Αρκαδική γη της Μαντινείας

Οδοιπορικό

Μαντινεία: Όλα τα Μυστικά της Αρκαδίας

Η επικράτεια της Μαντινείας είναι από τις πιο όμορφες και μυστηριακές όλης της Πελοποννήσου. Πανέμορφα ορεινά τοπία, μικρές παραδεισένιες πεδιάδες και ξέφωτα, μονοπάτια συναρπαστικά, απέραντη ιστορία και μια ατόφια παράδοση ζωντανή συνθέτουν μια ακαταμάχητη γη και μια υψηλού επιπέδου πρόταση για ταξίδια υψηλών απαιτήσεων.

Με έδρα τον Δάρα, αυτό το πανέμορφο χωριό, με την ανυπέρβλητη φύση, ο ταξιδιώτης μπορεί να περιηγηθεί στην μαντινειακή γη και να ανακαλύψει τα κρυφά της διαμάντια. Ας μάθουμε μερικά περίεργα και πανέμορφα μυστικά αυτής της τόσο όμορφης αρκαδικής γωνιάς…

Μαντινεία Σημαίνει…

Το πολύ παράξενο όνομα της Μαντινείας έχει σχέση με την Μαντεία! Στην περιοχή υπήρχε ισχυρότατο και φημισμένο ιερατείο του Διός, ο οποίος χάριζε την δυνατότητα στους ακολούθους του να προλέγουν το μέλλον με απόλυτη ακρίβεια. Ταυτόχρονα η Μαντινεία είναι γενέτειρα πολλών σπουδαίων μορφών των γραμμάτων, όπως του Φόρμι, που ήταν τραγικός ποιητής, της περιβόητης Διοτίμας της Μαντινικής – η μόνη γυναίκα που συμμετείχε στην παρέα του Πλάτωνα και του Σωκράτη, της Ανύτης, που υπήρξε πολύ μεγάλη ποιήτρια – ισάξια της Σαπφούς. Η Μαντινεία είναι εκτός από μια πανέμορφη περιοχή και ένας πνευματικός χώρος ασύγκριτου βάθους.

Αρχαία Μαντινεία:

Θρύλοι, Μύθοι και Αρχαιολογικοί Θησαυροί

Η αρχαία Μαντινεία μαζί με την Τεγέα υπήρξαν οι σπουδαιότερες, μεγαλύτερες και λαμπρότερες πόλεις του Κοινού των Αρκάδων. Ο αρχαιολογικός χώρος της Μαντινείας, μόλις 14  χιλιόμετρα  από την Τρίπολη, είναι ένας από τους σημαντικότερους όλης της Ελλάδας. Το μαντινειακό πεδίο, το οροπέδιο της Παλαιόπολης, έφερε στο φως μια ολόκληρη πόλη τεραστίων διαστάσεων, με σημαντικότατη αγορά, θέατρο, σημαντικούς ναούς όπως το Ηραίο και του Σωτήρος Διός, άφθονα αγάλματα του μεγάλου γλύπτη Πραξιτέλη, Βουλευτήριο, έναν ολόκληρο θησαυρό! Για να αναλογιστούμε το μέγεθος της αρχαίας Μαντινείας πρέπει να πούμε ότι η πόλη είχε 126 πύργους και 10 πύλες! Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές πόλεις όλου του αρχαίου κόσμου!

Αλλά δεν είναι μόνον στους κλασικούς χρόνους που η Μαντινεία ζει σε μεγάλη ακμή. Στον λόφο Γκορτσούλι ανακαλύφθηκε πολύ σημαντικός πρωτοελλαδικός οικισμός με το σημαντικότατο ιερό της Κόρης, της Περσεφόνης δηλαδή, που στην περιοχή έχαιρε μεγάλων τιμών.

Οι Δρόμοι του Κρασιού

Η Μαντινεία είναι ήδη από το 1970 ενεργός κόμβος των Δρόμων του κρασιού. Τα κρασιά της Μαντινείας φημίζονταν από την αρχαιότητα για το υπέροχο άρωμά τους. Άλλωστε υπήρχε και ειδικό τάγμα ιερέων του Διονύσου, οι Μελιαστές, οι οποίοι φρόντιζαν με σοφία και απέραντη αγάπη την «αμπελόεσσα» γη, όπως την λέει ο Όμηρος.

Οι περισσότερες ποικιλίες εντόπιων κρασιών κατάγονται από την Μαντινεία. Άλλωστε οι παραγωγοί οίνου της Μαντινείας κάθε φορά που συμμετέχουν σε αυστηρούς παγκόσμιους διαγωνισμούς σαρώνουν τα βραβεία. Ο οινικός τουρισμός είναι πολύ μεγάλο τμήμα του συνολικού πολιτισμού της αμπέλου και ο ταξιδιώτης έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί στις πανέμορφες παραδοσιακές δομές παραγωγής, να γνωρίσει το κρασί από το κλίμα μέχρι το ποτήρι, συνδυάζοντας την γευσιγνωσία με την απόλαυση της φύσης.

Μια Σοφή Γαστρονομία

Τα υπέροχα κρασιά της Μαντινείας συνδυάζονται με πολύ δυνατές γεύσεις, πολύ προκλητικές. Ένα πιάτο που δεν μπορεί να δοκιμάσει πουθενά αλλού ο ταξιδιώτης είναι το λαγοτό, συνταγή με χοιρινό, καρύδια και σκόρδο, που ζητάει οπωσδήποτε ένα φίνο μαντινειακό κρασί για να συμπληρωθεί η απόλαυση!

Η μπαζίνα, εκπληκτική παραδοσιακή πίτα από μπομποτάλευρο, οι πεντανόστιμοι τριφτάδες, τα χειροποίητα δηλαδή ζυμαρικά, ο καγιανάς – κρέας παστό με αυγά -, ο ζαμπλαρίκος, εκπληκτική συνταγή για τραχανά, και βέβαια το χοιρινό με μήλα ή δαμάσκηνα, το αρνί και το κατσίκι στην γάστρα – τόσες και τόσες αυθεντικές συνταγές θα ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο!

Τα υπέροχα γλυκά που θα δοκιμάσει ο επισκέπτης με ξηρούς καρπούς και μέλι θα του μείνουν αξέχαστα. Όλα τα προϊόντα της μαντινειακής γαστρονομίας και ζαχαροπλαστικής χρησιμοποιούν τα ντόπια υλικά που παράγει η γη και έχουν ανόθευτη την γεύση και την σοφία αιώνων.

http://www.lovetotravel.gr/199/mantineia-ola-ta-mystika-ths-arkadias

 

Ένα βραβείο για τη γη της Μαντινείας

Όλα άρχισαν όταν έλαβα το εξής δελτίο Τύπου: «Την ύψιστη διάκριση πέτυχε η πολυβραβευμένη Μαντινεία Νασιάκου 2010 της εταιρείας Σεμέλη Α.Ε. στον 11ο Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για το Μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο - Gran de Mention, το οποίο κατέκτησε συγκεντρώνοντας την υψηλότερη βαθμολογία έναντι όλων των διαγωνιζόμενων λευκών ξηρών οίνων που έλαβαν χρυσό μετάλλιο. Παράλληλα, τιμήθηκε και με το Ειδικό Μετάλλιο ως ο καλύτερος διαγωνιζόμενος λευκός οίνος αποκλειστικά από ελληνικές ποικιλίες».

Χάρηκα ιδιαίτερα όχι μόνο γιατί μου αρέσει η συγκεκριμένη Μαντινεία με τα χαρακτηριστικά ποικίλα αρώματα των λεμονανθών και του τριαντάφυλλου και γιατί τη θεωρώ το τέλειο καλοκαιρινό κρασί, αλλά και διότι, για πρώτη φορά στην ιστορία του διαγωνισμού, μια Μαντινεία παίρνει το Μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο. Υπάρχει και ένας ακόμη λόγος, προσωπικός. Η Μαντινεία Νασιάκου ήταν η πρώτη Μαντινεία που γνωρίσαμε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν πηγαίναμε επί τούτω στην κάβα του Καρώνη στο Ναύπλιο για να την προμηθευτούμε, γιατί δεν τη βρίσκαμε στην Αθήνα.

Και επειδή πάντα «σόι πάει το βασίλειο», υπεύθυνος της βραβευμένης Μαντινείας δεν είναι άλλος από τον Νασιάκο τον νεότερο, τον Λεωνίδα, επικεφαλής του οινοποιητικού ομίλου Σεμέλη Α.Ε., που γεμίζει τα ποτήρια μας με Ορεινό Ηλιο, Château Semeli, Grand Reserve κλπ. «Γεννήθηκα μέσα στο Μοσχοφίλερο», λέει ο Λεωνίδας Νασιάκος. «Περπάτησα μέσα στα αμπελοτόπια του και ήταν το πρώτο σταφύλι που οινοποίησα στο πατρικό οινοποιείο. Ήταν μεγάλη ικανοποίηση για μένα αυτή η βράβευση, γιατί δικαίωσε την επιμονή μου στη συγκεκριμένη ποικιλία. Μια ποικιλία που δεν έχει δώσει ακόμα όλο της τον εαυτό. Συνήθως, αντιμετωπίζεται σαν μια ποικιλία καθημερινών κρασιών, με δροσερή οξύτητα και ευχάριστα αρώματα. Όμως, η πρακτική και η εμπειρία μου δείχνουν πια ότι, μέσα από το κατάλληλο terroir (σ.σ. έδαφος), η Μαντινεία μπορεί να δώσει μεγάλα κρασιά. Τα δύο αμπελοτόπια που καλλιεργούμε στο Ζευγολατιό μάς δίνουν κάτι λιγότερο από 1.000 κιλά Μοσχοφίλερο ανά στρέμμα. Για μένα, η ιδανική απόδοση της ποικιλίας είναι 900 -1.000 κιλά/στρέμμα. Αυτήν τη στιγμή παράγουμε 70.000 φιάλες το χρόνο».

Σχετικά μικρή ποσότητα, ανάλογα με τις δυνατότητες του οινοποιείου, κάνω την παρατήρηση μου. «Προτιμώ να υπάρχει έλλειψη στην αγορά παρά να ρισκάρω έστω και την παραμικρή ποιοτική αλλαγή», εξηγεί ο Λεωνίδας Νασιάκος. «Αν κάποια στιγμή βρω ένα αμπελοτόπι που να με ικανοποιεί, ίσως προχωρήσω σε αυξησh της παραγωγής». Το επόμενο σχέδιο του είναι να δημιουργήσει ένα αρωματικό ξηρό αφρώδες κρασί από Μοσχοφίλερο. «Το ψάξιμο δεν σταματάει ποτέ. Δεν θέλω η δουλειά μου να γίνει μια καθημερινή συνήθεια, μια βαρετή ρουτίνα. Θέλω πάντα να έχει την έκπληξη του πειράματος, τη χαρά της δημιουργίας».

 Στα καταστήματα της περιοχής θα βρείτε εκλεκτά ντόπια προϊόντα

Στο δρόμο για την Αρκαδία

Μετά τη συζήτηση με τον Λεωνίδα Νασιάκο και αφού απολαύσαμε το δείπνο μας με ένα μπουκάλι βραβευμένη Μαντινεία Νασιάκου 2010, ξυπνήσαμε πρωί-πρωί και ξεκινήσαμε για την Αρκαδία· την πατρίδα του Πάνα, τον τόπο που γέννησε και ανέθρεψε θεούς, νύμφες, ήρωες και νεράιδες. Ο μοναδικός τόπος μετά τον Όλυμπο με τους θεούς του που έγινε πανευρωπαϊκό σύμβολο ευδαιμονίας, φυσικής ζωής, βουκολικών ερώτων, ενέπνευσε και συσπείρωσε ως τόπος ιδανικής ουτοπίας μέρος της ευρωπαϊκής διανόησης από τον 17ο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Ποιητές και ζωγράφοι «αρκαδιστές» εκστασιάζονται μπροστά στους «Βοσκούς της Αρκαδίας» του Πουσέν και αναφωνούν μαζί με τον Σίλερ και τον Γκαίτε «Et in Arcadia ego!», δηλαδή «έζησα κι εγώ στην Αρκαδία» ή «είμαι κι εγώ από την Αρκαδία».

Χάρη στη σήραγγα του Αρτεμισίου που σχεδόν μηδενίζει την απόσταση, σε μόλις μιάμιση ώρα από την Αθήνα διασχίζουμε την αρχαία Μαντινεία. Την «αρχαιότατη και μεγίστη», την «ερατεινήν». Χαιρετισμός στη μνήμη του Επαμεινώνδα, του μεγάλου στρατηγού που σκοτώθηκε εδώ στην ομώνυμη μάχη το 362 π.Χ., και του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίπολη, που πλημμύρισε με νερά την περιοχή, φράσσοντας την έξοδο του ποταμού ώστε να κυριεύσει την πόλη, το 385 π.Χ.

Η ομολογουμένως ασυνήθιστη εκκλησία της Αγίας Φωτεινής συνδυάζει αρχαιοελληνικά, βυζαντινά και σύγχρονα αρχιτεκτονικά στοιχεία

Πολλά δεινά πέρασε η αρχαία πόλη στην πολυκύμαντη ιστορία της μέχρι να δεχτεί την εύνοια του Αδριανού, ο οποίος αποκατέστησε το όνομα της και τη στόλισε ξανά με όμορφα οικοδομήματα. Δυστυχώς, πολύ λίγα έχουν απομείνει. Μόνο μέρος του αρχαίου θεάτρου αντέχει ακόμα το βάρος του δράματος με αξιοπρέπεια. Και ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο, την προσοχή τραβά από μακριά το δεύτερο σημαντικότερο αξιοθέατο της περιοχής: ο ναός της Αγίας Φωτεινής, που θεμελιώθηκε το 1970 από τον αρχιτέκτονα Κώστα Παπαθεοδώρου, ο οποίος, ως άλλος Αντονι Γκαουντί, έμενε μέσα στον υπό ανέγερση ναό. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύμπλεγμα αρχαίας ελληνικής τέχνης, βυζαντινής παράδοσης, σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Μελετήστε το προσεκτικά πριν βιαστείτε να το χαρακτηρίσετε. Προσωπικά, το κατατάσσω στα αξιοθέατα, γιατί θα χρειαστώ μελέτη και περισσότερες επισκέψεις για να αποφασίσω τι ακριβώς είναι.

Ανάμεσα σε πέτρινα ερείπια, μικρά υποστατικά, φουντωτές αμυγδαλιές και περιστεριώνες, ο γραφικός κάμπος της Μαντινείας φιλοξενεί και αμπελοτόπια, όπου καλλιεργείται Μοσχοφίλερο. Η οινοποίηση της συγκεκριμένης ποικιλίας δίνει τα κρασιά Μαντινεία Ο.Π.Α.Π.

Πολυστάφυλος Μαντινεία

Στη Μαντινεία, την «Αλσατία της Ελλάδας» όπως την ονομάζουν, βόρεια της Τρίπολης, περίπου στα 600 μ., το κρύο είναι τσουχτερό, με αποτέλεσμα ο τρύγος να γίνεται τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου. Το χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η έλλειψη καλοκαιρινής υγρασίας (ο συνδυασμός ζέστης και υγρασίας ευνοεί τις ασθένειες των αμπελιών), κάτι που ωφελεί τις βιολογικές καλλιέργειες. Τα εδάφη είναι άγονα αργιλοπηλώδη, τα οποία αγαπάει το λεπτεπίλεπτο Μοσχοφίλερο. Η ρόδινη αυτή ποικιλία, που οινοποιείται όπως οι λευκές, μερικές φορές δίνει και «gris» αποτελέσματα, όπως αποκαλούνται τα λευκά κρασιά με ροδαλές ανταύγειες. Φυσικά, δίνει και εξαιρετικά ροζέ κρασιά.

Το Μοσχοφίλερο διακρίνεται από το χαρακτηριστικό άρωμα τριαντάφυλλου, λεμονανθού, φλούδας περγαμόντου, βασιλικού και λουκουμιού και από την τραγανή, δροσερή του οξύτητα. Δίνει κρασιά που δεν αγαπούν ιδιαίτερα τα βαρέλια, ενώ είναι ασυναγώνιστα φρέσκα από τη δεξαμενή. Για να μπορεί ένα κρασί να φέρει στην ετικέτα του την ένδειξη Μαντινεία Ονομασία Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος, πρέπει να είναι τουλάχιστον 85% Μοσχοφίλερο και το υπόλοιπο 15% μπορεί να είναι Ασπρούδες ή άλλη λευκή ποικιλία της περιοχής. Εκτός ζώνης υπάρχουν ενδιαφέροντα χαρμάνια με βάση το Μοσχοφίλερο και τον Ροδίτη.

Εδώ θα μείνω

Προχωρώντας στα γραφικά δρομάκια του κάμπου της Μαντινείας, σημαδεμένου με πέτρινα ερείπια, μικρά υποστατικά, αμυγδαλιές και περιστεριώνες, διασχίζουμε το όμορφο χωριό Αρτεμίσιο και κατευθυνόμαστε προς Λεβίδι, όπου αποφασίσαμε να καταλύσουμε. Πετρόκτιστο, αρχοντικό κεφαλοχώρι, πατρίδα του μεγάλου δημοκράτη πολιτικού Αλέξανδρου Παπαναστασίου, μοσχοβολάει βουνίσιο αέρα από το Μαίναλο, φρέσκο ψωμί, ξύλα και μέλι, αλλά και ψητά γουρουνόπουλα στις ψησταριές της πλατείας, όπου σίγουρα θα κάνετε στάση. Το κρέας είναι φανταστικό, σερβίρεται πάνω σε ξύλινες τάβλες και συνοδεύεται από θαυμάσια πατατοσαλάτα. Φεύγοντας, «σκύψτε» στο φούρνο-παράθυρο στο κάτω μέρος της πλατείας και πάρτε φρέσκο ζυμωτό ψωμί.

Το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού 

Επόμενος προορισμός, λίγα χιλιόμετρα δρόμο από εδώ, ο αρχαίος Ορχομενός. θα σας εκπλήξει ένα υπέροχο θέατρο, εξαιρετικά συντηρημένο, παρότι τα πάντα γύρω μυρίζουν εγκατάλειψη. Αντικρίζει τον κάμπο και τα τριγύρω βουνά. Οι θρόνοι στέκουν εκεί και περιμένουν ανέπαφοι τους Αρκάδες βασιλείς να προσέλθουν για να αρχίσει η παράσταση... ■

ΚΕΙΜΕΝΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΕΡΟΠΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Περιοδικό g/K

Αρκαδικό Μουσείο

Εντυπωσιακό και το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας (τηλ. 2796029019) , που στεγάζεται στο ίδιο κτιριακό σύμπλεγμα με τo ξενοδοχείο Καλλιστώ. Υψηλής αισθητικής χώρος, εκτείνεται σε πέντε κυρίως αίθουσες, όπου φιλοξενείται η συλλογή του Γιώργου Ι. Χριστοδουλόπουλου. Περισσότερα από 500 σχέδια και χαρακτικά Ευρωπαίων και Ελλήνων καλλιτεχνών, που χρονολογούνται οπό τον 16ο αιώνα, μικρά γλυπτά, ιστορικές φωτογραφίες, νομίσματα, χαρτονομίσματα, εκδόσεις τέχνης και άλλα συλλεκτικά αντικείμενα. Πρόκειται για ένα πολύ σπουδαίο μουσείο, απολύτως συμβατό με την πνευματική Αρκαδία.

Η συλλογή απλώνεται σε 4 αιώνες τέχνης, από το 16ο αιώνα και είναι σοφά δομημένη ώστε να ανιχνεύει όλες τις πτυχές του αρκαδικού μυστηρίου. Ιστορεί σε θεματικές ενότητες τους μύθους και την ουτοπία, ανιχνεύει την Αρκαδία των περιηγητών, αφιερώνει ξεχωριστό κεφάλαιο στην επανάσταση, αποδίδει φόρο τιμής στην ποιμενική ζωή και εξηγεί γιατί το Δάσος και το Βουνό είναι πυλώνες του Αρκαδικού Ιδεώδους.

Το Μουσείο Αρκαδικής Τέχνης και Ιστορίας στο Λεβίδι φιλοξενεί σχέδια, χαρακτικά, γλυπτά, φωτογραφίες, νομίσματα, σπάνιες εκδόσεις και συλλεκτικά αντικείμενα

Η βιβλιοθήκη του μουσείου μετράει πάνω από 1000 τίτλους και πολλοί από αυτούς είναι σπάνιοι και δυσεύρετοι. Οι εκθεσιακοί χώροι απλώνονται σε πάνω από 600 τετραγωνικά, αφιερωμένα στην ομορφιά και την ιδιοτυπία της Αρκαδίας. Αποτελεί πόλο έλξης για σημαίνουσες προσωπικότητες και συχνά κάνει περιοδικές εκθέσεις ιδιαίτερης σημασίας.

Μπορούμε να πούμε πως το ίδιο το μουσείο και οι δράσεις του είναι απότοκο της αρκαδικής πνευματικότητας και όχι απλώς ένα στεγανό που τη διαφυλάσσει.

Το μουσείο θα το βρείτε και στο διαδίκτυο στη διεύθυνση :

http://www.museum-arcadia.gr/