Γιανναρης Ευάγγελος, ο πρώτος αξιωματικός που έπεσε το 1940

Ο πρώτος αξιωματικός που έπεσε το 1940

Γράφει ο Γεώρ. Κασσαβέτης

Λέγεται ότι η Ιστορία έχει τρεις όψεις: τη δική της, την όψη των πλαστογράφων και των παραχαρακτών της και την αλήθεια. Τούτο σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι η καταγραφή των ιστορικών γεγονότων γίνεται με βάση τις πηγές του ιστορικού, οι οποίες πολλές φορές δεν είναι αξιόπιστες, με βάση τους ιδεολογικούς στόχους του, οι οποίοι είναι προφανώς ιδιοτελείς, και, τέλος, με βάση την ιστορική αλήθεια. Απτά παραδείγματα καταγραφής της Ιστορίας για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών πολιτικών ή ιδεολογικών στόχων είναι η άποψη των ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ για τα κίνητρα του συμμοριτοπόλεμου, η άποψη της κυρίας Ρεπούση για την καταστροφή της Σμύρνης, η άποψη του τέως υπουργού Παιδείας κ. Φίλη για τη Γενοκτονία των Ποντίων κ.ά.

Η εκ παραδρομής ή λανθασμένης πληροφόρησης καταγραφή των ιστορικών γεγονότων είναι συνήθως άνευ σοβαρής επίδρασης στον διαπλαστικό ρόλο της Ιστορίας. Τούτο όμως ουδόλως σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει, όπου αυτό είναι εφικτό, να αποκαθίσταται η ιστορική αλήθεια. Ένα μικρό δείγμα ανακριβούς καταγραφής ιστορικού γεγονότος είναι ο πρώτος πεσών Έλληνας αξιωματικός κατά τον πόλεμο του 1940-41. Στα περισσότερα σχολικά εγχειρίδια αλλά και στα εγκυκλοπαιδικά λεξικά ως πρώτος πεσών αξιωματικός φέρεται σε άλλα μεν ο υπολοχαγός Πεζικού Αλέξανδρος Διάκος, ο οποίος σκοτώθηκε κατά την επίθεση του λόχου του οποίου ηγείτο για την κατάληψη του Υψώματος Τσούκα την 1η Νοεμβρίου του 1940, σε άλλα δε ο εκ Χαλκίδος Ελληνοεβραίος αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής, ο οποίος έπεσε ηρωικώς μαχόμενος την 5.12.40. Σε κανένα όμως δεν βρήκαμε τον ιστορικά πρώτο πεσόντα.

Προφανώς η αξία της προσφοράς κάθε ήρωα δεν κρίνεται από τον χρόνο της θυσίας και τη σειρά προφορικότητας. Αυτό όμως ουδόλως σημαίνει ότι τα ιστορικά γεγονότα δεν πρέπει να καταγράφονται όποτε ακριβώς συνέβησαν. Χωρίς λοιπόν την παραμικρή πρόθεση να υποβαθμίσουμε το μέγεθος της θυσίας των προαναφερθέντων ηρώων, χάριν της ιστορικής αλήθειας και μόνο, αναφέρουμε ότι ο πρώτος πεσών Έλληνας αξιωματικός κατά τον εν λόγω πόλεμο είναι ο υποσμηναγός Ευάγγελος Γιάνναρης.

Ο υποσμηναγός Γιάνναρης εφονεύθη κατά τη διάρκεια πτήσεως αναγνωρίσεως - βομβαρδισμού τις πρωινές ώρες της 30ής Οκτωβρίου 1940, ήτοι τρεις ημέρες πριν από τον θάνατο του Αλεξάνδρου Διάκου, όταν το διθέσιο μαχητικό αεροσκάφος του τύπου ΗΕΝSΗΕL-126, με πλήρωμα τον ίδιο και τον αρχισμηνία Λεωνίδα Τσάντα, εδέχθη τα καταιγιστικά πυρά σχηματισμού πέντε υπερσύγχρονων ιταλικών αεροσκαφών τύπου FIATGR-42, στην περιοχή Βασιλειάδος, περί τα 20 χλμ. ΝΑ της πόλεως της Καστοριάς. Αξίζει δε να σημειώσουμε τα παιχνίδια που παίζει πολλές φορές η μοίρα. Ο Γιάνναρης δεν ήταν στο πρόγραμμα να εκτελέσει αυτή τη συγκεκριμένη αποστολή. Προσεφέρθη να αντικαταστήσει άλλο συνάδελφο του, ο οποίος είχε πριν από λίγο αφιχθεί από τη Σχολή Αεροπορίας στο Τατόι.

Η ως άνω ιστορική αλήθεια έχει αναγνωρισθεί επισήμως έπειτα από σχετικό έλεγχο των στοιχείων που παρέθεσε η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας (ΕΑΑΑ) τον Απρίλιο του 2005, από την αρμόδια επιτροπή του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης. Δυστυχώς παρά την αίτηση της ΕΑΑΑ να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες στο υπουργείο Παιδείας, ώστε να διορθωθούν τα σχολικά εγχειρίδια αλλά και τα εγκυκλοπαιδικά λεξικά και να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια, 12 ολόκληρα χρόνια μετά την επίσημη αναγνώριση του ιστορικού λάθους η ιστορική αλήθεια βρίσκεται ακόμη στο σκοτάδι.

Επισμηναγός (Ι) ε.α. Γεώρ. Κασσαβέτης

τ. κυβερνήτης Ο.Α.-τ. δ/ων σύμβουλος ΕΑΑΑ

ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

του Κωνσταντίνου

Ο πρώτος Έλληνας πεσών αξιωματικός του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.

(βάση και της Φ.900/194/250829, Σ.197, 21/10/2005)

Γεννήθηκε το 1916 στην Αθήνα.

Τον Σεπτέμβριο του 1936 κατατάχθηκε στο Τμήμα Αξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1939 με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού και το πτυχίο του χειριστή.

Κατά την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπηρετούσε στο 3/2 Σμήνος Στρατιωτικής Συνεργασίας.

Το ξέσπασμα του πολέμου τον βρίσκει παρατηρητή-πυροβολητή στα αναγνωριστικά αεροσκάφη Henschel HS 126 του 2ου Αυτόνομου Σμήνους Παρατηρήσεως της 3ης Μοίρας Στρατιωτικής Συνεργασίας που έδρευε στο Λεμπέτ (σημερινή Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης).

Το πρωί της 30ής Οκτωβρίου 1940 παίρνει εντολή να απογειωθεί ως τρίτο πλήρωμα ισάριθμων HENSHEL 126 με χειριστή τον Αρχισμηνία Λεωνίδα Τσάντα, με σκοπό να παράσχουν κάλυψη (αναγνώρισης και βομβαρδισμού) στο Μέτωπο που κάλυπτε το Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Πραγματοποιούν αρκετές επιτυχείς "εξόδους".

Στην τελευταία (και μοιραία) δύο ελληνικά HS 126 εμπλέκονται με πέντε ιταλικά καταδιωκτικά Fiat CR 42 της 392ης Μοίρας Δίωξης. Κατά την αερομαχία το αεροσκάφος των Γιάνναρη - Τσάντα δέχεται καταιγισμό πυρών, τα οποία αναγκάζουν τον χειριστή του (μετά από ελιγμούς αποφυγής) να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση με διάτρητο κινητήρα, κοντά στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας έξω από το χωριό Βασιλειάδα του Νομού Καστοριάς.

Εκεί, ο Τσάντας αντιλαμβάνεται ότι ο Γιάνναρης είναι νεκρός από τα πυρά που δέχθηκαν. Έτσι, από νωρίς ο Ευάγγελος Γιάνναρης, μπαίνει στο πάνθεον των Ηρώων και καταλαμβάνει τη θέση του πρώτου πεσόντα Έλληνα Αξιωματικού του ιστορικού Έπους του '40. Η Πατρίδα τίμησε τον Ευάγγελο Γιάνναρη προάγοντας τον μετά θάνατον σε Υποσμηναγό και απονέμοντάς του τον Σταυρό του Ιπταμένου.

Το Νοέμβριο του 2007 σε εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο προς τιμήν του στο χωριό Βασιλειάδα της Καστοριάς τοποθετήθηκε σε πλατεία που πήρε το όνομά του, προτομή του και αεροσκάφος F-104 της Π.Α.

http://3kala-strava-paraloga.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html