Ο Μύλος των ξωτικών θα βγάζει (πάλι) αλεύρι!

Ο Μύλος των ξωτικών θα βγάζει (πάλι) αλεύρι!

Βιομηχανικό μουσείο έγινε (133 χρόνια μετά την ανέγερση του) ο ιστορικός Μύλος Ματσόπουλου στα Τρίκαλα, που την περίοδο των Χριστουγέννων λειτουργεί ως θεματικό πάρκο

Εκατόν τριάντα τρία χρόνια μετά την ανέγερση του, ο Μύλος Ματσόπουλου, περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό ως θεματικό πάρκο Μύλος των Ξωτικών κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, εγκαινιάστηκε ως ένα νέο βιομηχανικό μουσείο, το οποίο θα αποτελέσει παράλληλα ένα μοναδικό επισκέψιμο μνημείο, καθώς είναι το μόνο στη χώρα μας -και από τα ελάχιστα στην Ευρώπη τετραώροφα κτίρια- που έχει πλέον τη δυνατότητα να λειτουργεί ως κανονικός αλευρόμυλος. Με την καινοτομία που εισάγει ο Δήμος Τρικκαίων, ακόμη και την περίοδο που ο μύλος «μεταμορφώνεται» για τα Χριστούγεννα, στο βιομηχανικό μουσείο θα παράγεται αλεύρι όλων των τύπων, όπως ακριβώς γινόταν έως το 1984.

Επιπροσθέτως, το κτίριο θα συνεχίσει να λειτουργεί και ως Μουσείο Αγροτικής Ζωής, καθώς σε αυτό, με τις πρόσθετες εργασίες που έγιναν, υπάρχουν υλικό, αναπαραστάσεις, διαδράσεις και επιτεύγματα της τεχνολογίας του παρελθόντος. Το Μουσείο Αγροτικής Ζωής ξεδιπλώνει στους χώρους του, μεταξύ άλλων, ιστορίες για τον αγρότη, τον εργάτη του μύλου, τη ζωή στον Θεσσαλικό Κάμπο, την ιστορία της επιχειρηματικής κίνησης στα Τρίκαλα.

«Αφού ο μύλος γυρνά, όλα μπορούν να γυρίσουν!» ανέφερε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου κατά τη λιτή τελετή των εγκαινίων, τονίζοντας ότι «ο μύλος δείχνει τον δρόμο για το παραγωγικό μοντέλο που πρέπει να ξαναμπεί σε λειτουργία». Σημείωσε ότι το έργο αποτελεί ένα μοναδικό παράδειγμα αξιοποίησης της δημοτικής περιουσίας, υπενθυμίζοντας τις δεκάδες δράσεις που γίνονται στον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και τη λειτουργία του κεντρικού κτιρίου στη διάρκεια του Μύλου των Ξωτικών.

Από την πλευρά τους, οι αρχαιολόγοι-μουσειολόγοι Βάλια Αμοιρίδου και Γιώργος Αδαμίδης και ο αρχιτέκτων, μουσειολόγος Θωμάς Τσουκαλάς πληροφόρησαν τους παριστάμενους ότι στο βιομηχανικό-αγροτικό μουσείο δημιούργησαν έναν χώρο επισκέψιμο, με αναφορά στο παρελθόν, εστιάζοντας σε σημεία και πτυχές της αγροτικής ζωής και της τεχνικής πορείας του στον χρόνο. Στον χώρο ξεχωρίζουν η «καρδιά» του μύλου, δηλαδή ο ανακατασκευασμένος υδροστρόβιλος, η ντιζελο-μηχανή, οι ουγγρικής προέλευσης μηχανές για το αλεύρι και τα στοιχεία πολιτισμικής κληρονομιάς και φωτογραφικών ενθυμήσεων από το παρελθόν για τη ζωή στον Κάμπο. Το έργο «Αποκατάσταση και μουσειολογική ανάδειξη του ιστορικού μηχανολογικού εξοπλισμού Μύλου Ματσόπουλου» χρηματοδοτήθηκε από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα» και στοίχισε συνολικά 1.800.000 ευρώ, ενώ ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν πάνω από 3.000.000 ευρώ.

Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν από το 2013 έως το 2016. Είχε χωριστεί σε οκτώ υποέργα, ενώ τις μελέτες πραγματοποίησε η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Προγραμματισμού του Δήμου Τρικκαίων.

Τα κτίρια του συγκροτήματος

Το κτιριακό συγκρότημα του Μύλου Ματσόπουλου καλύπτει μία έκταση 3.500 τ.μ., μαζί με τη γύρω έκταση των 90 στρεμμάτων. Ο Μύλος Ματσόπουλου χτίστηκε το 1884 από τους αδελφούς Αγαθοκλή, που διατηρούσαν μεγάλο εργοστασιακό συγκρότημα στη Στυλίδα και επέκτειναν τις δραστηριότητες τους στα Τρίκαλα μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Είναι ο πρώτος κυλινδρόμυλος που χτίστηκε στην Ελλάδα και ο μεγαλύτερος των Βαλκανίων. Δίπλα στον μύλο είχε κατασκευαστεί το πρώτο μακαρονοποιείο στην Ελλάδα.

Στο πέρασμα του χρόνου, ο μύλος άλλαξε πολλές ιδιοκτησίες, για να καταλήξει στα χέρια του Ιωάννη Ματσόπουλου, επιχειρηματία και σημαντικού κοινωνικού παράγοντα των Τρικάλων, ο οποίος ανέπτυξε μεγάλη ανθρωπιστική δράση, και μετά τον θάνατο του, το 1978, κληροδότησε την περιουσία του στον δήμο.

Το μεγάλο κτιριακό συγκρότημα διαθέτει τον κεντρικό νερόμυλο, ο οποίος πλαισιώνεται περιμετρικά από τα βοηθητικά προκτίσματα. Όλα τα κτίρια του συγκροτήματος είναι λιθόκτιστα και στεγασμένα με ξύλινες κεραμοσκεπές, ενώ στις λιθοδομές τους γίνεται ευρεία χρήση πλίνθων. Η κινητήρια δύναμη του μύλου στηριζόταν στο νερό του ποταμού Αγιαμονιώτη, ενώ αργότερα ο μύλος έγινε ατμοκίνητος και στη συνέχεια ηλεκτροκίνητος. 

Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Ματσόπουλου, τόσο τα κτίσματα όσο και η γύρω έκταση πέρασαν ως κληροδότημα στον Δήμο Τρικκαίων, ο οποίος το αναπαλαίωσε με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για χώρο πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Τελευταίος ενοικιαστής του μύλου ήταν ο Αθανάσιος Κατσιάκος από το 1972 έως το 1984, οπότε και σταμάτησε πλέον η λειτουργία του. Τα τελευταία χρόνια δούλευε και με ρεύμα και με νερό και είχε επτά κυλίνδρους, η δε παραγωγή του ήταν 1.700 κιλά αλεύρι την ημέρα.

Στις μέρες μας, ο Μύλος Ματσόπουλου έχει γίνει σημείο αναφοράς και πολιτισμικής δημιουργίας, πολυδύναμο κέντρο πολιτισμού των Τρικάλων και της ευρύτερης περιοχής. Στον χώρο λειτουργούν θερινός και χειμερινός δημοτικός κινηματογράφος, το Κέντρο Έκφρασης και Καλλιτεχνικής Δημιουργίας, το Δημοτικό θέατρο Τρικάλων, καθώς και το Εργαστήρι Ζωγραφικής του Πολιτιστικού Οργανισμού του δήμου. Επίσης, ο χώρος αποτελεί τόπο διεξαγωγής σημαντικών πολιτιστικών δραστηριοτήτων της πόλης, ανάμεσα στις οποίες είναι θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και ημερίδες.

"κυριακάτικη δημοκρατία"