ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ 1964 : Εις μνήμην της 12χρονης Κικής Λιακοπούλου

Οι πρώτοι Εορτασμοί στον Γοργοπόταμο

1962. Το 1962 έγινε η πρώτη απόπειρα να γιορτασθεί η επέτειος του Γοργοποτάμου. Την πρωτοβουλία την πήραν τα διάφορα σωματεία, πού είχαν στο μεταξύ οργανώσει κατά βάση παλαιοί αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ , άλλων αντιστασιακών οργανώσεων και συγγενείς των θυμάτων της Γερμανό-Ιταλικής θηριωδίας κατά την Κατοχή.

Στην εκδήλωση πήραν μέρος περίπου πεντακόσιοι εκδρομείς. Οι τετρακόσιοι από αυτούς προέρχονταν από την Αθήνα και τον Πειραιά. Οι υπόλοιποι, από περιοχές γύρω στην ιστορική πλέον γέφυρα. Ανάμεσα στους εκδρομείς υπήρχαν και λίγοι επιζώντες από τους παλαιούς μαχητές του Γοργοποτάμου.

1963. Ό εορτασμός του 1963 δεν είχε, κι αυτός, τίποτα ξεχωριστό, από όσα χαρακτήρισαν τον εορτασμό του 1962. Συμμετείχαν  5.000 άτομα. Ογδόντα περίπου πούλμαν με εκδρομείς ξεκίνησαν μόνον από την Αθήνα. Μεγάλη και ενθουσιώδης υπήρξε επίσης ή συμμετοχή του κόσμου από τις περιοχές γύρω από το Γοργοπόταμο.

1964. Ό εορτασμός του 1964 έγινε από την ίδια την κυβέρνηση. Πρώτη φορά, από τον καιρό της απελευθερώσεως, το επίσημο Κράτος έπαιρνε μια τόσο συγκλονιστική πρωτοβουλία, αναφορικά με επέτειο του ενόπλου αντιστασιακού αγώνα.

Παράλληλα οι αντιστασιακές οργανώσεις άρχισαν να συζητούνται σχέδια σύμφωνα με τα όποια, ή Λαμία, πού βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από το Γοργοπόταμο, θα γινόταν κάθε χρόνο, στο τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, κέντρο πολυποίκιλων αντιστασιακών και άλλων εκδηλώσεων, με συμμετοχή αντιστασιακών αντιπροσωπειών από όλη την Ευρώπη, καλλιτεχνικών συγκροτημάτων, αθλητικών ομάδων κ.α. Υπήρξε σκέψη να καθιερωθεί και ετήσιος, διεθνής, αθλητικός ανώμαλος δρόμος με την επωνυμία «Γοργοπόταμος» και να προταθεί στην Πολιτεία να καθιέρωση και ειδικά μεταλλεία Εθνικής Αντιστάσεως για διάφορες εθνικές, κοινωνικές, παραγωγικές, πνευματικές κλπ. επιδόσεις των Ελλήνων.

Στον εορτασμό του 1964 συμμετείχαν  χιλιάδες εκδρομέων. Από μια στιγμή και μετά, τα πλήθη είχαν καταπλημμυρίσει την περιοχή γύρω στην γέφυρα και σε πολλά σημεία παρατηρήθηκε συνωστισμός. Αυτό συνετέλεσε να συμβεί ένα τραγικό απροσδόκητο γεγονός πού θα καθιέρωνε πια το Γοργοπόταμο σαν τόπο όχι μόνον ιστορικής δόξας αλλά και ομαδικού πένθους και εθνικής τραγωδίας. Σε απόσταση 20-30 μέτρα από το κενοτάφιο, αντήχησε έκρηξη. Συνωστισμένοι εκδρομείς είχαν πατήσει νάρκη που ήταν θαμμένη και ξεχασμένη από το ΄Β παγκόσμιο πόλεμο. Δεκατρείς νεκροί και πενήντα ένας τραυματίες ήταν ο απολογισμός. Δημιουργήθηκε σύγχυση και στην αρχή θεωρήθηκε ότι κάποιοι πυροβολούσαν το πλήθος, άλλοι  επιτέθηκαν στους χωροφύλακες νομίζοντας ότι αυτοί πυροβολούσαν, αλλά τελικά επικράτησε σύνεση και αποφευχθήκαν τα χειρότερα. Στο χώρο της έκρηξης σήμερα έχει δημιουργηθεί από τον Δήμο Γοργοποτάμου  Μνημείο τιμής των πεσόντων. Ο εορτασμός του 1964 επανέφερε  μνήμες του εμφυλίου πολέμου καθώς δημιουργήθηκαν υπόνοιες για "σκοτεινές  δυνάμεις" οι οποίες προκάλεσαν την έκρηξη.

 

Ο εορτασμός τα επόμενα έτη συνεχίστηκε μόνο από τις αντιστασιακές οργανώσεις κάτω από το βαρύ κλίμα του  1964.

Το 1982 η Ελληνική κυβέρνηση καθιέρωσε ως επίσημο εορτασμό της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης το Γοργοπόταμο και ημερομηνία εορτασμού , αυτήν της ανατίναξης της Γέφυρας.

http://www.gorgopotamosvillage.gr/ethnikiadistasi/index41.htm

Γοργοπόταμος. Το Έγκλημα του ’64.

Ήταν Κυριακή 29 Νοεμβρίου 1964 όταν χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλη τη χώρα συγκεντρώθηκαν στον Γοργοπόταμο για να τιμήσουν την επέτειο από την ανατίναξη της γέφυρας, που αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες αντιστασιακές πράξεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ήταν τότε, 25 Νοέμβρη του ’42, η πρώτη φορά – και η τελευταία, (μετά ήρθε ο Εμφύλιος!…) - που συνεργάστηκαν σε αντιστασιακή δράση ο ΕΛΑΣ με τον ΕΔΕΣ, με τη σύμπραξη άγγλων σαμποτέρ…

Ήταν τώρα, 22 χρόνια μετά, η πρώτη φορά – και η τελευταία, μετά ήρθε η Χούντα!…- που γιορταζόταν η Εθνική Αντίσταση από το επίσημο ελληνικό κράτος….

Στην κυβέρνηση βρισκόταν η Ένωση Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το πολιτικό κλίμα ήταν βαρύ από την παραίτηση του αναπληρωτή Υπουργού Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, λίγες μέρες νωρίτερα.

Η τελετή στον Γοργοπόταμο κυλούσε ομαλά, μέχρι του σημείου που πολλοί από τους παρευρισκόμενους άρχισαν να διαμαρτύρονται, επειδή δεν επετράπη στις αντιστασιακές οργανώσεις να καταθέσουν στεφάνια. Στη συνέχεια, το πλήθος, που προερχόταν κυρίως από την Αριστερά, αποδοκίμασε την κυβερνητική αντιπροσωπεία.

Ακολούθησε πανδαιμόνιο, διακοπή της τελετής και – βιαστική…- αποχώρηση των επισήμων.

Ήταν 1:22 το μεσημέρι, όταν μια ισχυρότατη έκρηξη στο χώρο του συγκεντρωμένου πλήθους, σκόρπισε το θάνατο και τον πανικό.

Κάποιος είχε πατήσει μια νάρκη, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 13 άνθρωποι, άντρες, γυναίκες κι ένα παιδί…

Πριν από την έκρηξη

Νεκροί ήταν οι Γεώρ. Γιαννακούλης, Νικ. Δασόπουλος, Κων. Κανιούρας, Χρ. Κεσκίνης, Κων. Λεμπέσης, Κική Λιακοπούλου, Κων. Μπότη, Δημ. Μυλωνάς, Ηρ. Παπαζαχαρίου, Απ. Πολύμερος, Ασημούλα Ραχιώτη, Κων. Τσαρουχάς, Δ. Τσιντικίδης.

Πάνω από 45 ήταν οι τραυματίες.

Δημιουργήθηκε σύγχυση και κάποιοι από το πλήθος νόμισαν ότι έπεφταν πυροβολισμοί. Στράφηκαν με άγριες διαθέσεις κατά των ανδρών της Χωροφυλακής, ευτυχώς όμως αποφεύχθηκαν τα χειρότερα.

Το τραγικό γεγονός ήταν μια – ακόμα..- επιχείρηση αποσταθεροποίησης, οργανωμένη από την ακροδεξιά, από παρακρατικούς ή και από μυστικές υπηρεσίες.

Ενάμισι χρόνο πριν, άλλωστε, είχε δολοφονηθεί ο Γρηγόρης Λαμπράκης…

Επικράτησε πάλι μεγάλη πολιτική ένταση.

Το ‘’επίσημο πόρισμα από τις έρευνες’’ υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη του πολέμου που δεν είχε περισυλλεγεί (!) κατά τις αλλεπάλληλες εκκαθαρίσεις στα 20 χρόνια που είχαν περάσει. Χιλιάδες άνθρωποι, χωρικοί, αγρότες, βοσκοί είχαν περάσει από κει και χιλιάδες ζώα, μικρά και μεγάλα, χωρίς ποτέ να συμβεί κάτι…

Η νάρκη, όπως μαθεύτηκε μετά, ήταν σύγχρονη, αμερικανικής κατασκευής…

Η εμπλοκή της CIA συζητήθηκε πολύ, κάποια χρόνια μετά την Χούντα.

Ως σήμερα τίποτα δεν έχει αποκαλυφθεί για αυτή την μαζική δολοφονία 13 ανθρώπων.

Κανείς δεν ξαναμίλησε γι’ αυτό….

Ήταν ένα ακόμα επεισόδιο ύστερης εμφυλιοπολεμικής ψύχωσης, απ’ την οποία ακόμα σήμερα δεν έχουμε απαλλαγεί.

Σήμερα, 29 Νοεμβρίου 2014, 51 χρόνια  μετά το έγκλημα του Γοργοπόταμου

και 71 χρόνια μετά τη φρίκη του Εμφυλίου.

http://www.24grammata.com/?p=51418

Εις μνήμην της 12χρονης Κικής Λιακοπούλου

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Στην ξενάγηση στον Γοργοπόταμο αναφέρθηκαν ένα προς ένα τα ονόματα των ηρώων. Κανείς δεν περιφρονήθηκε. Στην αρχή τα ονόματα και έπειτα οι ηλικίες τους. Μετά το προσκλητήριο τα λεωφορεία αναχώρησαν για την Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, την Λάρισσα, το Αμύνταιο. Με κάτι νυσταγμένα φώτα, με δύσκολους, πλευρικούς ανέμους τα λεωφορεία αφήνουν πίσω τους σελίδες ιστορίας. Η θρυλική γέφυρα του Γοργοποτάμου απέμεινε ξανά μόνη. Προσμένει ξέφρενες αμαξοστοιχίες απ΄ την πρωτεύουσα, αργά τις νύχτες, την ώρα της πιο μεγάλης ησυχίας. Στα θεμέλιά της δεκαέξι πάντα αγωνιστές εκτελούνται ξανά και ξανά ματώνοντας τις σελίδες και τα νερά.

Λένε πως η γέφυρα κάθε βράδυ γκρεμίζεται. Πίσω απ΄ τους λόφους, μες στις ομίχλες χάνει τη στατικότητά της, βυθίζεται στα νερά, παίρνοντας μαζί της στρατεύματα και μηχανοκίνητες μεραρχίες. Κρυμμένοι στις λόχμες, παλιοί αντάρτες, αγέραστοι, σφίγγουν τα χέρια. Σηκώνουν ψηλά την μικρή Κική Λιακοπούλου που διαμελίσθη όταν περί το 1964 έσκασε μια παλιά, αμερικάνικη νάρκη.

Τι τα θυμάσαι όλα αυτά, εκείνη η μικρή έκλεισε κιόλας σαράντα χρόνια πεθαμένη, σκορπισμένη στους ανέμους. Μια κραυγή απ΄την Φωκίδα, εκείνη η μικρή που σκοτώνεται στα πόδια του έρημου χωριού, νικημένη απ΄τις μοίρες.

Λένε πως κάτω στα νερά χορεύουν λαϊκοί αγωνιστές, μητέρες γυρεύουν εναγωνίως τα χαμένα τους παιδιά, γυναίκες απ΄το Ελευθεροχώρι, τα Δυο Βουνά, γειτονιές σκοτεινές, όπως εκείνες που τραγούδησε ο ποιητής. Λένε πως η γέφυρα είναι πια ένα σύμβολο, ένας σταθμός αγώνων και ελευθερίας. Λένε πως η γέφυρα συνιστά ένα σύνορο για την ιστορία αυτού του τόπου.

Όμως εγώ, κόντρα σ΄αυτό το αίσθημα που τ΄ονομάζω κοινό, αίσθημα των δρόμων, αντιστέκομαι. Για μένα αυτή η γέφυρα είναι για πάντα γκρεμισμένη, με κάτι φαρδιές, τσιμεντένιες κολώνες ξεριζωμένες απ΄τη γη. Έτσι όπως τελειώνουν οι τύραννοι και οι γενιές τους. Εγώ, κρατώ απ΄το χέρι την μικρή Κική, της δείχνω τους πυλώνες που άλλοτε στέριωναν τις δυο Ελλάδες, την παλιά στολή των ανταρτών στο ερμάρι του κλεισμένου σπιτιού, μια ψεύτικη νάρκη που δεν θα μπορούσε να στοιχίσει τα χρόνια της. Εκείνη κραδαίνει μια μικρή, πλαστική σημαία, μ΄ένα φλοράλ φουστάνι, όλα λέει τ΄άνθη του Μαίου καρφιτσωμένα στον κόρφο της, εκείνη απαγγέλει τα ποιήματα των εθνικών επετείων που ξεθώριασαν. Η φωνή της χτυπά στις κορφές και χάνεται, γίνεται κύμα και παλμός, έτσι ξοδεύεται.

Δυο τρεις φίλοι που επέζησαν απ΄εκείνη τη βραδιά, δείχνουν τα κομμένα χέρια τους, τα διαλυμένα τους μυαλά, το σφυγμό τους που ποτέ δεν βρήκε το γνώριμο ρυθμό του. Δεν έχουν πια με τι να χαϊδέψουν τα μαλλιά της μικρής.

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου είναι μια παλιά ιστορία. Κάθε χρόνο κάτι συλλογικές φαντασίες μας φέρνουν ξανά και ξανά σε τούτα τα μέρη. Σ΄εκείνα τα ερείπια κοιμήθηκε για πάντα η Ελλάς. Έφερε το πρόσωπο της μικρής Κικής τότε. Σήμερα είναι μια σπασμένη έκφραση, μάτια ερυθρά απ΄την αϋπνία και τις καταχρήσεις με μια αχνή μνήμη για όσα σήμερα τιμούμε με επαναλαμβανόμενες επετείους, ανάπηρους πολέμων, αρχές των δήμων και των κοινοτήτων που διαφεντεύουν σαν άλλοτε τις πλευρές και αυτής της γέφυρας.

http://www.24grammata.com/?p=51416

 

ΑΠΟ ΤΟ ΕΜΠΡΟΣ 3.12.1964