ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ : Η κοινωνία αποφασίζει για την επιβίωση και το μέλλον της

Η κοινωνία αποφασίζει για την επιβίωση και το μέλλον της

 

Του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ 

Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Η επιταχυνόμενη κατάρρευση του σημερινού σχήματος διακυβέρνησης και το -κατ' ακολουθίαν- αναπόφευκτο τέλος του αναγκάζουν το εγχώριο σύστημα συμφερόντων, αλλά και την πολιτικοοικονομική εξουσία των δανειστών μας, να αναπροσανατολίσουν τους άμεσους και μεσοπρόθεσμους στόχους τους.

Ποια είναι σήμερα η ιστορική διαφορά που διακρίνει την αλλαγή της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου με εκείνη του τραπεζίτη Λ. Παπαδήμου και στη συνέχεια από τη συγκυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012;

Δεν προέρχεται απλώς και μόνο από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις. Η ιστορική τομή αναδεικνύεται όχι στο πολιτικοϊδεολογικό επίπεδο, αλλά στο οικονομικό-κοινωνικό. Πράγματι, η σημερινή εκλογική επιρροή και η πρόθεση ψήφου προς τον ΣΥΡΙΖΑ δεν απορρέει από το γεγονός ότι μια ικανή μερίδα της κοινωνίας ασπάσθηκε τις αριστερές ιδέες και τα ριζοσπαστικά προγράμματα.

Στα πέντε χρόνια που πέρασαν από την εποχή του Καστελλόριζου, σημειώθηκαν ιστορικού χαρακτήρα αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, που σε «ομαλό» ιστορικό χρόνο θα χρειάζονταν ολόκληρες δεκαετίες για να επισυμβούν.

Η μαζική φτωχοποίηση ενός ποσοστού του πληθυσμού, που υπερβαίνει το 35%, ο μόνιμος εξοβελισμός από τη διαδικασία της εργασίας πάνω από 1.500.000 πολιτών, η διάλυση της μικρομεσαίας επιχείρησης και η προλεταριοποίηση ενός σημαντικού τμήματος των ελεύθερων επαγγελματιών, ο εργασιακός Μεσαίωνας με την κατάλυση θεμελιωδών δικαιωμάτων, η συστηματική απαξίωση και καταστροφή των κοινωνικών θεσμών, συνθέτουν ένα ιστορικό σκηνικό που όχι μόνο παραπέμπει αναλογικά σε πολεμικές περιόδους, αλλά και αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα που γνωρίζαμε και η κοινωνία στην οποία ζούσαμε δεν υπάρχουν σήμερα.

Δεν χάθηκαν μόνο θέσεις εργασίας, δεν καταλύθηκαν απλώς κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, εργασιακά δικαιώματα, αλλά χτυπήθηκε ταυτόχρονα ο πυρήνας της αστικής-φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ζούμε σήμερα τον ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΑΣΤΟΥ, την κατάρρευση της μεσαίας τάξης, την ουσιαστική κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, τον ευτελισμό και τη συστηματική απαξίωση και αποδυνάμωση των δημοκρατικών-κοινοβουλευτικών θεσμών.

Όλος αυτός ο παλαιός αστικός κόσμος, ο κόσμος της μικρομεσαίας επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και τμήματα της μεσαίας τάξης, βρίσκονται μπροστά σ' ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: Το παραδοσιακό σύστημα διακυβέρνησης που εκπροσωπούσε τα συμφέροντά τους όχι απλώς αποδυναμώθηκε και καταρρέει, αλλά ουσιαστικά στράφηκε εναντίον τους, εξόντωσε οικονομικά και παραγωγικά τις τάξεις και τα στρώματα που εκπροσωπούσε και ταυτόχρονα ακύρωσε και ευτέλισε τον πυρήνα των φιλελεύθερων ιδεών της αστικής δημοκρατίας. Ποια, συνεπώς, είναι η απάντηση; Η «επάνοδος» στην πρότερη κατάσταση είναι αδύνατη. Η Ιστορία δεν είναι ένα ρολόι που μπορεί να γυρίσει τους δείκτες προς τα πίσω… Άρα, η μόνη λύση είναι μια πορεία διεξόδου, που θα έχει όμως ως βασική αρχή την ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ και όχι την καλύτερη διαχείριση και «διευθέτηση» των σημερινών καταστροφικών εξελίξεων.

Η πολιτικοϊδεολογική ήττα του συστήματος των μνημονιακών συμφερόντων έγκειται στο γεγονός ότι ένα σοβαρό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας έχει συνειδητοποιήσει ότι χωρίς σοβαρές ρήξεις και αντιπαραθέσεις, χωρίς έναν διαφορετικό ιστορικό ρόλο, τον οποίο θα κληθεί να υλοποιήσει μια επόμενη προοδευτική κυβερνητική εξουσία, δεν υπάρχει καμία προοπτική και καμία ελπίδα επιβίωσης της χώρας.

Ασφαλώς υπάρχει ένα σημαντικό τμήμα των πληττόμενων σήμερα τάξεων και στρωμάτων, που διστάζει και στέκεται μετέωρο. «Απολιτίκ» κατασκευάσματα του συστήματος, όπως το Ποτάμι, αποτελούν ένα είδος «άλλοθι», που όμως στην πραγματικότητα αποτελούν «χρυσές εφεδρείες» των μνημονιακών συμφερόντων.

Ενσωμάτωση και κοινωνική δυναμική

Η στρατηγική των πολιτικοοικονομικών ελίτ συμφερόντων -εγχώριων και ξένων- προσανατολίζεται σοβαρά σήμερα στο ενδεχόμενο πτώσης της σημερινής συγκυβέρνησης και νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στο επόμενο διάστημα. Γι' αυτό και θα επιχειρήσουν, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, την επίδειξη «σκληρής γραμμής», με προοπτική την «ενσωμάτωση» του ΣΥΡΙΖΑ και την απώλεια της κοινωνικής δυναμικής που τον στηρίζει.

Σ' αυτό το σημείο έχει αναπτυχθεί ένα πλήθος «σεναρίων», πολιτικών εκτιμήσεων και υποθέσεων, που αφορούν τόσο τις πολιτικοκομματικές συμπράξεις μιας κυβέρνησης υπό τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και τις πιθανές αντιδράσεις στην περίπτωση της άρνησης των δανειστών να δεχθούν οποιαδήποτε μορφή ουσιαστικής διαπραγμάτευσης για τη βιωσιμότητα του χρέους και την εφαρμογή ενός προγράμματος πέρα από τα όρια της λιτότητας. Όλα αυτά τα ενδεχόμενα έχουν ασφαλώς μια λογική βάση.

Όμως η βασική απάντηση θα δοθεί πάνω στο θεμελιώδες ερώτημα: Η ελληνική κοινωνία θα δεχθεί να υποταγεί οριστικά -σε οικονομικό, πολιτικό, εθνικό, ηθικό επίπεδο- ή διαθέτει τις δυνάμεις (ηθικές, αξιακές, πολιτικές) να παλέψει για τη σωτηρία της, την ανεξαρτησία της, για το μέλλον των παιδιών της;

Αυτή η ιστορικού χαρακτήρα απάντηση δεν έχει βέβαια καμία σχέση με την εκδήλωση μιας προτίμησης στις σφυγμομετρήσεις ή με την εκλογική συμπαράταξη υπέρ κάποιου αντιμνημονιακού κόμματος, γιατί στην ουσία συνιστά μια ιστορική πράξη εθνικής και κοινωνικής διεξόδου και απελευθέρωσης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να συνδεθεί με αυτή την κοινωνική δυναμική και να την ανατροφοδοτήσει, να διαμορφώσει ο ίδιος τους πολιτικούς και ιδεολογικούς όρους της δυναμικής αυτής, να δημιουργήσει δεσμούς εμπιστοσύνης με τα κοινωνικά στρώματα που εγκαταλείπουν τον φθαρμένο, διεφθαρμένο και υποτελή πολιτικό κόσμο που παρέδωσε τη χώρα στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα και στη γερμανική οικονομικοπολιτική ηγεμονία.

Οπωσδήποτε όμως οι κοινωνικές εξελίξεις, η πολιτική ιστορία δεν προ-οικοδομούνται και δεν «προγραμματίζονται» σε κλειστά γραφεία και σε κείμενα των κάθε είδους «αναλυτών». Μια πολιτική ηγεσία, με τις πράξεις και τις επιλογές της, μπορεί να ενεργοποιήσει και να ανυψώσει το επίπεδο και τη δυναμική μιας κοινωνίας, να διαμορφώσει τους όρους που θα οδηγήσουν τους πολίτες πέρα από τον περιορισμένο ορίζοντα της καθημερινότητας και της ατομικής προοπτικής. Αλλά, ταυτόχρονα, καμία ηγεσία δεν μπορεί να πετύχει τους στόχους της, αν η ίδια η κοινωνία, οι πολίτες δεν κατανοήσουν ότι οι ίδιοι αποτελούν τα πραγματικά υποκείμενα της Ιστορίας και ότι η ελευθερία, η δημοκρατία, η ανεξαρτησία και η αξιοπρέπεια κατακτώνται κυρίως από τον δικό τους αγώνα και δεν προκύπτουν «κατ' ανάθεσιν»…  

paron.gr