 1960)

Η Νεράιδα είναι ένα αληθινά διάσημο πλοίο, σκαρί-πρωταγωνίστρια του ελληνικού κινηματογράφου, αφού το έχουμε δει σε δεκάδες ταινίες της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’50 και του ’60. Η φήμη της ξεπέρασε τα όρια του ελληνικού κινηματογράφου, αφού ήταν το μοναδικό φόντο της χολυγουντιανής παραγωγής «Το Παιδί και το Δελφίνι» του Jean Negulesco, με πρωταγωνιστές τη Sophia Loren, τον Alan Ladd και τον Clifton Webb.

 Για εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια ήταν από τα πιο δημοφιλή πλοία των δρομολογίων του Αργοσαρωνικού, από τον Πειραιά προς την Αίγινα, τα Μέθανα, τον Πόρο, την Ύδρα, την Ερμιόνη, ενώ πολλές φορές έδενε στο Λεωνίδιο και τη Μονεμβασιά. Οι θεατές των καλοκαιρινών παραστάσεων στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το λάτρευαν, όπως λάτρευαν τις νυχτερινές κρουαζιέρες και τις χοροεσπερίδες της εποχής στο κατάστρωμά του. Το 1974, το γεμάτο αναμνήσεις πλοίο, αποσύρεται.

Το Νεράιδα στο λιμάνι της Ύδρας, περίπου το 1960

Το «Νεράιδα στο λιμάνι του Πειραιά, περίπου το 1960 

Η Νεράιδα πλωτό μουσείο

Λένε πως όσο μεγάλος εφοπλιστής και αν γίνεις, δεν ξεχνάς ποτέ το τυχερό σου πλοίο. Η Νεράιδα, παρόλο που παροπλίστηκε και έμεινε στη στεριά για 35 ολόκληρα χρόνια, δε διαλύθηκε ποτέ, ο Γιάννης Λάτσης την κράτησε «ζωντανή» κάνοντάς μας σήμερα ένα δώρο, χαρίζοντάς μας ένα μοναδικό μουσείο.

Το 2007, τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του καραβοκύρη του, η οικογένειά του αποφάσισε την ανακατασκευή και μετατροπή του πλοίου σε πλωτό μουσείο.

Τον Σεπτέμβριο του 2007, το πλοίο φορτώθηκε στο φορτηγό πλοίο βαρέων μεταφορών Maria, για να οδηγηθεί στο ναυπηγείο NCP στο Sibenik της Κροατίας, λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα νοτιότερα από τη Ριέκα, την πόλη όπου γεννήθηκε. Τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ανέλαβε το γραφείο Patterson Buxton Consultants του Λονδίνου, την κατασκευή των εσωτερικών χώρων η γερμανική εταιρεία Metrica Interior και τη μουσειολογική μελέτη η Δρ. Αλεξάνδρα Μπούνια. Οι εργασίες τέθηκαν υπό την επίβλεψη και το συντονισμό του Σπύρου Λάτση. Το 2010, μετά από τις απαραίτητες δοκιμές και ελέγχους, ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής στα ελληνικά νερά.

 Η καθέλκυση του Laurana στο λιμάνι του Fiume (1939) [Maritime and History Museum of Croatia Littoral Rijeka]

Η γέφυρα του πλοίου. (Φωτ: Σ. Μαυρομμάτης)

Το καλοκαίρι του 2013 η Νεράιδα ύψωσε την ελληνική σημαία και το ίδιο φθινόπωρο επέστρεψε στους παραδοσιακούς και ιστορικούς της προορισμούς, Σπέτσες, Ερμιόνη, Ύδρα, Πόρο, Μέθανα, Αίγινα, για να θυμίσει και να αφηγηθεί σε χιλιάδες κατοίκους και επισκέπτες των περιοχών αυτών, την ιστορία του ιδιοκτήτη της και του ίδιου του πλοίου, που αποτελεί ένα από τα λιγοστά μνημεία της χρυσής εποχής της ελληνικής ακτοπλοΐας που σώζονται στις μέρες μας.

 Άποψη από το εσωτερικό του Μουσείου (Φωτ: Σ. Μαυρομμάτης)

Όλες οι πληροφορίες για μια επίσκεψη στη Νεράιδα

Ιδιοκτήτης της Νεράιδας σήμερα είναι το κοινωφελές νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου «Πλωτό Μουσείο Νεράιδα» και έχει ως σκοπό την ανάδειξη του πεδίου της επιχειρηματικής ιστορίας, την προβολή της ναυτιλιακής και ναυτικής ιστορίας της χώρας μας στις νεότερες γενιές, καθώς και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Χρηματοδοτείται από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, ως μία από τις βασικές περιοχές δραστηριοποίησης του ιδρύματος. Οι άλλοι τομείς στους οποίους εστιάζει το Ίδρυμα Λάτση είναι η εκπαίδευση, η επιστήμη, οι τέχνες και ο πολιτισμός, καθώς και η κοινωνική αλληλεγγύη και ανάπτυξη.

 Μαθητές δημοτικού σχολείου κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικού προγράμματος στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα (Φωτο: Π. Ταβιτιάν)

Μέσα από δράσεις εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα, η βασική αποστολή του πλοίου σήμερα παραμένει η ανάδειξη της ιστορίας του ίδιου του πλοίου, μια ιστορία που συμπυκνώνει και συμβολίζει το κομβικό, και συχνά παραγνωρισμένο, έργο που επιτέλεσαν και επιτελούν τα πλοία και οι άνθρωποι της ακτοπλοΐας στη χώρα μας και την προβολή της επιχειρηματικής πορείας του ιδιοκτήτη της, του Γιάννη Λάτση. Η επίσκεψη στο μουσείο είναι δωρεάν. Διαβάστε εδώ κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για την επίσκεψή σας.

Η πρύμνη του «Νεράιδα», στον Πειραιά, περίπου το 1953

Περισσότερες πληροφορίες για το «Πλωτό Μουσείο Νεράιδα» καθώς και για τις ώρες και μέρες λειτουργίας του θα τις βρείτε εδώ :

http://neraida.org/visit-at-the-museum/visits/

Ηεπίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου εδώ:

http://neraida.org/

 Η  «Νεράιδα», σε λιμάνι, περίπου το 1953 (Από το βιβλίο Grece, Greece, Griechenland του 1968)

Όλα τα παραπάνω αναγραφόμενα προέρχονται από άρθρο της Αργυρώς Μποζώνη που μπορείτε να διαβάσετε εδώ:

http://www.elculture.gr/blog/article/νεράιδα-ένα-μυστικό-πλωτό-μουσείο/