Κώστας Καζάκος: Ο πολιτισμός, η θρησκεία και η οικογένεια μας κρατούν όρθιους

Κώστας Καζάκος: Ο πολιτισμός, η θρησκεία και η οικογένεια μας κρατούν όρθιους

Ο μεγάλος ηθοποιός μιλά για την προσπάθεια ισοπέδωσης της νεολαίας μας και για την αρχαία τραγωδία

Ο αξιόλογος θεατράνθρωπος και σπουδαίος ηθοποιός Κώστας Καζάκος, σε συνέντευξή του στην Μαρία Ανδρέου για το «ENJOY», αναφέρεται ξεκάθαρα στον οικονομικό πόλεμο που βιώνουν οι Έλληνες, με πρώτο θύμα την παιδεία του λαού μας.

Όταν τον ρωτάμε για τη συρρίκνωση της διδακτέας ύλης των αρχαίων ελληνικών, την κατάργηση του υποχρεωτικού εκκλησιασμού στα σχολεία, ακόμη και για την απόφαση της κυβέρνησης να επιλέγεται με κλήρωση ο σημαιοφόρος στις παρελάσεις, ο ίδιος μας αιφνιδιάζει λέγοντας: «Κάποιοι επιχειρούν να καταστρέψουν τη νεολαία μας και το επιχειρούν συστηματικά. Ακόμη και με όλα αυτά που γράφουν στα βιβλία της Ιστορίας περί συνωστισμού και όχι σφαγής στο λιμάνι της Σμύρνης το 1922. Η παγκοσμιοποίηση κάνει καλά τη δουλειά της. Για να προχωρήσει, όμως, η ανθρωπότητα ξεχνούν τα μεγάλα κεφάλια της γης ότι αυτό μόνο γίνεται μέσα από τις διαφορετικές κουλτούρες και τον σεβασμό της παράδοσης. Ότι είναι τοπικό και λαϊκό είναι οικουμενικό και παγκόσμιο. Θεωρώ απαράδεκτη την απόφαση του υπουργείου Παιδείας την ελληνική σημαία να την κρατά μαθητής ή μαθήτρια έπειτα από κλήρωση». «Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν "αιέν αριστεύειν". Πάντα να προσπαθείς, να γίνεσαι καλύτερος; Ποιος αφαιρεί από τα παιδιά το κίνητρο της άμιλλας; Όταν με την Τζένη Καρέζη είχαμε ανεβάσει το "Μεγάλο μας τσίρκο" και η Τζένη με τον Ξυλούρη μιλούσαν για τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο κόσμος -δεν θα το ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου- έκλαιγε από κάτω και χειροκροτούσε όρθιος, καταλήγει με έναν λυγμό στη φωνή του.

Κύριε Καζάκο, σύγχρονοι «Οιδίποδες» υπάρχουν που να αγνοούν την τραγικότητα της ύπαρξης τους;

Φυσικά. Το μεγάλο πρόβλημα του ανθρώπου ανά τους αιώνες είναι πώς να καθορίσει τη μοίρα του και να βρει ποιο είναι το βαθύτερο νόημα της ζωής του. Ο εκπρόσωπος, ο ήρωας της αρχαίας δραματουργίας, που ασχολείται κατά βάση με αυτό το ουσιαστικό ερώτημα, είναι ο Οιδίποδας. Ο άνθρωπος αυτός τι θέλει; Εμείς τι θέλουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας; Να είμαστε ευτυχισμένοι. Αλλά αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, καθώς οι κοινωνικές συνθήκες καθορίζουν τη γαλήνη, τη χαρά, ακόμη και την κατάκτηση της αυτογνωσίας. Ο Σοφοκλής, γνωρίζοντας τον αγώνα που κάνει ο άνθρωπος καθ' όλη την πορεία του βίου του και τη συνεχή μάχη που δίνει για μια καλύτερη ζωή, βάζει τον Οιδίποδα στα γεράματα του, και ενώ έχει περάσει τα πάνδεινα, έχει μαρτυρήσει, να ψάχνει ένα ειρηνικό μέρος για να αναπαυτεί και να πεθάνει. Και εκεί, στο άλσος του Κολωνού, που ήταν μια περιοχή γεμάτη από ελιές και αμπέλια, μέσα σε αυτήν την ήρεμη φύση με τα αηδόνια, θέλει να παραδώσει το πνεύμα του. Πιστεύω ότι όταν ο άνθρωπος μεγαλώνει και διαισθάνεται το τέλος του θέλει να επιστρέψει στις ρίζες του, στη γη.

Μπορούμε σήμερα να κατακτήσουμε την ευτυχία όταν ο υποχρεωτικός χρόνος εργασίας νικά τον ελεύθερο χρόνο μας; Πώς να συμφιλιωθούν αυτοί οι δύο χρόνοι, όταν, για να επιβιώσουμε, πρέπει να τρέχουμε από το πρωί έως το βράδυ, με αποτέλεσμα να μην κάνουμε αυτό που θέλει το μέσα μας και η ψυχή μας;

Θίγετε ένα τεράστιο κεφάλαιο προς συζήτηση. Αυτήν τη στιγμή η ανθρωπότητα έχει φτάσει στο χείριστο σημείο εκμετάλλευσης και κερδοσκοπίας. Τι περνάνε τα παιδιά στον Τρίτο Κόσμο; Πόση εξαθλίωση, πείνα, δυστυχία; Αφού σκέφτεσαι «γιατί να γεννηθούν αυτά τα αθώα πλάσματα και να βασανίζονται έτσι;». Και φτάνουμε σε αυτό που περνά η χώρα μας τα τελευταία 10 χρόνια του Μνημονίου. Αυτό που βιώνει η Ελλάδα μας δεν είναι οικονομικός πόλεμος; Στην Ελλάδα η υγεία των ανθρώπων έχει επιβαρυνθεί. Ο γέρος με τη μείωση της σύνταξης θα πεθάνει πιο γρήγορα, ο νέος θα πάθει κατάθλιψη, ο οικογενειάρχης από το στρες θα αρρωστήσει. Αυτός είναι ο φόρος του πολέμου που μας έχουν εξαπολύσει. Οι φοβερές επιπτώσεις στην υγεία μας. Για να μην αναφερθούμε σε όλα τα παράπλευρα της φτώχειας, πορνεία, ναρκωτικά, μαύρο χρήμα, εγκληματικότητα, αμορφωσιά. Αυτά είναι τα δωράκια της συσσώρευσης του πλούτου παγκοσμίως σε λίγους και άπληστους.

Πόσο επίκαιρη είναι στο σήμερα η τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίπους επί Κολωνώ», τη στιγμή που χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία, κυνηγημένοι από τον πόλεμο, ψάχνουν στα σύνορα μας φιλόξενους ανθρώπους να τους προσφέρουν ένα πιάτο φαγητό και ένα στρώμα να αναπαυτούν;

Πιστεύω, πιο επίκαιρη από ποτέ. Αυτή η τραγωδία του Σοφοκλή αποτελεί τον δραματουργικό πυρήνα των έργων του Μπέκετ και του Καμί και, ίσως, όλου του σύγχρονου θεάτρου. Το νόημα αυτής της τραγωδίας θα μπορούσε να εκφραστεί καλύτερα με το σχετικό κείμενο που έγραψε ο Σοπενάουερ: «Δεν υπάρχει κάτι σταθερό στην ασταθή ζωή. Ούτε ατέλειωτος πόνος ούτε αιώνια ευχαρίστηση ούτε εντύπωση που να αντέχει ούτε ενθουσιασμός που να μην ξεθυμαίνει ούτε υψηλή ιδέα που να στέκει ακλόνητη σαν κανόνας σε ολόκληρη την ύπαρξη. Όλα διαλύονται στον χείμαρρο των χρόνων. Η ζωή είναι ένα δάνειο που το παίρνουμε από τη γέννηση μας και οι πόνοι και τα βάσανα είναι οι καθημερινοί τόκοι». Όπως βασανίζονται οι άνθρωποι σήμερα στη Συρία έτσι ξεσπιτώθηκαν και οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι Έλληνες έχουν περάσει πολλά κατά τη διάρκεια των αιώνων. Πόλεμο, Κατοχή, πείνα, προσφυγιά, πόλεμο, μετανάστευση. Γι’ αυτό και έχουν κατακτήσει κάτι πολύ σημαντικό: την ανθρωπιά.

Απόσπασμα από την συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στο «ENJOY» της 20^ης Αυγούστου 2017